ابرچالش سازمان تحقیقات و آب نه باریکه

مزرعه سبز : کشاورزی در دنیا بر مبنای مطالعه، تحقیقات، آموزش و ترویج استوار است و اگرچه هدف افزایش بهره‌وری، مصرف بهینه منابع و تولید محصول هر چه سالم‌تر است، اما هرگز هیچ نهاد، سازمان و وزارتخانه در کشورها خود را بی‌نیاز از مطالعات نظری، تحقیقات، آموزش، ترویج و استمرار آن ندیده است.

اینک کمتر از سه هزار عضو هیات علمی در سازمانی فعال هستند که قبلاً چارچوبی داشت و در قد قواره خودش هم ایکاردا آن را به رسمت می‌شناخت هم سیمیت و فائو بر اکثر کارهایش مهر تأیید می‌زد و همین بود که در مواردی نماینده دائمی ایران در فائو از این‌جا انتخاب می‌شد تعدادی از وزرا از این کانون بالا می آمدند و… .

حالا اما و پس از پدیده احمدی نژاد، خروجی محققان و تحقیقات به هزار و یک دلیل محدود به مقاله دادن، isi و ترفیع گرفتن و آب نه باریکه‌ای برای دوران بازنشستگی شده است.

افول تحقیقات

در دوران احمدی نژاد شایسته‌سالاری‌ها از مرحله نصب وزیر و مراتب بعدی مسیری را پیمود که برخی شایسته‌ها ترک وطن کردند تا ملک و زراعت دیگر کشورها را آباد نمایند یا چرتکه بازنشستگی جبری و خانه‌نشینی به سراغشان آمد و تعدادی نیز به چراغ جادوی اجرا چسبیدند و از نردبام آن تا مقام مدیرکلی، معاون وزیری و وزیری بالا رفتند و موجب شدند تا هم تحقیقات افول کند و هم اجرا.

این بود که هم زمان با کیفیت وزارتخانه، تحقیقات نیز به جزایر کوچک تقسیم شد و زنجیره صفر تا صدی تحقیقات که در آن هر محقق، دانه تسبیحی بود که نخ آن را تحقیقات شکل می‌داد، مثلاً در یک زنجیره باغبانی (ازکاشت نهال تا تولید با دام و فراوری محصول آن را تا مرحله برندسازی و عرضه محصولات مختلف) متخصص گلدهی بادام، یکی از دانه‌های تسبیح بود، متاسفانه چند سال است که دانه‌ها جدا شده با اجرا پیوستند یا در گذر روزگار رها شدند.

محقق ضدتحقیقات و تحقیقات ضداجرا

پشتیبانان وزارتخانه؛ مراکز مکانیزاسیون، تحقیقات، فنی و مهندسی، تحقیقات علوم باغبانی، برنج، خرما و… که هر کدام در هم افزایی وزارتخانه را قدرتمند می‌کردند، همه از چارچوب خارج شدند و صدای هر یک، انعکاسی دیگر گونه یافت.

این شد که محقق ضد تحقیقات از آب درآمد و تحقیقات ضد اجرا و هیچ یک به کار دیگری نیامد، چون سیکل معیوب شد و مسیر از تحقیقات به آموزش و از آموزش به ترویج و از ترویج به عرصه و صحنه تولید نرسید.

کارهای تحقیقات پراکنده شد، عملیات آن پراکنده‌تر و حتی اگر سفارش تحقیقاتی می‌رسید باید پاکتی حاوی هزینه نیز همراه می‌آمد.

معجزه خیام نکویی

حالا دکتر خیام نکویی که تا 5 ـ 6 ماه پیش قرار بود وزیر شود و برنامه جامع و کامل 4 ساله هم ارائه کرده بود، آیا می‌تواند تحقیقات سیلاب گرفته را نجات دهد که زنجیره صفر تا صد تحقیقات، آموزش و اجرا را به مرزی قابل قبول برای کشاورزان، ایرانیان و مجامع جهانی طرف ایران برساند؟!