صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر

صندوقی با پوشش فراگیر در سراسر کشور

صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر یکی از اتفاقات بسیار مبارک و ارزشمندی بود که در حوزه خدمات‌دهی به این قشر مفید در کشور اتفاق افتاد و نقطه عطفی در روند خدمات‌دهی به آنها بود.

این طرح که در سال 1383 در مجلس تصویب، در فاصله کوتاهی به اجرا درآمد و در حال حاضر باعث دلگرمی روستائیان، عشایر و فعالان بخش کشاورزی شده که البته مزایای آن به صورت مستقیم یا غیرمستقیم به تمام جامعه و کشور خواهد رسید. صندوقی که مدیران و کارکنان آن بدون ادعا و به دور از حواشی، صرفا به فکر انجام وظیفه و ارائه خدمات به ذی‌نفعان هستند.

روز یکشنبه 9 خردادماه، به مناسبت شانزدهمین سالگرد تاسیس صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر، نشست خبری با حضور علی شیرکانی، مدیرعامل این صندوق و معاونان و همکاران وی برگزار شد که علاوه بر حضور رسانه‌ها در ستاد برگزاری نشست خبری، 150 نفر از اصحاب رسانه در سراسر کشور، به صورت همزمان از طریق ویدئو کنفرانس در این نشست خبری شرکت داشتند.

در این نشست خبری گسترده که با تلاش و هماهنگی روابط عمومی بسیار فعال این صندوق برگزار گردید، خبرنگاران رسانه‌های مختلف، سوالات خود پیرامون این صندوق را مطرح کردند و علی شیرکانی، مدیرعامل صندوق به آنها پاسخ داد. که در ادامه مهم‌ترین مسائل مطرح شده در ذیل آمده است:

کارگزارانی در سراسر کشور

علی شیرکانی، مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر اعلام کرد: تقریبا در حال حاضر مجموع بیمه شدگان این صندوق از 1/2 میلیون نفر فراتر رفته است؛ 5/1 میلیون نفر آنها بیمه شده فعال هستند که با احتساب مستمری ‌بگیران، این اختلاف ناشی از این است که بخشی از آنها به سمت بیمه‌های دیگر رفته‌اند و برخی نیز به هر دلیلی فعلا منفصل شده‌اند. همچنین سال گذشته 236 هزار نفر بیمه شده فعال داشته‌ایم که از تمام سنوات دیگر بیشتر بوده و این نتیجه تلاش همکاران ما در سراسر کشور است.

وی افزود: این صندوق حدود 1800 کارگزار در سراسر کشور دارد و سعی کرده‌ایم که تمام روستائیان کشور را به شکل مناسبی پوشش دهیم و می‌توانیم ادعا کنیم که در هر روستا حداقل یک نفر بیمه شده داریم که این نشان می‌دهد شناخت از صندوق بیمه برای همه وجود دارد.

نقل و انتقال بیمه

شیرکانی در مورد نقل و انتقال سوابق بیمه‌ای گفت: با مصوبه شورای عالی رفاه در خصوص نقل و انتقال سوابق بیمه‌ای، هم از سوی سازمان تامین اجتماعی و هم از طرف صندوق بیمه تامین اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر، دستورالعمل‌های اجرایی آن انجام شده و انتقال سوابق بین این دو ارگان به سهولت انجام می‌شود و هیچ محدودیتی در این مورد وجود ندارد.

همسان‌سازی پرداخت‌ها

وی در ادامه عنوان کرد: یکی از اتفاقات بسیار مناسبی که در صندوق تامین اجتماعی روستائیان و عشایر شاهد بودیم، موضوع همسان‌سازی بود که بالاترین رضایت از این طرح عدالت‌محور از طرف ذی‌نفعان صندوق وجود داشت.

در این طرح که از تارخ 1/1/99 به مرحله اجرا درآمد، به افرادی که در یک سطح مشابه اما در سال‌های مختلف بازنشسته شده باشند، حقوق‌های یکسان خواهند گرفت. به‌طور مثال اگر کسی 10 سال قبل در سطح 6 بیمه روستایی بازنشست شده باشد، با کسی که مثلا سال 98 و در همان سطح بازنشسته شده باشد، به یک میزان مستمری دریافت خواهند کرد.

وی اعلام کرد: البته در آئین‌نامه اجرایی جدیدی که صندوق تدوین کرده و آن را به سازمان برنامه و بودجه ارسال کرده‌ایم، مدلی پیش‌بینی شده است که بحث همسان‌سازی عملا کنار می‌رود و به صورتی خواهد بود که تمام کسانی که در یک سطح بخصوص بازنشسته می‌شوند در هر زمانی بازنشسته شوند، حقوق‌های یکسان خواهند گرفت.

میزان دریافت مستمری

مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر در مورد میزان مستمری پرداختی به بازنشستگان صندوق گفت: اگر قرار باشد که صندوق پایدار باقی بماند، باید از روال منطقی این صندوق‌ها پیروی کنیم. براساس محاسبات بیمه‌ای، باید بین میزان دریافت حق بیمه و پرداخت مستمری، تعادل وجود داشته باشد و ما در این صندوق تقریبا 15 درصد حقوق را مبنای حق بیمه قرار داده‌ایم در حالی که این میزان در بسیاری از صندوق‌های دیگر بالاتر است؛ از طرفی در این صندوق با 15 سال سابقه، 20 روز حقوق بازنشستگی پرداخت می‌کنیم که این هم یک امتیاز دیگری است که صندوق برای روستائیان قائل شده‌ است.

شیرکانی توضیح داد: موقع ایجاد این صندوق برنامه به شکلی بود که با یک اختلاف یک ساله، حداکثر پرداختی صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و عشایر با بیمه تامین اجتماعی برابر باشد. یعنی اگر بیمه تامین اجتماعی در سال گذشته حداکثر یک میلیون و 900 هزار تومان پرداخت می‌کرده، صندوق بیمه روستائیان و عشایر یک سال بعد همین مبلغ را پرداخت می‌کند. از طرفی از 15درصد حق بیمه‌ای که روستائیان باید پرداخت کنند، 10 درصد آن را دولت پرداخت می‌کند و به نوعی دولت در این مورد نقش کارفرما دارد. اگر بخواهیم محاسبه کنیم در سطح 8 بیمه‌ای صندوق بیمه اجتماعی روستائیان و عشایر، یک نفر که بعد از 20 سال بازنشسته می‌شود، تقریبا 18 برابر پرداختی‌اش برداشت می‌کند.

وی افزود: در عین حال طرح‌هایی در دست داریم که اگر کسی بخواهد مقدار بیشتری حق بیمه پرداخت کند و از آن طرف مستمری بیشتری دریافت نماید هم، امکانش فراهم باشد اما در این صورت دیگر دولت مبلغی را بر عهده نمی‌گیرد و همه آن بر عهده بیمه شونده است.

جذب جوانان

شیرکانی در مورد جذب جوانان روستایی و عشایر به سمت این صندوق بیمه‌ای هم گفت: مانند هر صندوق بیمه‌ای دیگری تلاش می‌کنیم که جوانان را جذب صندوق بیمه کنیم. برای آن برنامه‌هایی تدارک دیده‌ایم که اگر جوانان سنوات بیشتری حق بیمه پرداخت می‌کنند، در عوض مستمری بیشتر و مزایای بیشتری هم برای آنها در نظر گرفته‌ شود؛ چرا که طول مدت پرداخت حق بیمه برای آنها بیشتر است.

از طرفی به دستور وزیر محترم تعاون، رفاه و تامین اجتماعی، برنامه‌های اجرایی خرید خدمات سربازی را انجام داده‌ایم که اگر اجرایی شود، جذابیت بیشتری برای همه و مخصوصا جوانان خواهد داشت.

درآمدزایی صندوق

مدیرعامل صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر در مورد فعالیت‎های درآمدزایی این صندوق نیز گفت: سیاست سرمایه‌گذاری صندوق به شکلی است که از بنگاه‌داری فاصله بگیرد و به سمت سهامداری حرکت کند. لذا سرمایه‌گذاری‌های ما به طور عمده در حوزه خرید سهام یا سپرده‌گذاری بوده و به سمت بنگاه‌داری نرفته‌ایم. با رویکردی که دنبال کردیم، سال گذشته پرتفوی صندوق بیش از 5/2 برابر افزایش داشته است. با برنامه‌هایی که از سال 98 شروع کردیم، منابع صندوق را از بانک‌ها به سمت بورس سوق داده‌ایم. در این میان سعی کرده‌ایم سهام شرکت‌هایی را خریداری کنیم که از زیرساخت‌های محکمی برخوردار هستند، تا ارزش سهام صندوق حفظ شود. از طرفی در خرید سهام نیز سعی ما بر این بوده که زیر 5 درصد سهام خریداری کنیم تا صندوق این توانایی را داشته باشدکه در صورت لزوم به راحتی بتواند تغییر سهام‌اش را عملیاتی کند.

شیرکانی افزود: بعضی پروژه‌ها هم در دست اجرا داریم اما با همان استراتژی که عرض کردم؛ یعنی مالک پروژه نیستیم بلکه در اجرای آن مشارکت می‌کنیم.

وقفه پرداخت حق بیمه

وی در مورد امکان پرداخت سنوات وقفه‌ای توسط بیمه‌شدگان نیز گفت: صندوق تامین اجتماعی روستائیان و عشایر، به دلیل ماهیت فعالیت‌های روستائیان و عشایر، معوقات بیمه‌ای زیر یک سال را می‌پذیرد اما اگر بیشتر از یک سال باشد، آن را در مباحث خرید بیمه‌ای تعریف می‌کند. هر چند که در تمام دنیا سیاست‌های بیمه‌ای به سمت خرید وقفه‌های بیمه‌ای نیست؛ چراکه می‌خواهند انگیزه‌ افراد به سمتی باشد که در موقع مقرر اقدام به پرداخت حق بیمه خود کنند تا از مزایایی مانند حوادث و از کار افتادگی و غیره بهره‌مند شوند و اگر سیاست خرید وقفه‌های بیمه‌ای را دنبال کنند، این آسیب وجود دارد که به هوای خرید این وقفه‌ها، بیمه‌گذاران در موقع مقرر پرداخت حق بیمه را انجام ندهند و بیمه آنها مستمر و دائمی انجام نشود.

امکان اجباری کردن بیمه نیست

شیرکانی در مورد امکان اجباری کردن بیمه برای روستائیان و عشایر نیز توضیح داد: ساختار بیمه روستائیان و عشایر به صورت اختیاری است و نه اجباری؛ بیمه اجباری بر شغل اعمال می‌شود اما در روستاها به صورت اختیاری و به ذات محیط اجرا میگردد و هر کسی که در روستا زندگی می‌کند، می‌تواند خودش را از طریق این صندوق بیمه نماید. اما اجباری در کار نیست، مگر این‌که دولت طرح‌هایی داشته باشد که در مورد یک قشر خاص بخواهد هزینه بیمه آنها را پرداخت نموده و در واقع به آنها کمکی کرده باشد.

خدمات درمانی

وی در مورد خدمات درمانی بیمه‌شدگان نیز گفت: مدل درمانی صندوق بیمه اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر، مشابه مدل صندوق بازنشستگی کشوری است. یعنی صندوق بازنشستگی کشوری مستمری بازنشستگی افراد بیمه شده‌اش را پرداخت می‌کند اما خدمات درمانی آنها را بیمه سلامت ایرانیان انجام می‌دهد. در صندوق تامین اجتماعی روستائیان و عشایر نیز از این الگو پیروی می‌شود.

شیرکانی ادامه داد: حال این‌که چه خدمات درمانی به روستائیان و عشایر ارائه می‌شود، بر می‌گردد به کیفیت دفترچه خدمات درمانی آنها که باید در لایحه بودجه و مجلس برای افزایش کیفیت این دفترچه اقدام شود. بایدکیفیت دفترچه بیمه روستائیان را افزایش دهیم تا از کیفیت دفترچه خدمات درمانی کارکنان دولت برخوردار شود و این گام باید توسط دولت و مجلس برداشته شود و رایزنی‌های لازم در این مورد نیز انجام شده است.

باتشکر از روابط عمومی صندوق بیمه تامین اجتماعی کشاورزان، روستائیان و عشایر

حسین کاظمی

کارشناس ارشد کشاورزی