آیا مذاکرات وین از بحران اوکراین آسیب می‌بیند؟

مزرعه سبز : سوال اصلی آن است که آیا جنگ روسیه و اوکراین بر گفت‌وگوهای وین اثر می‌گذارد؟ برخی به روشنی به این سوال پاسخ مثبت می‌دهند و برخی منفی، اما در مجموع این مساله پیچیده‌ای است که آیا درمورد ادامه گفت‌وگوهای وین باید دل‌نگران تحولات جنگ در شرق اوکراین بود؟

یادداست/نادر کریمی جونی؛ کارشناس اقتصاد کشاورزی : واقعیت آن است که تا پیش از شروع جنگ روسیه با اوکراین مذاکرات وین در ریل عادی خود حرکت می‌کرد. در آن هنگام غربی‌ها هنوز اراده قاطعی درمورد اجرای مفاد در توافق هسته‌ای که منابع ایران را تامین می‌کند، نشان نداده بودند؛ به همین علت گمان می‌رفت که گفت‌وگوها تا مدت زمان زیادی و بدون حصول نتیجه مشخص ادامه پیدا کرد.

در آن هنگام غربی‌ها هشدار می‌دادند که زمان رو به پایان است و فرصت زیادی برای آن که برجام احیاء شود وجود ندارد. این به آن معنی بود که ممکن است نشست اضطراری شورای حکام تقاضا و پرونده هسته‌ای کشورمان به شورای امنیت ارجاع شود.

البته بهترین مانع در این رابطه مخالفت‌های بعدی و موثر روسیه و چین با رویکرد و مواضع ایالات متحده و کشورهای اروپایی بود.

شروع جنگ در اوکراین و حمله مستقیم روسیه به این کشور نه فقط روابط میان ایالات متحده، اروپا و روسیه را پییچده‌تر کرد؛ بلکه بلافاصله این خبر منتشر شد که چین هم قصد اشغال تایوان را دارد.
در این صورت، روسیه و چین دو عامل بی‌ثبات کننده در همسایگی خود را از میان می‌برند و اجازه نقش‌آفرینی به غرب و دست نشاندگان آنها را نمی‌دهند.

اکنون مسکو و پکن تصمیم گرفته‌اند این عوامل بی‌ثبات کننده را از میان بردارند. البته چنان مهم نیست که پکن درصدد اشغال تایوان برآید یا نه، مساله مهم آن است که مسکو و پکن اکنون به تهران به عنوان یک شریک راهبردی نگاه می‌کنند که مثلث استراتژیک و کارآمدی را در شرق و خاورمیانه پدیدی آورده است.

در این صورت غرب حتما این اتحاد راهبردی را تحمل نمی‌کند؛ به همین دلیل هر ضربه‌ای که به این مثلث وارد شود، حتماً به نفع غرب خواهد بود. البته گفته‌های خیالبافانه‌ای نظیر آنچه محمود احمدی‌نژاد درباره توافق مشترک ایالات متحده و روسیه درمورد معامله بر سر ایران و اوکراین بیان کرده یا آنچه برخی درمورد اخراج روسیه از بازار نفت گفته‌اند و اضافه کرده‌اند که ایران جایگزین روسیه در بازار نفت می‌شود چندان محل اعتنا نیست؛ اما به هر حال ایستادن ایران در کنار روسیه و حمایت تهران از اهداف روسیه در شرق اروپا برای اروپایی‌ها و آمریکایی‌ها آزاردهنده و ناامیدکننده است.

هر چند که آمریکایی‌ها و اروپایی‌ها در انتظار این حمایت بودند و فکر می‌کردند به هر حال حمایت‌های پیشین روسیه در تهران پاسخ متقابلی دربر خواهد داشت. این امر بدان معنی است که علاوه بر تحریم‌های سخت و فلج کننده‌ای که هم اکنون علیه روسیه اتخاذ شده، احتمالاً عرصه‌های دیگر به صحنه‌های مقابله روسیه و غرب تبدیل خواهد شد.

یکی از این عرصه‌ها می‌تواند گفت‌وگوهای وین باشد که در آن غرب که از پیش از این نیز در مورد بهره‌مندی ایران از منافع توافق هسته‌ای روشی غیرقابل قبول داشت؛ اکنون با سختگیری بیشتری علیه منافع ایران اقدام خواهد کرد. در این صورت ممکن این حصول نتیجه در این گفت‌وگوها از آنچه تصور می‌شد، دورتر باشد.

البته تحلیلگران و مقامات اسرائیلی در روزهای اخیر بحران اوکراین را عاملی برای تسریع حصول توافق هسته‌ای در وین دانسته‌اند؛ اما این مقامات هیچ قرینه یا شاهدی برای اثبات ادعای خود نمی‌آورند. شاید این ادعاها نوعی شانتاژ برای بسیج متحدان تل آویو علیه ایران و صف‌بندی علیه توافق در وین باشد.