تهران و اسلام آباد هدف ۳ میلیارد دلاری تجارت کشاورزی را تعیین کردند

اخبار سبز کشاورزی؛ غلامرضا نوری قزلجه، وزیر کشاورزی ایران، گفت که مبادلات فعلی حدود ۱.۴ میلیارد دلار است، اما دو کشور نقاط قوت مکملی دارند که می‌توانند برای تأمین نیازهای یکدیگر در فصول مختلف استفاده شوند.

وی خاطرنشان کرد که ایران صادرات لبنیات، آجیل، میوه و سبزیجات به پاکستان را گسترش خواهد داد، در حالی که اسلام‌آباد بخشی از تقاضای ذرت و برنج ایران را تأمین و حداقل ۶۰ درصد از واردات گوشت خود را تحت طرح جدید تأمین خواهد کرد.

نوری گفت که دو طرف توافق کردند که همکاری در تحقیقات در مورد تغییرات اقلیمی و امنیت غذایی را تقویت کنند و یک کمیته مشترک کشاورزی تشکیل دهند که هر شش ماه یکبار برای نظارت بر پیشرفت و حل تنگناها تشکیل جلسه دهد.

وی با تأکید بر اینکه همکاری منطقه‌ای در سازگاری با تغییرات جهانی کلیدی است، گفت: «بخش ساخت و ساز ممکن است اقتصاد را هدایت کند، اما کشاورزی امنیت غذایی را هدایت می‌کند.»

رانا تنویر حسین، وزیر فدرال صنایع و تولید و امنیت و تحقیقات غذایی ملی پاکستان، نشست تهران را «پربار» توصیف کرد و بر توافقات در مورد تقویت تجارت کشاورزی، همکاری علمی و تلاش‌های مشترک برای مقابله با تغییرات اقلیمی تأکید کرد.

او گفت افزایش واردات و صادرات بین دو همسایه، به ویژه در برنج و دام، اقتصادی‌تر از تکیه بر تأمین‌کنندگان دوردستی مانند برزیل خواهد بود.

مقامات تأکید کردند که تجارت، بخش‌های دولتی و خصوصی را درگیر خواهد کرد و سازوکارهایی مانند تهاتر و تسهیلات تجاری متناسب مورد بحث قرار خواهد گرفت.

آنها گفتند که این ابتکار نه تنها با هدف تضمین امنیت غذایی متقابل، بلکه می‌تواند به ثبات منطقه‌ای نیز کمک کند.

کنفرانس تجاری ایران و پاکستان در تاریخ ۳ آگوست با حضور مسعود پزشکیان، رئیس جمهور ایران، در کنار یک هیئت عالی رتبه در اسلام آباد افتتاح شد. این رویداد به میزبانی سناتور محمد اسحاق دار، معاون نخست وزیر و وزیر امور خارجه پاکستان برگزار شد.

پزشکیان پس از ورود به محل کنفرانس، مورد استقبال سناتور دار قرار گرفت. این گردهمایی، رهبران تجاری متعدد، مقامات اتاق‌های بازرگانی و نمایندگان شرکت‌های بزرگ سرمایه‌گذاری پاکستان را گرد هم آورد.

جام کمال خان، وزیر بازرگانی پاکستان، در سخنان افتتاحیه خود از نهایی شدن پیش‌نویس توافقنامه تجارت آزاد بین دو کشور استقبال کرد و گفت که هر دو طرف متعهد به حل مسائل مربوط به تعرفه و تقویت زیرساخت‌های مرزی هستند.

او اعلام کرد که جلسه بعدی کمیسیون مشترک اقتصادی ایران و پاکستان ماه آینده در تهران برگزار خواهد شد و فعال‌سازی بازارچه مرزی پیشین-مند را به عنوان یک تعهد مشترک با هدف تقویت تجارت دوجانبه برجسته کرد. او همچنین از برنامه‌هایی برای افتتاح یک گذرگاه مرزی جدید در چادگی-کوهک خبر داد.

محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت ایران، نیز در این کنفرانس سخنرانی کرد و از حمایت پاکستان از ایران در جریان حمله ۱۲ روزه اخیر اسرائیل که به گفته او عمیقاً مورد توجه عموم مردم ایران قرار گرفته بود، قدردانی کرد.

اتابک خاطرنشان کرد که اگرچه حجم تجارت بین دو کشور در سال گذشته افزایش یافته است، اما اجرای توافقات فعلی مستلزم گسترش پایانه‌های زمینی، بهبود اتصال ریلی و افزایش همکاری‌های بندری است.

سناتور دار بر روابط نزدیک بین ایران و پاکستان در چارچوب سازمان همکاری اقتصادی (اکو) تأکید کرد و با اشاره به اصلاحات اقتصادی گسترده و ایجاد یک شورای ویژه تسهیل سرمایه‌گذاری، از سرمایه‌گذاران ایرانی دعوت کرد تا فرصت‌های موجود در پاکستان را بررسی کنند.

دار با اشاره به مذاکرات اخیر خود با سید عباس عراقچی، وزیر امور خارجه ایران، گفت که هر دو کشور مصمم به تقویت همکاری در توسعه زیرساخت‌های گمرکی و مرزی هستند.

ایران و پاکستان با وجود تنگناهای زیرساختی دیرینه و چالش‌های ژئوپلیتیکی، در تلاش برای گسترش همکاری‌های اقتصادی بوده‌اند. هر دو کشور بخشی از بلوک اکو هستند و منافع استراتژیک مشترکی در اتصال تجارت منطقه‌ای، به ویژه از طریق ابتکاراتی مانند بازارچه مرزی پیشین-مند و کریدور INSTC دارند.

در همان روز، رضا مسرور، دبیر شورای عالی مناطق آزاد تجاری، صنعتی و ویژه اقتصادی ایران، که او نیز به پاکستان سفر کرده بود، گفت که ایران و پاکستان در حال بررسی سرمایه‌گذاری‌های مشترک کشاورزی و ادغام کریدورهای حمل و نقل به عنوان بخشی از تلاش‌ها برای تقویت تجارت دوجانبه، از جمله برنامه‌هایی برای کشت برنج فرامرزی و اتصال کریدور اقتصادی تحت حمایت چین پاکستان به ایران هستند.

او در دیدار با جام کمال خان، وزیر بازرگانی پاکستان، که در حاشیه سفر رسمی مسعود پزشکیان، رئیس جمهور، به پاکستان برگزار شد، چندین طرح را پیشنهاد کرد.

از جمله پیشنهادات کلیدی، کشت مشترک برنج در پاکستان و فرآوری برنج در منطقه آزاد چابهار ایران، به عنوان راهی برای مقابله با کمبود شدید آب در ایران و در عین حال گسترش همکاری‌های کشاورزی بود.

مسرور همچنین خواستار صدور ویزای تجاری چندبار ورود، ایجاد منطقه آزاد مشترک و اتصال کریدور اقتصادی چین-پاکستان (CPEC) از طریق ایران به روسیه و اروپا شد.

مسرور با تأکید بر روابط فرهنگی و تاریخی مشترک بین دو کشور گفت: «این ایده‌ها منعکس‌کننده سیاست متمرکز بر همسایگی ما و پتانسیل ایجاد تولید مشترک و گسترش قابل توجه تجارت است.»

وزیر بازرگانی پاکستان از این پیشنهادها استقبال کرد و گفت که اجرای آنها می‌تواند حجم تجارت فعلی را که او حدود ۳ میلیارد دلار تخمین زده است، به میزان قابل توجهی افزایش دهد.

همانطور که حمیدرضا کربلایی اسماعیلی، معاون شبه قاره هند در سازمان توسعه تجارت ایران (TPO)، اظهار داشت، ایران با پاکستان مازاد تجاری دارد و ۳.۵ برابر حجم واردات خود از این کشور همسایه کالا صادر می‌کند.

کربلایی اسماعیلی این ارقام را پیش از سفر رسمی رئیس جمهور مسعود پزشکیان به اسلام آباد در ۳ آگوست، اولین سفر خارجی دوجانبه او از زمان حمله نظامی ۱۲ روزه اسرائیل علیه ایران، به اشتراک گذاشت. این سفر که در شرایط عدم قطعیت منطقه‌ای انجام می‌شود، توسط تحلیلگران به عنوان یک حرکت نمادین و استراتژیک مرتبط با دیپلماسی پس از جنگ و ثبات منطقه‌ای تلقی می‌شود.

کربلایی اسماعیلی در مصاحبه با ایرنا گفت: «تجارت بین تهران و اسلام آباد در مسیر صعودی قرار دارد.» وی خاطرنشان کرد که تجارت دوجانبه در سال ۱۴۰۳ ایرانی (مارس ۲۰۲۴ تا مارس ۲۰۲۵) در مقایسه با سال قبل ۱۳.۶ درصد افزایش یافته و به مجموع ۳.۱۲۹ میلیارد دلار رسیده است.

ایران در این مدت حدود ۲.۴۲۳ میلیارد دلار کالا به پاکستان صادر کرده است، در حالی که واردات از پاکستان ۷۰۶ میلیون دلار بوده است. بخش عمده صادرات ایران شامل فرآورده‌های نفتی، شیر خشک و خرما بوده است، در حالی که عمده واردات از پاکستان برنج، دانه‌های روغنی و انواع فرآورده‌های گوشتی بوده است.

با وجود تراز تجاری مثبت، آمار سه ماهه اول سال جاری ایرانی کاهش را نشان می‌دهد که نشان‌دهنده بی‌ثباتی منطقه‌ای است. صادرات ایران به پاکستان از مارس تا ژوئن ۲۰۲۵ در مجموع ۴۲۰ میلیون دلار بوده است - که نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۰ درصد کاهش داشته است - در حالی که واردات به ۱۷۴ میلیون دلار رسیده است که ۴.۰ درصد کاهش یافته است.

این مقام سازمان توسعه تجارت، این رکود را به شرایط منطقه‌ای نسبت داد، اما بر لزوم تسریع تلاش‌ها برای تقویت زیرساخت‌های تجاری و نهایی کردن توافق‌نامه‌های تجاری که مدت‌هاست در حال بررسی هستند، تأکید کرد.

وی گفت: «تجارت آزاد بین ایران و پاکستان از نظر فنی در سال ۲۰۱۶ آغاز شد، اما پیشرفت آن کند بوده است. ما امیدواریم توافق‌نامه‌های آتی این انتظار یک دهه‌ای را برآورده کرده و رشد قابل توجهی را رقم بزنند.»

کربلایی اسماعیلی تأکید کرد که افزایش قابلیت‌های لجستیکی، همکاری‌های گمرکی و زیرساخت‌های حمل و نقل برای حفظ رشد تجاری بلندمدت بین دو کشور بسیار مهم خواهد بود.