فرمان ۸ گانه رهبری برای امنیت غذایی زیر سایه انحصار و گرانی کالاهای اساسی

مقام معظم رهبری در دیدار اخیر با هیئت دولت، با تأکید بر اهمیت استراتژیک «امنیت غذایی»، محورهای حیاتی و دقیقی را برای ساماندهی این بخش کلیدی اقتصاد کشور مطرح کردند.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ این تذکرات صریح، که در قالب هشت حوزه مدیریتی و اجرایی تنظیم شده‌اند، همزمان با موجی از گرانی‌های بی‌سابقه در اقلام اساسی نظیر برنج، مرغ و تخم‌مرغ و همچنین اظهارات نگران‌کننده مسئولان، اهمیت دوچندانی پیدا کرده است.

این گزارش به بررسی تطبیقی محورهای مورد تأکید رهبری و وضعیت فعلی بازار می‌پردازد؛ واقعیتی که نشان می‌دهد شکاف میان فرمان و عمل، روز به روز عمیق‌تر می‌شود.

«انحصار بد است»: قلب تذکر رهبری به دولت

یکی از صریح‌ترین و مهم‌ترین فرازهای بیانات مقام معظم رهبری، هدف قرار دادن پدیده «انحصار» در تأمین کالاهای اساسی بود. انحصار در واردات یا تأمین کالاهای راهبردی، همواره زمینه‌ساز بروز فساد، تلاطم بازار و در نهایت، بی‌عدالتی قیمتی برای مصرف‌کننده نهایی است.

ایشان در این خصوص قاطعانه فرمودند: «انحصار بد است؛ انحصار موجب دست بسته ماندن دستگاه‌هاست.»

این تذکر، در حالی صادر شد که پیش از آن، آقای خداییان (در سالن اجلاس سران) نیز صراحتاً به انحصاری بودن واردات کالاهای اساسی توسط افراد خاص اشاره کرده بود. راهکار رهبری برای مقابله با این معضل، «تأمین رقابتی از طریق مباشران» و «تأمین از مبادی و منابع مختلف» با هدف «کاهش ریسک تأمین» است.

اثر مستقیم کالاهای اساسی بر سفره مردم

رهبری تأکید داشتند که «تأمین به موقع کالاهای اساسی اثر مستقیم بر سفره مردم دارد» و در این راستا دستور دادند: «باید ترتیبی داد که مردم تعدادی کالاهای اساسی (حدود ۱۰ قلم) را بدون دغدغه افزایش قیمت تهیه کنند.»

هدف از این رهنمود، ایجاد یک "سپر دفاعی" برای معیشت مردم در برابر تلاطمات اقتصاد کلان است. همچنین، «ذخایر اساسی در سطح اطمینان‌بخش» برای تولیدکننده و مصرف‌کننده، یکی دیگر از تأکیدات محوری ایشان بود.

تحلیل ۸ محور کلیدی بیانات مقام رهبری در حوزه امنیت غذایی (1404/۶/16)

بیانات معظم‌له در هشت حوزه کلیدی، یک نقشه راه جامع را برای مدیریت امنیت غذایی ترسیم می‌کند که در ادامه به مهم‌ترین توصیه‌های آن اشاره می‌شود:

شکاف میان فرمان و عمل: واقعیت بازار پس از توصیه‌ها

متأسفانه، شواهد عینی بازار پس از این تذکرات حیاتی، نشان از یک رهاشدگی گسترده و عدم تمکین به این توصیه‌ها دارد. گزارش‌های میدانی گویای آن است که  بی‌نظمی به اوج خود رسیده است:

• اوج‌گیری گرانی‌های بی‌سابقه: قیمت هر شانه تخم‌مرغ به ۲۰۰ هزار تومان و قیمت مرغ به ۱۵۰ هزار تومان رسیده است؛ اعدادی که با هیچ ادعایی مبنی بر پایین‌تر بودن از قیمت مصوب همخوانی ندارد. حتی قیمت شکر و قند نیز رها شده است.
• نظارت، استراتژی نیست: به‌نظر می‌رسد «نظارت بر قیمت‌ها» اساساً در راهبرد وزارت جهادکشاورزی جایگاهی ندارد و مسئولین مربوطه، رهاسازی قیمت‌ها را به عرضه و تقاضا نسبت می‌دهند؛ در حالی که پرداخت یارانه به تولید کالاهای کشاورزی، ضرورت مداخله و قیمت‌گذاری دولتی را توجیه می‌کند.
• بحران نهاده‌ها و انحصار پابرجا: انحصار در بازار نهاده‌ها همچنان حاکم است و نه تنها رفع نشده، بلکه کمبود شدید و قفل شدن این بازار را در پی داشته است.
• ترک فعل یا انکار مسئولیت؟ این تذکرات در حالی صادر شد که ضعف، ناتوانی و ترک فعل در تدارک و تأمین به موقع «ذخایر راهبردی» به‌وضوح مشاهده می‌شود. جالب توجه آنکه پس از این تذکرات، یکی از مسئولان (نوری قزلجه) در مواجهه با گرانی بی‌سابقه برنج، اظهار داشت  که «هیچ مسئولیتی برعهده ندارند!»؛ واکنشی بی‌سابقه که در تاریخ وزارت کشاورزی کم‌نظیر بوده است.

در مجموع، نه تنها «رفع دغدغه مردم از افزایش بی‌ضابطه قیمت‌ها» صورت نگرفته، بلکه دغدغه‌ها شدیدتر شده و بازار به سمت بی‌نظمی کامل پیش می‌رود.

در نهایت، به‌نظر می‌رسد مأموریت کلیدی امنیت غذایی و سفره مردم به یک اولویت فراموش شده جدی تبدیل شده است.

مجلس شورای اسلامی و دیگر دستگاه‌های نظارتی، بیش از پیش می‌بایست به رسالت قانونی خود در قبال این هشت محور حیاتی عمل کنند تا فرمان رهبری به نتیجه مطلوب و ملموس در زندگی مردم منجر شود.