سازوکار پر ابهام یک طرح خوب

اخبار سبز کشاورزی : وزارت جهاد کشاورزی عزم خود را برای افزایش تولید محصولات راهبردی در سبد غذایی کشور جزم کرده است. تمهیداتی که این روزها از اتخاذ آن خبر داده می‌شود اقدامات امیدبخشی است که احتمالا نتایج تاثیرگذاری دربر خواهد داشت و کشاورزان را به کشت محصولات مورد نیاز سفره شهروندان سوق خواهد داد.

در این صورت، به همین نسبت و به همین میزان از کشت محصولات آب‌بر یا پر آب‌بر کاسته خواهد شد و به این ترتیب میزان مصرف عمومی آب کشاورزی نیز کاهش خواهد یافت.

در این تمهیدات پیش‌بینی شده است که کشاورزان نهاده‌های تولید و ازجمله سم و آفتکش و نیز کود را هم اکنون و به هنگام کشت تحویل بگیرند و موقع تسویه حساب مبلغ آن با دولت، هزینه کود و سم دریافت و مصرف شده را بپردازند. این اقدام به روشنی حمایت از کشاورزان را نشان می‌دهد

در واقع کشاورز به هنگام دریافت نهاده‌ها لازم نیست از درآمد سال قبل خود چیزی بپردازد و می‌تواند همه و یا دست‌کم بخش مهمی از هزینه‌های خود را از درآمد سال زراعی جاری که در پایان فصل برداشت حاصل خواهد شد، بپردازد.

در این صورت، کشاورز به لحاظ پولی توان خواهد داشت تا زندگی روزمره خود را بدون خلل سپری کند و نگران هزینه‌های تولید و کشاورزی نباشد.

اما پرسش مهم آن است که مکانیزیم این اقدام چگونه خواهد بود؟ آیا دولت مبالغ هزینه‌های کود و سم را از طریق بانک عامل پرداخت می‌کند؟ در این صورت، به جهت تعدد کشاورزان و مبالغ قابل توجه برای هر کشاورز سرجمع هزینه‌های پرداختی مبلغ هنگفتی خواهد شد که پرداخت آن از سوی دولت نیاز به ردیف بودجه دارد.

در حالی که برای این موضوع ردیفی در بودجه 1401 دیده نشده است. از این بابت ممکن است وزارتخانه از محلی دیگر و یا از بودجه‌های در اختیار به پرداخت این وام مبادرت ورزد.

حالت دیگر آن است که کل کار هزینه نهاده‌ها و اعطای وام به کشاورزان به این منظور برعهده یک بانک گذاشته و پرداخت و تسویه پول پرداخت شده برای خرید نهاده‌های یاد شده از طریق این بانک صورت گیرد. در این صورت آیا برای وام پرداختی بانک عامل سود دریافت خواهد کرد؟

هیچ اطلاعی در این باره که آیا پول پرداخت شده به کشاورزان مذکور که در واقع وام است آیا با سود باز پرداخت خواهد بود یا نه، منتشر نشده است؛ اما اگر این پول از طریق یک بانک عامل پرداخت شود، آنگاه موضوع باز پرداخت سود به‌طور جدی مطرح است و در این صورت این مساله مطرح می‌شود که سود این وام را چه کسی پرداخت می‌کند؟ آیا وام یارانه‌ای و به صورت قراض‌الحسنه پرداخت می‌شود یا سود معمول از آن اخذ می‌شود و این سود را کشاورز باید بپردازد؟

البته اگر قرار باشد که سود وام پرداختی را کشاورزان بپردازند، آنگاه مجموعه این فرآیند جذابیت زیادی را برای کشاورزان ایجاد نمی‌کند؛ چراکه کشاورزان مجبور به پرداخت سودی هستند که در واقع برای‌شان نفع چندانی نداشته و بیشتر سیاست‌های راهبردی دولت‌ها و حاکمیت را عملیاتی و اجرایی کرده است. در این صورت ممکن است میزان اقبال از طرح آقای وزیر به اندازه‌ای که انتظار می‌رفته و ظرفیت داشته خوب نباشد.

البته همه این ملاحظات از چشم وزارت جهاد کشاورزی پنهان نیست و وزیر به خوبی می‌داند اگر قرار است این طرح و اندیشه کشت جایگزین به ثمر بنشیند باید حمایت‌های موثری از کشاورزان اعمال شود. حمایت‌هایی که کشاورز را به‌طور جدی تشویق کند تا آنچه را که حکومت می‌خواهد بکارد و آنطور که حکومت می‌خواهد آن پرورش داده و برداشت نماید.

نادر کریمی جونی