آمار نادقیق، برنامه‌ریزی پر خطا

اخبار سبز کشاورزی : سال‌هاست که بر انجام کشاورزی علمی و گذار کشور از کشاورزی سنتی به کشاورزی مدرن تاکید می‌شود؛ در این باره گفته می‌شود که جمعیت 4میلیون نفری کشاورزان، دامداران و… باید آگاه شوند و این آگاهی بتواند جامعه کشاورزی ایران را برای نزدیک شدن به انجام رفتار جهانی و رسیدن به معیارهای بین‌المللی یاری دهد.

البته از گذشته‌های دور گفته می‌شد که میزان تحصیلات کشاورزان ایرانی پایین است و این جامعه نمی‌تواند در جایگاه کشاورز علمی قرار گیرد.

از گذشته تاکنون همه دولتمردان و کارگزاران دولتی در این باره که لازم است کشاورزی ایران به کشاورزی مدرن و علمی تبدیل شود صحبت کرده‌اند. در نشست دیروز در سازمان حفظ نباتات نیز نه فقط علایی‌مقدم و معاون وزیر کشاورزی و عسکری، رئیس کمیسیون کشاورزی مجلس که حتی شخص وزیر جهاد کشاورزی نیز بر ضرورت علمی شدن کشاورزی و علمی و آگاهانه کردن رفتار و تصمیم‌های کشاورزان تاکید کردند و خواستار آن شدند که با علمی کردن رفتار کشاورزان، بهینه کردن هزینه‌ها و افزایش بهره‌وری رخ دهد و شرکت‌های دانش‌بنیان هم با ورود به بخش کشاورزی این بهره‌وری را تکمیل کنند.

موضوع آگاهی‌بخشی به کشاورزان، البته موضوعی نیست که فقط در جلسه روز گذشته همایش سلامت غذا مطرح شده باشد، پیش از این نیز و بارها در دولت‌های مختلف ضرورت آگاه‌سازی کشاورزان ایرانی و علمی کردن کشاورزی در کشور مورد توجه قرار گرفته و برای حصول آن تلاش شده است.

جالب است که این تلاش و توجه به کشاورزی علمی در دوران رژیم گذشته هم وجود داشته و نه فقط سازمان‌هایی مانند سپاهیان دانش نیز بوده‌اند که برای تحقق کشاورزی علمی در ایران تلاش کرده‌اند.

اما برای ترویج کشاورزی علمی اول باید کشاورز به سمت علمی شدن حرکت کند. برای این هدف باید درک و آمار دقیقی از سطح سواد و دانش کشاورزان داشت. ساده‌ترین اطلاعات در این باره سطح سواد رسمی و آگاهی از مدرک تحصیلی کشاورزان است.

پرسش اصلی آن است که آیا اطلاع دقیق و روشنی از مدرک تحصیلی کشاورزان وجود دارد؟ انتظار آن است که در این باره درک، اطلاعات و آمار دقیق وجود داشته باشد؛ چراکه در چهل و چهار سال گذشته که از پیروزی انقلاب اسلامی می‌گذرد و حکومت جمهوری اسلامی ایران حاکم بوده، چندین بار سرشماری نفوس صورت گرفته و می شد برای یک‌بار یا به صورت مکرر، در خصوص کشاورزان میزان سواد و مدرک تحصیلی ایشان آمارگیری و منتشر شود.

اما دیروز و در جریان برگزاری همایش سلامت غذا، شاهپور علایی‌مقدم رئیس سازمان حفظ نباتات در میان سخنرانی خویش که اطلاعات و آمار آن به وسیله پاور پوینت نمایش داده می‌شد از سطح سواد کشاورزان آماری عجیب ارائه داد که موجب شگفتی شد؛ او گفت: 1/ 35 درصد کشاورزان ایرانی دارای مدرک ابتدایی و یا سواد خواندن و نوشتن هستند، 3/ 25 درصد مدرک راهنمایی و متوسطه دارند، 4/4 درصد فوق دیپلم و 8 درهم درصد دارای مدرک دانشگاهی یا لیسانس و بالاتر هستند.

از نگاه او مشاهده می‌شود که جمع این اعداد به 100 درصد نمی‌رسد و در واقع این ارقام مجموعاً وضعیت تحصیلی 6/ 65 درصد کشاورزان را تعیین می‌کند؛ یعنی تکلیف 4/ 34 درصد کشاورزان معلوم نیست.

نگارنده برا رفع این ابهام با دکتر علایی‌مقدم گفتگو کرد و خواستار رفع این ابهام شد. وی ابتدا گفت آمار ارائه شده درست است، اما وقتی آمار ارائه شده را مشاهده کرد ابتدا گفت که 4/4 درصد در واقع 44 درصد است، ولی خودش متوجه شد که در این صورت مجموعه ارقام ارائه شده 2/ 105 درصد می‌شود که امکان‌پذیر نیست، به همین دلیل او قول داد که آمار ارائه شده را اصلاح و ارائه کند که نه فقط در نشست دیروز ارائه نشد، بلکه بعد از آن هم ارائه نشد.

جالب است که در نشست دیروز هیچ کس نه ناترازی این رقم و درصدهای ارائه شده اعتراض نکرد. حتی وزیر جهاد کشاورزی هم که در نشست حاضر بود چیزی در این باره نگفت، شاید هم ترجیح داده که اشتباه همکار و معاونش را پرده‌پوشی کند.

شاید هم اصولا اطلاعات دقیق و قابل اتکای در این باره وجود ندارد و آنچه ارائه شده برآوردی از وضعیت موجود بوده است.

پرسش نهایی آن است که ساداتی‌نژاد و همکارانش به‌ویژه شاهپور علایی‌مقدم که آمار ناتراز ارائه داده، آیا اطلاعات و درک درستی از میزان تحصیلات و دانش علمی کشاورزان ایران دارند؟ اگر نه با بی‌اطلاعی چگونه می‌توانند برای ارتقای دانش و دانش فنی کشاورزان برنامه‌ریزی کنند؟

نادر کریمی جونی ـ کارشناس اقتصاد کشاورزی