اصلاح را خودمان آغاز کنیم

بایدهای معاونت توسعه مدیریت و منابع

طی ده ماهه گذشته، انتصاب مدیران ارشد توسط ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی، همواره زیر ذره‌بین کارشناسان رسانه‌ای بود، به‌ویژه این‌که اکثر قریب به اتفاق انتخاب از بدنه داخل وزارتخانه مطلوب و مناسب و عمده مدیران وارداتی علاوه‌بر نداشتن تخصص، تعهد و شناخت از مجموعه، موجبات بدنامی وزارتخانه را فراهم کرده بودند.

دکتر هوشنگ محمدی از نیروهای جهادی وزارت جهاد کشاورزی است که علاوه‌بر تخصص و شناخت از مجموعه، اشراف به مسائل ارتباطات و روابط عمومی نیز دارد. وی با انتخاب وزیر در خدمت خانواده بزرگ و نجیب کشاورزی که حامیان و مدافعان امنیت غذایی هستند، قرار گرفته است.

اخبار سبز کشاورزی : پس از جلوس وزیر بر صندلی وزارت که شب هنگام بعد از رای اعتماد و در ساعت ۲۰، به همراه تنی چند از اقوام و معاونین بعدی(در حالی که وزارتخانه دو روز پی در پی تعطیل بود)، به دلیل شوق به خدمت و افزودن 9 میلیون تنی به ۱۳۴ میلیون تن تولید معمول محصول سال تحویل وزارت، در طبقه ۱۶ حضور یافت و فرصت نشد تا جلسه‌ای با وزرای در قید حیات دولت‌های پیشین، معاونین نامدار و شاخص وزرا و حتی برخی مدیران کل بخش‌های حیاتی وزارتخانه برگزار و صحبت‌های آنان شنیده شود (حتی اگر عمل نشود) و همزمان انتصاب بدون محاسبه برخی افراد غیرمتخصص از هر گوشه و کنار و سپردن تصمیم‌گیری‌های کلان به افرادی که حتی یک مزرعه یک هکتاری یا دامداری 100 راسی را اداره نکرده یا برای آن طرح توجیهی، بودجه‌بندی، تامین نهاده، فروش محصول… انجام نداده و بدتر این‌که درس کشاورزی هم نخوانده‌اند(به جز یک مورد که هم تحصیلات مرتبط دارد، هم در کار و استفاده از نیروهای کارشناسی و مدیریت بدنه بهره‌گیری کرده و هم حاشیه مالی و رانتی ندارد) لبخندی بر لب هیچ کس ننشاند!

به هر حال، تصمیم اخیر وزیر و نصب مدیری از بدنه وزارتخانه و نه نیروی ارشادی، هدایتی، تحمیلی، اتوبوسی و…، در جمع کثیری از کارشناسان، مدیران و پرسنل وزارتخانه به فال نیک گرفته شد و همگان معتقدند که آنقدر نیرو در وزارتخانه حاصل از ادغام دو وزارتخانه قبلی وجود دارد که نیاز به واردات نیرو نباشد، کمااینکه حاصل مدیران وارداتی را دیده‌ایم.

گذشته از این، معاونت توسعه مدیریت و منابع، گر چه نمود بیرونی معاونت‌های اجرایی و ارائه ارقام تولید محصولات غذایی(زراعی، باغی، دامی، شیلاتی و…) را ندارد، اما می‌تواند زمینه‌ساز اصلاح ساختاری، ارتقاء جایگاه و تامین منابع انسانی، مالی و… همه آنها باشد.

از آنجا که معاونت توسعه مدیریت و منابع، کلیدی‌ترین بخش حمایت و دفاع از کیان وزارتخانه، تقویت روحی و جسمی این مجموعه زنده و موثر در امنیت غذایی دارد، به بخشی از بیانیه ماموریت و رسالت آن از دیدگاه رسانه‌ها می‌پردازیم. باشد که دکتر هوشنگ محمدی، پیشتاز نهادینه کردن این مسئولیت‌ها باشد:

• ازریابی مستمر وضعیت منابع انسانی وزارتخانه، سازمانها و شرکت‌های وابسته، با هدف نخبه‌پروری و از دیگر سو جابه‌جایی لازم و جلوگیری از هدر رفت منابع، از جمله اینکه مهندس و کارشناس برای خدمت در مراکز خدمات کشاورزی، در روستاها و مراکز تولید استخدام می‌شود و باید انگیزه‌های مادی و معنوی به نحوی باشد که کارشناس و خانواده‌اش در روستا سکنی گزینند، اما پس از استخدام، اکثر آنها با توصیه نماینده مجلس، استاندار، فرماندار و حتی مدیران بالادستی وزارتخانه به شهرها می‌آیند و بر حجم بدنه حجیم شده سازمان‌های کشاورزی شهر و استان می‌افزایند و اگر نشد باز هم در شهر سکونت می‌کنند و روزهای کاری مثلا ساعت 10 الی 11 صبح خود را به مرکز خدمات رسانده با امضاء دفتر و یکی دو گزارش مکتوب، ساعت 12 الی 13 عصر هم مراجعت می‌نمایند.

• تنظیم برنامه جامع منابع انسانی از حیث میزان عرضه و تقاضای نیروی انسانی در سطح واحدهای مختلف در سراسر کشور(که به عنوان نمونه، طبق قانون، وزیر جهادکشاورزی اجازه دارد هر ساله شاگرد اول و دوم دانشکده‌های کشاورزی کشور را بدون بوروکراسی و فراخوان و امتحان امور استخدامی و… به استخدام وزارتخانه در بیاورد و گرچه بسیاری از این فارغ‌التحصیلان برجسته، حاضر به استخدام نمی‌شوند و جلای وطن می‌کنند، اما این قانون کمتر مورد توجه قرار گرفته و مواردی دیگر…).

• تنظیم و اجرای برنامه‌های مربوط به تامین ، آموزش، به‌سازی و بهره‌وری منابع انسانی و ارزیابی مستمر توانمندی نیروها و به نوعی مدیرپروری و شهامت و جسارت دادن به افراد برای اظهارنظر به ویژه در تصمیم‌سازی و اجرا و قاطعیت در عمل و سرعت در کار و تشویق و حمایت نیروهای کاردان از مراکز خدمات کشاورزی تا سطح وزیر، به نوعی که مدیران آینده وزارتخانه تربیت شوند.

• تنظیم و اجرای برنامه‌های رفاهی، بیمه و بازنشستگی منابع انسانی وزارتخانه با هدف جلوگیری یا کاهش فرار نیروهای مفید به خصوص در شرایط فعلی که موجب وادادگی بسیاری از پرسنل گشته و انگیزه کار را از آنها گرفته(در سال‌های قبل به بهانه‌های مختلف سالانه دو، سه نوبت پاداش و… به پرسنل پرداخت می‌شد که تقریبا معادل حقوق یک ماه را پوشش می‌داد)، چرا که پرسنل وزارتخانه و سازمان‌های تابعه، کمترین حقوق را در بین سایر وزارتخانه‌‌ها دریافت می‌کنند.

• آسیب شناسی و اصلاح مستمر وضعیت مقررات اداری و نظارت بر حسن اجرای آنها در کلیه سطوح وزارتخانه، آسیب شناسی ، اصلاح و بهبود مستمر وضعیت ساختار تشکیلاتی در دفاع از کیان وزارتخانه در نشست با دولت، مجلس، سازمان برنامه و بودجه و… .

یکی از معاونین اسبق توسعه مدیریت و منابع به نگارنده ‌می‌گفت: «چند سال قبل در سفر کاری به فرانسه از وزیر کشاورزی آن کشور سوال کردم: چه وظایفی را انجام می‌دهید که چنین پیشرفتی در کشاورزی دارید؟

گفت: وظایفی را که شما در وزارت کشاورزی انجام نمی‌دهید.

سوال دیگری مطرح نمودم که پس چه وظایفی را انجام نمی‌دهید. پاسخ داد: آنچه را شما انجام می‌دهید!»

چرا که در دنیا همه کارها، تصمیم‌گیری‌ها، تنظیم بازار، عرضه و تقاضا، تامین نیاز و برنامه‌ریزی صادرات و واردات توسط تشکل‌ها و تعاونی‌ها و اتحادیه‌ها انجام می‌شود. زنجیره‌ها توسعه می‌یابند تا مراحل قبل و بعد از تولید را سامان دهند و وزارت کشاورزی صرفا نظارت می‌کند، اما در ایران فقط دخالت می‌نماید و همین است که حتی ساختار تشکیلاتی تعاون روستایی هم اصلاح نمی‌شود و به جای نظام دادن به تشکل‌ها، شتر را با بارش از دروازه‌های گشاد بی‌نظارتی بیرون می‌برند و اگر رسانه‌ها سر و گوش به آب ندهند، آب از آب تکان نمی‌خورد(البته رسانه‌ها باید در همه بخش‌های وزارت کشاورزی را چنین رصد کنند).

• و در نهایت، برنامه ریزی و نظارت بر کلیه امور مالی و پشتیبانی در سطح وزارت وسازمان‌ها وشرکت‌های وابسته؛ چرا که مهم‌ترین سرمایه یک سازمان، منابع انسانی آن سلامت، انگیزه وتوانمندی آن است، بنابراین اگر این حوزه آسیب ببیند به مثابه «ماهی از سر گنده گردد، نی ز دم» کل سازمان آسیب خواهد دید.

ابوالقاسم گل‌باف

سرمقاله-ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۶۵-مرداد ۱۴۰۱