فرار ایران از سختگیری های ایالات متحده

اخبار سبز کشاورزی ؛ نادر کریمی جونی | در این تعقیب و گریز ایران به سختی تلاش می‌کند تا تحریم‌ها و سختگیری‌های اعمال شده را بی‌اثر کند و در این رابطه نه فقط چشم به همکاری‌ها با همسایگان خود دوخته، بلکه در لایه‌های بعدی به سایر کشورهای آسیایی و بالاخص منطقه اورآسیا نگاهی ویژه دارد.

سفر هفته گذشته سیدابراهیم رییسی به اندونزی در حالی که این کشور یکی از کشورها و اقتصادهای نوظهور به شمار می‌رود؛ از همین دست تلاش‌هاست که با سفر دیروز سلطان عمان به تهران تکمیل شد.

نگاه ایران به شرق، اگرچه قادر نیست کشور را از منابع و فناوری غرب بی‌نیاز کند، اما در حال حاضر که غرب روش‌های سختگیرانه‌ای علیه جمهوری اسلامی ایران به‌کار گرفته و وارد منازعه‌ای آزاردهنده و گسترده با کشورمان شده است، آلترناتیوی است که می‌تواند دست‌کم به‌عنوان یک سیاست دوره گذار و یا آن طور که مقامات در تهران تاکید می‌کنند، به عنوان یک راهبرد در سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی، مورد اجرا قرار گیرد و منافعی را عاید کشورمان کند.

در این رابطه، حتی پیش از روی کار آمدن سیدابراهیم رئیسی و وقوع تغییرات ساختاری در سیاست‌های منطقه‌ای و بین‌المللی ایران، همکاری با کشورهای همسایه به موازات آن گسترش روابط با روسیه به کشورهای اقماری آن در منطقه اورآسیا به عنوان یک سیاست راهبردی مورد توجه قرار می‌گرفت و حسن روحانی در راس دولت گذشته به طور کاملا جدی به گسترش روابط با کشورهای اقماری روسیه در قالب کشورهای عضو اتحادیه اورآسیا همت گماشت و سفرهایی را هم در این رابطه به کشورهای یاد شده انجام داد.

ماحصل این تلاش‌ها به امضای قرارداد لغو تعرفه‌های فی‌مابین ایران و اتحادیه یاد شده منجر و باعث گسترش بیش از پیش روابط تجاری میان تهران و اتحادیه اورآسیا گردید.

همان هنگام این پرسش مهم مطرح شد که آیا ایران توانایی و ظرفیت استفاده از این امکان بزرگ و بازار گسترده را دارد؟

نکته مهم در این باره آن است که برابر دیدگاه‌های مطرح شده در نشست‌های بین‌المللی، کارشناسان بر توجه به همکاری با کشورهای شرق آسیا که به اقتصادهای نوظهور موسوم هستند، تاکید می‌کنند.

در گذشته نیز کشورهایی مانند تایوان، کره جنوبی و ژاپن که به اژدهاهای کوچک موسوم بودند، مقصد سرمایه و تجارت بسیاری از کشورهای توسعه یافته و غربی بودند و کالاهای مهمی از کمپانی‌های غربی و اروپایی در این کشورها و یا به‌طور مشترک تولید می‌شد که این تولید مشترک و یا تولید در سرزمین دیگر، رفته رفته باعث توسعه یافتگی ملموس و قابل توجه این اقتصادها شد و اکنون تایوان، ژاپن و کره جنوبی به عنوان اقتصادهای توسعه یافته و پیشرو مطرح هستند.

اکنون نیز نه فقط چین و سایر کشورهای شرق آسیا که کارشناسان اقتصادی اروپایی و آسیایی همکاری با اقتصادهای نوظهور چه در اورآسیا و چه در آسیای جنوب شرقی را توصیه می‌کنند.

علاوه‌بر این، تهران به همکاری با همسایگان بلافصل خود در حاشیه جنوبی خلیج فارس و عراق و افزون‌بر آن به لایه های دوم همسایه های خود یعنی سوریه و… توجه می کند و این طیف گسترده و متنوعی از همکاران اقتصادی را برای کشورمان پدید آورده است. در تمام این روابط، به نحو کامل اندیشیده شده ای برای جایگزینی پول ملی و یا دست کم یک ارز مرضی الطرفین به جای دلار تلاش می شود. این جایگزینی البته سخت، زمان بر و مستلزم همکاری و هماهنگی دقیق مالی میان طرفین ذی نفع است.

از جمله به خاطر همکاری هایی که میان شرکای تجاری ایران با چین و روسیه جریان دارد، روبل روسیه و یا یوآن چین ممکن است به عنوان یک ارز مشترک و یا مرضی الطرفین میان ایران و شرکای تجاری اش پذیرفته شود. این پذیرش هنوز محقق نشده و ممکن است حتی به این زودی ها محقق نشود، اما به عنوان یک مدل می تواند مورد توجه قرار گیرد.البته برخلاف آنچه تبلیغ یا تصور می شود کشورهای اورآسیا، کشورهایی نیازمند یا فقیر نیستند و بازارهای شان، بازارهایی جذاب به شمار می رود؛ حدود 30 درصد از انرژی نفت و گاز جهان از این کشورها استخراج و صادر می شود.

علاوه بر این، منطقه اورآسیا یکی از سیلوهای بزرگ غلات جهان است که اهمیت آن در هنگام بروز جنگ اوکراین بیش از پیش آشکار شد. این منطقه همچنین در حوزه های کشاورزی و دامپروری و به طور کلی تولید و برقراری امنیت غذا تجربه ها و تولیدهای مهمی دارد که می تواند نیازهای ایران را پاسخ دهد.

مجموعه این نکات باعث می شود تا گسترش همکاری با اورآسیا و تقویت نگاه به شرق در سیاست های راهبردی بین المللی و اقتصادی جمهوری اسلامی ایران همچنان به صورت پایدار و فزاینده مورد تاکید قرار گیرد.