چرا با وجود منابع سرشار گاز باز هم با محدودیت روبرو هستیم؟

اخبار سبز کشاورزی؛ اما شایان توجه است که ایران دومین ذخایر گازی جهان پس از روسیه را در اختیار دارد. به عبارت‌دیگر، ذخایر گازی ایران ۳۰ درصد بیشتر از قطر، ۵ برابر بیشتر از آمریکا و ۲۳ برابر نروژ است، اما می توان گفت دغدغه‌مندترین کشور در مواجهه با نوسانات مصرف گاز در دنیا به شمار می‌آید.

سرما و بارش برف و باران، نعمتی که در دعاهای پی درپی خود، خواستار آن بودیم، به قطع نعمت گاز و تعطیلی مدارس و پتروشیمی ها و واحدهای صنعتی انجامید که بدانیم همه نعمات را همزمان نمی توان در اختیار داشت!

معضل کمبود گاز این سوال را برای همگان ایجاد می کند که چرا با وجود منابع سرشار گاز در ایران باز هم با محدودیت ها و دغدغه هایی روبرو هستیم که بسیاری کشورهای محروم از این منبع ملی، از آن دور هستند.

کارشناسان معتقدند عوامل متعددی باعث بروز وجود مشکلات فراوان در خصوص تامین گاز در کشور شده است که نقص در زیرساخت ها، تحریم و مشکل دربازسازی و به روزرسانی و تجهیزات مورد نیاز در حوزه فنی برای تولید و توزیع، مدیران ناکارآمد و ... از جمله عواملی هستند که باعث شده تا همواره با سردی هوا، دغدغه قطع گاز و در تابستان با قطع برق و ... را داشته باشیم که در نهایت می تواند تأثیرات جدی بر صنایع داخلی داشته باشد، از جمله آن می توان به اُفت تولید، افزایش هزینه‌ها و اختلال در زنجیره تأمین اشاره کرد. هر چند نمی توان از میزان مصرف بیشتر داخلی در مقایسه با دیگر کشورها نیز در ایجاد این معضل غافل شد.

مازوت سوزی

این گزارش می‌افزاید؛ هر سال با آغاز فصل سرما بحث کاهش انرژی به ویژه گاز آغاز می شود و شمارش معکوس برای استفاده از سوخت های جایگزین مانند مازوت آغاز می شود و باز هم نگرانی وارونگی و آلودگی شدید هوا وتعطیلی های پیاپی آغاز می شود، این در حالی است که ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان برتر گاز در دنیا مطرح است و این دغدغه ها بیشتر از اینکه ناشی از بحران انرژی در کشور باشد به نبود مدیریت صحیح و مصرف بهینه انرژی باز می گردد.

تعطیلی صنایع در تابستان به دلیل کمبود برق و تعطیلی ادارات و مدارس در زمستان به دلیل نبود گاز و افزایش آلودگی هوا ناشی از مصرف مازوت با وجود منابع غنی انرژی که با وجود آن گاهی حتی مجبور به واردات گاز از خارج از کشور می شویم، برای بسیاری غیرقابل باور است.

انفعال ایران در بازار گاز جهانی

این گزارش می افزاید؛ از نظر تئوری، ایران باید به عنوان یک بازیگر جهانی در تولید گاز طبیعی در موقعیت مسلط قرار بگیرد. اما متاسفانه بخاطر تحریم‌ها، عدم ورود تکنولوژی به کشور و نپیوستن به FATF قطر و ترکمنستان جای ایران را گرفته‌اند.

در حالی که همگان می دانند که منابع گاز ایران تقریباً دوبرابر روسیه است و روی اقیانوسی از نفت و گاز شناور است، اما بعضا با تهدید کمبود گاز و حتی استفاده از سوخت های جایگزین نامطلوب مانند مازوت مواجه است.

کارشناسان تحریم و فقدان سرمایه گذار برای اصلاح نیروگاه های کنونی را عامل اصلی معضل می دانند و بر این باور هستند که درحال حاضر نیاز به سرمایه گذاری زیادی در صنعت گاز وجود دارد، بر اساس پیش بینی های صورت گرفته تا سال 1404 دچار تراز منفی در حوزه گاز خواهیم شد که البته درصورت مدیریت مطلوب این روند تا سال 1410 معکوس و بهبود می یابد.

سیاستهای و برنامه ریزی های صورت گرفته در این خصوص به سمتِ مدیریت مصرف بهینه انرژی گام بردارد و میزان مصرف انرژی کاهش یابد در غیر اینصورت باز با چرخه نامطلوب قطع گاز صنایع و اجبار در مصرف مازوت و تخصیص سوخت گاز به خانوارها بعنوان قشر غیرمولد خواهیم بود که در پایان آورده ای جز عدم توسعه رشد اقتصادی و کاهش ارزش افزوده نخواهد داشت.

علاوه بر این نبود مدیریت درزمینه مصرف صحیح سوخت و انرژی، ضمن اضمحلال منابع و ثروت ملی، منجر به افزایش دی‌اکسیدکربن و منواکسید کربن و در نتیجه گازهای گلخانه‌ای شده است. این یعنی حوزه سلامت و زیست‌محیطی جامعه به خطر افتاده است.

ضمن اینکه ایران از سال ۲۰۲۰ میلادی به‌دلیل پیوستن به پیمان «کیوتو» سالانه باید میلیاردها دلار مالیات بر تولید کربن را به جامعه جهانی پرداخت کند./آرمان ملی