آیا جهان برای ایران دارای سلاح هسته‌ای آماده می‌شود؟
با دستیابی ایران به سلاح هسته ای کشورها به ضرورت موازنه هسته‌ای منطقه‌ای در خاورمیانه با هدف ایجاد ثبات و امنیت پایدار در منطقه خواهند رسید
با دستیابی ایران به سلاح هسته ای، به‌جز اسرائیل بقیه کشورها اعم از کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگی مانند آمریکا و اتحادیه اروپا، به ضرورت موازنه هسته‌ای منطقه‌ای در خاورمیانه با هدف ایجاد ثبات و امنیت پایدار در منطقه رسیده یا خواهند رسید.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ تداوم التهابات نظامی و امنیتی در غرب آسیا، تشدید سیاست‌های جنگ افروزی و بی‌محابای اسرائیل در منطقه، گسترش عملیات نظامی و تهاجم اسرائیل به جنوب لبنان و تحرکات ایذائی دولت اسرائیل علیه ایران، محافل سیاسی، رسانه‌ای و استراتژیک بین المللی به‌تدریج در حال پیوستن به جریانی هستند که برخلاف گذشته، دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را نه تنها بر ضدامنیت بین‌المللی قلمداد نمی‌کنند، بلکه تحقق آن را برای امنیت خاورمیانه و جهان لازم و ضروری می‌دانند.
در یادداشتی که 12 اردیبهشت در روزنامه اعتماد با عنوان "چرا ایران دارای سلاح هسته‌ای برای منطقه و جهان امنیت‌زا است؟" منتشر گردید، نگارنده به تفصیل در خصوص تغییر رویکردهای سیاسی و امنیتی نسبت به پیادمدهای دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای در سال‌های اخیر و خصوصا بعد از واقعه 7 اکتبر 2023 (حمله حماس به اسرائیل و متعاقب آن حمله گسترده اسرائیل به غزه)، سخن گفته و تحلیل کرده که حساسیت‌های شدید امنیتی نسبت به دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای تا حد زیادی کاهش یافته و چه بسا موافقان نسبت به این مهم در راستای کمک به امنیت خاورمیانه و جهان افزایش یافته است.
در فاصله نگارش آن یادداشت تاکنون، 2 تن از برجسته‌ترین اندیشمندان و استراتژییست‌های روابط بین‌الملل یعنی جان مرشایمر (استاد دانشگاه شیکاگوی آمریکا و طراح نظریه رئالیسم تهاجمی در دانش روابط بین‌الملل) و استیفان والت (استاد دانشگاه هاروارد آمریکا و از طراحان نظریه رئالیسم تدافعی در دانش روابط بین الملل) در مواضعی جداگانه و قابل تامل نسبت به دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای و پیامدهای مثبت آن مصاحبه و قلم زده‌اند.
موازنه هسته‌ای به‌واسطه ایران چه زمانی به‌طور علنی و عملی در خاورمیانه شکل می‌گیرد؟
نکته قابل توجه در مواضع این دو دانشمند روابط بین‌الملل مطالعات گسترده و بعضا مشترک آنها در حوزه سیاست خارجی آمریکا، خاورمیانه، اسرائیل و ایران است.
جان مرشایمر در مصاحبه‌ای که چندی پیش انجام داد با اشاره به اینکه جنگ‌افزار هسته‌ای، قدرتی صلح آفرین است، بازدارندگی هسته‌ای را بالاترین بازدارندگی دانست و تاکید کرد که آمریکا و اسرائیل و هیچ قدرتی نمی‌تواند به ایران دارائی سلاح هسته‌ای حمله کند.
مرشایمر با اشاره به اینکه حمله گسترده اسرائیل به غزه، امکان دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای را بالا برد، صراحتا بر این نکته تاکید کرد که ایران اگر سلاح هسته‌ای داشته باشد، امکان بروز جنگ گسترده در منطقه خاورمیانه به‌شدت کاهش خواهد یافت.
استیفان والت نیز در شماره اخیر نشریه معتبر فارن پالیسی، در ابتدا به دیدگاه کنتز والتز نظریه‌پرداز نوواقع‌گرای روابط بین‌الملل در دهه 1980 استناد می‌کند. والتز معتقد بود ساده‌ترین راه برای ایجاد ثبات در منطقه خاورمیانه، دستیابی ایران به یک بازدارنده هسته‌ای است.
والتز استدلال می‌کرد که داشتن زرادخانه هسته‌ای ترس‌های امنیتی ایران را کاهش می‌دهد، به ایران دلایل کم‌تری برای ایجاد دردسر برای دیگران می‌دهد و رقبای منطقه‌ای‌اش را مجبور می‌کند تا از توسل به زور علیه ایران به نحوی که ممکن است ناخواسته به تبادل هسته‌ای منجر شود، خودداری کنند.
استیفان والت با استناد به این دیدگاه والتز معتقد است که اقدامات ایالات متحده آمریکا و اسرائیل در دهه‌های گذشته، ایران را به سمت سلاح هسته‌ای برای ایجاد بازدارندگی سوق داده است.
وی با اشاره به اینکه دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای منجر به گرایش کشورهایی مانند ترکیه و عربستان به این قدرت و در نتیجه ایجاد یک موازنه هسته‌ای نسبی در خاورمیانه گردد، نتیجه می‌گیرد که این شرایط می‌تواند منجر به ایجاد همزیستی مسالمت‌آمیز در منطقه و کاهش تنش‌ها و درگیری‌ها در این منطقه پرچالش جهان گردد.
در تبیین دیدگاه این دو اندیشمند برجسته بین‌المللی باید تاکیدکرد که هر دو علاقه‌ای به اینکه کشوری مانند ایران به قدرت سلاح هسته‌ای دست پیدا کند، ندارند؛ اما منطق مکتب واقع‌گرایی که هر دوی آدر زمره سرآمدان کنونی آن به‌شمار می‌روند، آنها را وادار می‌سازد که دیدگاه واقع‌گرایانه‌ای نسبت به پیامدهای مثبت دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای داشته باشند و چه بسا به‌صورت ضمنی ضرورت و اهمیت وقوع آن را بپذیرند و در آینده بر این دیدگاه خود اصرار ورزند.
این منطق واقع‌گرایی به‌طور طبیعی بر دیدگاه سنتی دولت‌ها و محافل و رسانه‌های بین‌المللی که با دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای به جد مخالف داشته و دارند، تاثیر گذاشته و می‌توان پیش‌بینی کرد به تدریج این دیدگاه تغییر کرده و جهان کم کم به پذیرش ایران دارای سلاح هسته‌ای و چه بسا ضرورت بروز این اتفاق پیش رود.
لذا واکنش هایی مانند "توسل به هر ابزاری برای جلوگیری از دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای حتی جنگ" که از سوی آمریکا و اسرائیل مطرح می‌شود نه صرفا تهدیدات اعلامی هستند و احتمال وقوع آنها به‌دلیل هزینه‌های سنگینی که می‌تواند برای منطقه و جهان داشته باشد، بسیار ضعیف خواهد بود.
چنانکه به اعتقاد استیفان والت آنچه ایران را به‌سمت سلاح هسته‌ای سوق داده، اتفاقا اقدامات و تحرکات ایذایی و تهدیدات اقتصادی و بعضا امنیتی آمریکا و اسرائیل در دو دهه اخیر بوده است.
اما عامل فزاینده در برجسته شدن این دیدگاه، جنگ اخیر اسرائیل و غزه، تهاجم اسرائیل به لبنان و حزب الله و به دنبال آن حملات متقابل اسرائیل و ایران به یکدیگر از جمله 2 حمله بی‌سابقه موشکی ایران به اسرائیل و فراهم شدن امکان بروز جنگ‌های متعارف اما طولانی، پرهزینه و گسترده در خاورمیانه که امکان گسترش آن به دیگر مناطق بوده است که برخی قدرت‌های بزرگ، محافل امنیتی و کارشناسان سیاسی را از سوی دیگر به‌طور جدی به این صرافت انداخته که باید بر روی ایران دارای سلاح هسته‌ای فکر و برنامه‌ریزی نماید.
در این شرایط تنها یک بازگیر و آن هم اسرائیل است که به طور قطع با دستیابی ایران به سلاح هسته‌ای مخالف کرده و چه بسا درست به اقدامات غیرمتعارف هم بزند، چون با این اتفاق برتری نظامی در منطقه از بین رفته و این کشور دیگر نمی‌تواند به مانند حمله به غزه، سیاست‌ها و برنامه‌های نظامی و غیرنظامی خود در منطقه را بدون نگرانی و به پشتوانه برتری هسته‌ای خود دنبال کند.
به جز اسرائیل بقیه کشورها اعم از کشورهای منطقه و قدرت‌های بزرگی مانند آمریکا و اتحادیه اروپا، به ضرورت موازنه هسته‌ای منطقه‌ای در خاورمیانه با هدف ایجاد ثبات و امنیت پایدار در منطقه رسیده یا خواهند رسید.
بنابراین به استناد یافته‌های دانش و مطالعات روابط بین الملل و روندها و تحولات در حال وقوع، ایجاد موازنه هسته‌ای در خاورمیانه با پیشرو بودن ایران، نظم، ثبات و امنیت منطقه‌ای و جهانی را بیشتر ایجاد و تضمین می‌کند؛ اما سوالی که پیش می‌آید این است که چه زمانی این توازن به‌طور علنی و عملی در خاورمیانه شکل می‌گیرد؟
آیا در آینده نزدیک چنانکه از مواضع برخی مقامات ایران مبنی‌بر تغییر رویکرد راهبردی ایران در موضوع هسته‌ای برمی‌آید، می‌توان شاهد شکل‌گیری موازنه هسته‌ای در خاورمیانه بود؟/عصر ایران
