بی‌اعتنایی به شایسته‌سالاری و فاجعه قوم‌سالاری و رابطه‌سالاری در وزارت جهاد کشاورزی
مدیریت وزارت جهاد کشاورزی با حذف شایسته‌سالاری و تکیه بر قوم‌سالاری و رابطه‌سالاری، کشاورزی و امنیت غذایی کشور را به مرز بحران رسانده است.
وقتی روابط جای ضوابط را بگیرد، نه‌تنها استعدادها به حاشیه رانده می‌شوند، بلکه امنیت غذایی و معیشت میلیون‌ها ایرانی دچار تهدید جدی می‌گردد.
اخبار سبز کشاورزی؛ نمونه عینی این بحران را در وزارت جهاد کشاورزی دولت چهاردهم شاهدیم؛ جایی که قوم‌سالاری سیستماتیک کشاورزی و دامپروری کشور را به آستانه سقوط کشانده است.
از شایستگی تا فاجعه
شایسته‌سالاری یعنی واگذاری مسئولیت‌ها به افراد توانمند و متخصص، اما در وزارت جهاد کشاورزی، پدیده‌ای معکوس در جریان است؛ نوعی شایسته‌کُشی سازمان‌یافته.
مدیرکل امور بین‌الملل که به هشدارهای هفت‌ماهه فائو درباره شیوع تب برفکی بی‌اعتنایی کرد و اطلاع‌رسانی لازم به اتحادیه‌های دامداران را انجام نداد، امروز به‌جای برخورد، ارتقای سمت یافته است و به معاون توسعه بازرگانی رسیده.
در همین حال، سازمان دامپزشکی تحت مدیریت فردی بی‌تجربه شاهد گسترش فاجعه‌بار تب برفکی بوده؛ بحرانی که هزاران دامدار را متضرر کرده و امنیت غذایی ایران را در معرض تهدید قرار داده است.
فساد ساختاری: از نهاده‌های دامی تا خالی‌فروشی
در یک سال گذشته، معاونت توسعه بازرگانی مجوز واردات نهاده‌های دامی را بدون تخصص، تنها به شرکت‌های خاص و وابسته واگذار کرده است. نتیجه این سیاست‌های رانتی عبارت است از:
- خالی‌فروشی گسترده نهاده‌های دامی
- افزایش سرسام‌آور قیمت محصولات کشاورزی و مواد غذایی
- ایجاد رانت‌های کلان برای حلقه‌های خاص
- ورشکستگی و نابودی دامداران و کشاورزان خرده‌پا
قوم‌سالاری: سرطان بدخیم توسعه
وقتی انتخاب مدیران بر پایه قومیت و وابستگی شکل گیرد و نه بر اساس تخصص، وزارتخانه‌ای که مسئول تأمین غذای ۸۵ میلیون نفر است، به کانون فساد و ناکارآمدی تبدیل می‌شود. نمونه‌های متعدد شامل:
- رییس سازمان امور عشایر بدون هیچ تخصص اقتصادی یا اجتماعی مرتبط
- معاون باغبانی بدون سوابق علمی یا تجربی در حوزه باغداری
- مدیران کلیدی دیگر که صرفاً به دلیل وابستگی قومی منصوب شده‌اند
پیامدهای فاجعه‌بار این رویکرد
- نابودی سرمایه دامداران با شیوع تب برفکی
- تهدید جدی امنیت غذایی کشور
- بالا رفتن افسارگسیخته قیمت مواد غذایی
- فرار نخبگان و متخصصان واقعی از وزارتخانه
- بی‌اعتمادی فراگیر مردم به ساختار حکمرانی
راه نجات: جراحی بزرگ به جای اصلاحات نمایشی
برای نجات کشاورزی و حفظ امنیت غذایی کشور، گام‌های فوری و اساسی ضرورت دارد:
- عزل فوری وزیر جهاد کشاورزی و مدیران فاقد صلاحیت
- محاکمه عاملان شیوع تب برفکی و فساد نهاده‌های دامی
- شفاف‌سازی کامل در فرآیند انتصاب‌ها و تصمیم‌گیری‌ها
- بازگرداندن متخصصان به بدنه وزارتخانه
- پاسخگویی عمومی مدیران در قبال عملکرد خود
جمع‌بندی
امروز وزارت جهاد کشاورزی به نماد بی‌کفایتی، فساد و قوم‌سالاری تبدیل شده است. تداوم این روند نه‌تنها بحران غذایی را تشدید می‌کند، بلکه امنیت ملی کشور را نیز تهدید خواهد کرد.
وقتی معیار انتخاب مدیران قومیت به جای تخصص باشد، و رابطه جای رزومه را بگیرد، فاجعه نه یک احتمال بلکه یک قطعیت خواهد بود.
این تحلیل، زنگ هشدار جدی برای رئیس‌جمهور محترم و معاون اول ایشان است. ملت ایران انتظار دارد حمایت‌های غیرتخصصی از مدیران بی‌صلاحیت پایان یافته و ساختار وزارتخانه بر اساس عقلانیت و شایسته‌سالاری بازسازی شود.
مدیریت غیرتخصصی در وزارت جهاد کشاورزی، افزون بر افزایش نارضایتی عمومی، خسارات سنگینی بر بخش کشاورزی و امنیت غذایی کشور تحمیل کرده است.
