خردشدگی اراضی؛ مشکل با سند حل نمیشود؛ اقتصاد کشاورزی راهحل اصل
طرح ملی سنددار کردن اراضی شتاب گرفته، اما چالشهای اجرایی و اقتصادی همچنان مانع تحقق هدف اصلی یعنی توقف خردشدگی و تغییر کاربری اراضی است
طرح ملی سنددار کردن اراضی شتاب گرفته، اما چالشهای اجرایی و اقتصادی همچنان مانع تحقق هدف اصلی یعنی توقف خردشدگی و تغییر کاربری اراضی است.
اخبار سبز کشاورزی به نقل از باشگاه خبرنگاران جوان؛موضوع خردشدگی اراضی کشاورزی همچنان یکی از مهمترین چالشهای توسعه کشاورزی مدرن در کشور است؛ معضلی که به کاهش بهرهوری، سختی مدیریت منابع آب و نهایتاً افت امنیت غذایی منجر شده است. با توجه به اهمیت موضوع، سنددار کردن اراضی کشاورزی از سال ۱۴۰۱ با جدیت بیشتری پیگیری شد؛ اقدامی که به گفته کارشناسان میتواند از تقسیم و فروش بیرویه اراضی جلوگیری کرده و نقش مهمی در پایدارسازی تولید ایفا کند.
پیشینه ی اجرای طرح
هرچند قانون سنددار کردن اراضی در سال ۱۳۹۴ تصویب شده بود، اما تا سال ۱۴۰۰ تنها ۴ درصد از اراضی کشور سنددار شدند. البته طی سالهای اخیر روند اجرای این طرح شتاب گرفت و تاکنون ۱۱ میلیون هکتار از اراضی کشاورزی کشور سند دریافت کردهاند.
طبق آمار، کشور حدود ۱۸.۵ میلیون هکتار اراضی کشاورزی دارد که نیمی از آنها کمتر از یک هکتار مساحت دارند؛ موضوعی که توان رقابتپذیری کشاورزان را کاهش داده و مدیریت تولید را با چالش مواجه کرده است.
ابهام در آمار ۷۰ درصد سنددار شدن اراضی
محمد احمدی، مدیرکل مهندسی و حدنگاری سازمان امور اراضی کشور، با اشاره به آمار اعلامی سازمان ثبت اسناد میگوید: ۷۰ درصد اراضی کشاورزی سنددار شدهاند، اما این عدد بر مبنای ۱۵ میلیون هکتار محاسبه شده، در حالی که ما ۱۸.۷ میلیون هکتار اراضی کشاورزی شناسایی کردهایم.او میافزاید که از این میزان:
• ۶.۵ میلیون هکتار اسناد مفروزی است؛
• ۴.۵ میلیون هکتار اراضی مشاعی هستند که باید دوباره بررسی و ساماندهی شوند.
بنابراین، طبق برآوردهای سازمان امور اراضی، ۱۲.۲ میلیون هکتار از اراضی کشور همچنان نیازمند طی فرایند صدور اسناد تک برگی هستند. حتی بر اساس پیشبینی جدید، وسعت اراضی کشاورزی کشور بیش از ۲۰ میلیون هکتار تخمین زده میشود و برای همین یک برنامه ششساله برای تکمیل صدور اسناد و تهیه نقشههای کاداستر تدوین شده است.
مزایای سنددار شدن اراضی
با وجود چالشها، سنددار شدن اراضی کشاورزی مزایای مهمی دارد:
1.جلوگیری از تغییر کاربری غیرمجاز و تبدیل اراضی به باغویلا
2.ایجاد امکان ردیابی مکانی و کنترل ساختوساز
3.کمک به هوشمندسازی مدیریت اراضی و منابع آب
4. مدیریت بحرانهای محیطزیستی و فرسایش
5. امکان دریافت تسهیلات بانکی برای تولید
6.حفظ کاربری اراضی کشاورزی در استانهای شمالی که ارزش زمین بالاست
ریشه اصلی خردشدگی اراضی چیست؟
اگرچه سنددار شدن ابزاری برای جلوگیری از خردشدن اراضی است، اما به گفته عطاالله هاشمی عضو شورای هماهنگی تشکل های بخش کشاورزی مشکل اصلی در نبود صرفه اقتصادی تولید کشاورزی است. به اعتقاد او:
وقتی کشاورزی سودآور نباشد، کشاورز ناچار به فروش زمین میشود؛ در چنین شرایطی حتی سنددار بودن زمین هم انگیزهای برای حفظ آن ایجاد نمیکند؛بنابراین تضمین درآمد کشاورز و اقتصادی کردن تولید تنها راهکار پایدار برای جلوگیری از خرد شدن اراضی است.
این کارشناس تأکید میکند که در گذشته کشاورزان نسبت به فروش زمین تعصب داشتند، اما کاهش سودآوری این روند را تغییر داده است.
