یلدای میلیونی، سفرههای خالی؛ وقتی تورم مواد غذایی از دولت جلو زد
از ارز ترجیحی تا آجیل دو میلیونی؛ روایتی مشترک از بحران مواد غذایی در روزنامههای امروز ایران
گرانی مواد غذایی و تورم افسارگسیخته، سفره شب یلدا را کوچک کرد؛ روایت روزنامههای ابتکار، شرق و جوان از یک بحران مشترک.
یلدا هنوز نرسیده، گرانی سفرهها را جمع کرده است. از آجیلِ میلیونی تا گوشت یکمیلیونی و برنج ۴۰۰ هزار تومانی؛ برخی از روزنامههای صبح امروز ایران، تصویری واحد از یک واقعیت تلخ ترسیم میکنند: تورم مواد غذایی، از سنت جلو زده است.
روایت روزنامه ابتکار
«تورم، یلدا را بلعید»
روزنامه ابتکار با تمرکز بر سفره شب یلدا، از کوچکشدن آیینی مینویسد که همواره نماد همدلی و شادی بوده است.
بر اساس دادههای رسمی مرکز آمار ایران، تورم نقطهبهنقطه مواد غذایی به بیش از ۴۹ درصد و تورم میوه و خشکبار به بیش از ۱۰۸ درصد رسیده؛ عددهایی که سفره یلدا را به یک چالش اقتصادی بدل کردهاند.
ابتکار گزارش میدهد:
- آجیل شب یلدا در سال ۱۴۰۴ به محدوده ۸۲۰ هزار تا ۲ میلیون تومان رسیده است.
- قیمت پسته اکبری تا ۲ میلیون تومان و بادام هندی تا ۱.۸ میلیون تومان معامله میشود.
نتیجه روشن است: حذف شیرینیهای سنتی، خرید بستههای کوچکتر و حذف مهمانیهای گسترده؛ یلدا برای بسیاری از خانوادهها دیگر جشن نیست، بلکه مدیریت بقاست.
روایت روزنامه شرق
«هم ارز ترجیحی، هم گرانی»
شرق سراغ ریشهها میرود و پارادوکس بزرگی را برجسته میکند: با وجود تخصیص ۱۰ میلیارد دلار ارز ۲۸۵۰۰ تومانی برای واردات کالاهای اساسی، تورم مواد غذایی از تورم عمومی کشور سبقت گرفته است.
طبق گزارشهای رسمی:
- تورم نقطهبهنقطه خوراکیها: ۶۶ درصد
- گوشت قرمز: تا ۱.۲ میلیون تومان
- مرغ: تا ۲۰۰ هزار تومان
- برنج ایرانی: ۳۵۰ تا ۴۳۰ هزار تومان
وزیر جهاد کشاورزی در گفتوگو با شرق میگوید: «ارز ترجیحی همه هزینههای تولید را پوشش نمیدهد؛ سهم آن در برخی کالاها کمتر از ۲۰ درصد است.»
اقتصاددانان اما پرسش کلیدی را مطرح میکنند: اگر ارز ارزان داده میشود و کالا با قیمت آزاد به مردم میرسد، مابهالتفاوت آن کجا میرود؟
روایت روزنامه جوان
«حواله یلدا به انصاف گرانفروشان»
روزنامه جوان روایت تندتری دارد؛ روایتی انتقادی از واگذاری تنظیم بازار به وجدان اصناف.
به گفته وزیر جهاد کشاورزی، دولت اجازه قیمتگذاری میوه و آجیل را ندارد و قیمتها تابع عرضه و تقاضاست؛ اما جوان میپرسد: بازاری که نه آزاد است و نه تنظیمشده، چگونه قرار است عادلانه باشد؟
برآورد جوان نشان میدهد:
- یک یلدای ساده چهارنفره بدون شام: حدود ۲ تا ۲.۵ میلیون تومان
- یلدای کامل با مهمان: ۳ تا ۴ میلیون تومان
- همراه با شام ساده: تا ۵.۵ میلیون تومان
جوان تأکید میکند که نتیجه این وضعیت، تغییر رفتار اجتماعی است: کاهش دورهمیها، حذف سنتها و تبدیل یلدا از «جشن» به «بار مالی».
سه روزنامه و یک نقطه مشترک
سه روزنامه با سه زاویه متفاوت، به یک نقطه مشترک رسیدهاند: تورم مواد غذایی نهتنها سفرهها را کوچک کرده، بلکه سنتها را هم بازتعریف کرده است.
وقتی یارانه ارزی شفاف نیست، قیمتگذاری رها شده و نظارت کافی وجود ندارد نتیجه چیزی جز فشار معیشتی، کاهش قدرت خرید و فرسایش آیینهای فرهنگی نخواهد بود.
