پارادوکس فرزندآوری و کمبود شیر خشک

اخبار سبز کشاورزی؛ ایجاد مشکلات برای شیرخشک نوزادان در حالی تشدید می‌شود که دولت همواره تاکید بر جوان سازی جمعیت دارد، اما قطعاً جوان سازی جمعیت نیاز به زیرساخت‌هایی دارد که کوچک‌ترین آن ها تامین غذای نوزادان یعنی «شیرخشک» است، حال آنکه تامین آن حتی به شکل سهمیه‌بندی و با کارت و ... نیز با چالش مواجه شده است و قطعاً قبل از هر اقدامی بسیاری مطلوب است مدیریت مناسب در حوزه تامین شیرخشک را عرضه کنیم.

توانی برای تولید شیرخشک نداریم

هانی تحویل زاده، رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک کشور در این باره به آرمان ملی گفت: نرخ ارز برای واردات مواد اولیه مورد نیاز برای تولید شیرخشک در حال حاضر 7 برابر شده و ارز ترجیحی از 4500 به 28 هزار و پانصد تومان افزایش یافته است و به این ترتیب مشکلات تولیدکنندگان برای خرید مواد اولیه و فقدان نقدینگی مورد نیاز بیشتر شده است و به راستی دیگر توانی برای تولیدکنندگان شیرخشک برای تولید باقی نمانده است.

او افزود: از سوی دیگر قیمت تعیین شده برای محصولات نهایی تولید شده در این صنف در مقایسه با نرخ افزایشی ارز ترجیحی بسیار کم است، از این رو ما در حال تولید با ضرر هستیم و اگر چنین شرایطی ادامه پیدا کند زنجیره تولید شیرخشک در کشور قطع خواهد شد. در حقیقت مشکلات در زمینه تولید و بازگشت سرمایه به تولیدکنندگان و ... در این عرصه به قدری زیاد است گویا یافتن راه حلی برای آن نیاز به رایزنی و زمان زیادتری دارد.

بیمه سلامت تعهد پرداخت ندارد

تحویل زاده درباره مشکلات حوزه توزیع و عرضه شیرخشک گفت: در قسمت عرضه شیرخشک قرار بود که 10 عدد شیرخشک با قیمت قبلی و 10 عدد هم با به نرخ آزاد در داروخانه بفروشند که هزینه آن نیمی از مردم و نیمی هم از سوی بیمه سلامت پرداخت شود اما بیمه سلامت تاکنون پولی به داروخانه‌ها پرداخت نکرده است و از این رو چالش‌های موجود در نظام تولید و عرضه این محصول با مشکلات بیشتری مواجه شده است، بدیهی است چنانچه تمهید مناسبی برای این مشکل اندیشیده نشود، شیرخشک هم به سرنوشتی چون دارو از نظر نایابی و گرانی دچار خواهد شد.

او با تاکید بر اینکه نهادهای اجرایی در حال حاضر تمام مشکلات درباره تغییر نرخ ارز و تبعات حاصل از آن را به گردن تولیدکننده انداخته‌اند، گفت: در پی افزایش نرخ ارز ترجیحی برای تولیدکنندگان هفته گذشته بانک مرکزی با ارسال نامه‌ای ابلاغ کرده که تولیدکنندگان باید مابه‌التفاوت نرخ دو ارز را در تمام ثبت سفارش‌هایی که از پیش از تاریخ تغییر نرخ ارز ترجیحی انجام داده‌اند و مواد اولیه آن در حال ارسال به گمرک است به بانک مرکزی پرداخت کنند. زیرا این سفارش‌ها با ارز 4200 تومانی ثبت شده و اکنون دیگر نرخ این ارز افزایش پیدا کرده است.

وی افزود: بنا بر آنچه در این نامه آمده شرکت‌ها از زمان رسیدن کالا به گمرک دو ماه زمان برای پرداخت وجه یادشده دارند. این در حالی‌است که ترخیص مواد اولیه، تولید و فروش محصول و دستیابی به نقدینگی دست‌کم هشت ماه طول می‌کشد.

توان تامین 100 درصد نیاز داخل را داریم

تحویل زاده با بیان اینکه تولیدکنندگان شیرخشک در صورت حمایت، ظرفیت تولید و رفع نیاز داخلی به صورت صد درصد را دارند گفت: توان بالقوه تولیدکنندگان داخلی برای تولید شیرخشک مناسب است، اما بدیهی است چنانچه کمکی به آن ها برای تامین نقدینگی و تامین ارز مورد نیاز با شرایط مطلوب صورت گیرد، امکان ادامه تولید از ما سلب می شود و به این ترتیب مجبور به واردات شیرخشک به کشور خواهیم شد در حالی که برای تامین ارز در شرایط فعلی به راستی در مضیقه هستیم. او توضیح داد: قطعاً در صورت استمرار وضعیت فعلی فقط تا حداکثر 4 ماه آینده توان تولید شیرخشک و عرضه به بازار را خواهیم داشت و به راستی ضروری است تا ذخایر و مواد اولیه مورد نیاز را جایگزین کنیم و سازمان غذا و دارو ضروری است اقدامات لازم را در این زمینه به عمل آورد.

راهکار چیست؟

به گفته رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد چالش‌هایی همچون افزایش 7 برابری نرخ ارز مختص به واردات مواد اولیه تولید، در فشار گذاشتن تولیدکنندگان برای پرداخت مابه‌التفاوت هر دو ارز و اعمال قیمت‌های دستوری برای این محصول می‌تواند در ماه‌های آینده به توقف تولید و اجبار به تامین بازار از مسیر واردات بینجامد.

درباره راهکار این مشکل گفت: پیشنهاد ما این است که بانک های عامل با اعطای اعتباری ویژه به تولیدکنندگان شیرخشک، امکان حواله کردن ارزهای خود را داشته باشیم و امکان تسویه حساب بعد از 8 ماه را برای ما مقدور کنند . گزینه دیگری که می تواند به ادامه مسیر برای تولیدکنندگان کمک می‌کند، پرداخت مابه‌التفاوت است. بانک مرکزی می گوید وقتی جنس و مواد اولیه وارد و ترخیص می شود، ملزم به پرداخت مابه التفاوت نرخ ارز وارداتی پس از دو ماه هستید که در حال حاضر برای ما مقدور نیست.

وی افزود: تولیدکنندگان در کل با حذف شدن ارز ترجیحی و نزدیک شدن قیمت این ارز به قیمت ارز در بازار آزاد موافق هستند اما در نه در شرایطی کنونی که موجودی مواد اولیه کارخانه‌ها پایین است و مصرف‌کنندگان نگران افزایش قیمت هستند، اجرای این سیاست به کمبود مواد اولیه در کارخانه‌ها می‌انجامد و کارخانه‌ها برای تامین مواد اولیه تولید باید نقدینگی خود را تا هفت برابر افزایش دهند. در کنار همه اینها موضوع قیمت‌گذاری دستوری که از سوی سازمان غذا و دارو بر تولیدکنندگان تحمیل شده نارضایتی گسترده‌ای را رقم زده است، قیمت دستوری سازمان به ضرردهی شرکت‌ها می‌انجامد و تداوم این رویه به تعطیلی تولید خواهد انجامید.

فقط تا 4 ماه دیگر شیرخشک تولید می شود

رئیس انجمن تولیدکنندگان شیرخشک نوزاد اضافه کرد: رویه‌ای که بانک مرکزی و سازمان غذا و دارو در برخورد با صنعت تولید شیر خشک نوزاد پیش گرفته‌اند سبب می‌شود در چهار ماه آینده بار دیگر با کمبود شیر خشک رو‌به‌رو شویم و سازمان غذا و دارو ناچار می‌شود برای جبران کمبود به واردات متوسل شود، در حالی که ارزش ارزبری حاصل از واردات سه برابر بیشتر از تسهیلاتی است که صنعت در داخل خواستار آن برای تداوم تولید است.

بر اساس این گزارش؛ لیلا عبدالرحمانی «سرپرست مدیریت غذا و دارو دانشکده علوم پزشکی تربت جام» روز ۲۷ مهر سال جاری در این زمینه گفته بود: ثبت برخی داروها و شیرخشک در سامانه تیتک به منظور نظارت بر سطح عرضه و جلوگیری از قاچاق دارو است. هرچند به دلیل قطعی اینترنت و سامانه تیتک، فرآیند ثبت کد ملی و استعلام سنجی از سامانه ثبت احوال کمی زمان بر و طولانی است به همراهی همشهریان و داروسازان نیاز دارد.

محمود اعتباری «معاون غذا و داروی دانشگاه علوم پزشکی اصفهان» روز ۲۹ مهر ماه ۱۴۰۲ در نامه‌ای به سرپرست اداره کل امور فرآورده‌های طبیعی، سنتی و مکمل سازمان غذا و دارو درباره دستورالعمل الزام استعلام شناسه رهگیری و ثبت اطلاعات مصرف کنندگان کلیه شیرخشک‌های رگولار (عادی) به مسائل و مشکلات عرضه شیرخشک با کد ملی در ۷ بند اشاره کرده و موارد را این طور شمرده است:

۱. کاهش مشارکت داروخانه‌ها در عرضه شیرخشک به علت زمان بر بودن فرآیند و نارضایتی سایر مراجعان داروخانه، پایین بودن سود فروش با توجه به حجم و وزن شیرخشک، بازپرداخت یک ماهه خرید از شرکت پخش

۲. فقدان پیش بینی تامین هزینه‌های وارده به داروخانه‌ها (سخت افزار، اینترنت، نیروی کاربر و..)، همچنین عدم در نظر گرفتن تعرفه و تعیین نرخ وظیفه محوله جدید مطابق عرف و مقررات کشور و ایجاد نارضایتی و دلسردی داروسازان

۳. وجود اختلال مقطعی در بستر اینترنت کشور و مشکل اتصال و کندی سرعت آن.

۴. در نظر نگرفتن سهمیه برای مصرف کنندگان دارای مشکل با سن بالای سه سال (معلولان)، همچنین مصرف کنندگانی که با نظر پزشک متخصص و یا به علت کمبود، نیاز به تهیه شیرخشک خارج از محدوده سنی دارند (مثلا کودک بالای یک سال نیازمند شیرخشک شماره دو است).

۵. در نظر نگرففتن سهمیه برای افراد ایرانی فاقد کد ملی، گردشگران قانونی و اتباع غیرمجاز.

 ۶. زمان بر بودن تخصیص کد فراگیر برای کودکان اتباع غیر ایرانی مجاز و در مواردی پیچیدگی آن فرآیند.

 ۷. حک شدن اطلاعات برچسب اصالت روی برخی از قوطی‌های شیرخشک به جای الصاق برچسب کاغذی و عدم امکان استفاده از بارکدخوان جهت فراخوانی اطلاعات

کمبود شیرخشک از کجا شروع شد؟

این گزارش حاکی است؛ بر اساس مکاتبات انجمن صنفی تولیدکنندگان شیرخشک و غذای کودک با سازمان غذا و دارو نشان می‌دهد که از اوایل خرداد ماه ۱۴۰۲ بروز کمبود شیرخشک‌های رگولار و رژیمی به دلیل تغییرات ضوابط ارزی مواد اولیه وارداتی پیش بینی شده بود. اما در هر حال رفع این مشکل بنا به دلایل مختلف نیاز به حضور جدی تر مسئولان و نظارت مطلوب تر است تا علاوه بر رفع نیاز این گروه سنی و کاهش دغدغه خانواده ها در مسیر تحقق شعارها نیز گام برداریم.