تخریب خانه رفوگران و ادامه بی‌تعهدی مسئولان شهری

اخبار سبز کشاورزی؛ شاید اگر میراث فرهنگی حدود ۳۰ سال پیش به این فکر افتاده بود تا با اسناد و یافته‌های تاریخی از تپه‌های قیطریه گرفته تا چشمه‌علی ثابت کند که تهران شهری تاریخی است، حالا نفس‌های این شهر فرورفته در دل دره و محصور شده بین کوه‌ها، هر روز بیش از قبل نمی‌گرفت و ارزش‌های تاریخی آن ناپدید نمی‌شدند.

اما به نظر می‌رسد در این سال‌ها داستان بناهای تاریخی پایتخت، به نوش داروی بعد از مرگ سهراب تبدیل شده که گویا متولیان میراثی را هم سِر کرده از بس ندیدند و شنیدند فلان بنای تاریخی با مجوز مسئولان مدیریت شهری زیر پای لودرها آوار شده‌اند.

خانه قاجاری «رفوگران» هم از این قاعده مستثنی نبوده، وقتی چند روز قبل بالاخره لودرها جنازه‌اش را در خیابان ۱۷ شهریور تهران با خاک یکسان کردند؛‌ خانه‌ای متعلق به اواخر قاجار و اوایل پهلوی که حالا نامش را با نام «علی‌اکبر رفوگران»، موسس کارخانه خودکار بیک پیوند می‌زدند و چند روز قبل با مجوز شهرداری و بدون استعلام از میراث فرهنگی به طور کامل تخریب شد.

دبیر کمیته پیگیری خانه‌های تهران اما درباره وضعیت این خانه توضیح می‌دهد: متاسفانه این خانه هیچ‌گاه از سوی کارشناسان میراث فرهنگی به عنوان یک بنای واجد ارزش شناسایی نشد و فقط کارشناس شهرداری تهران در سال ۱۳۷۲ این بنا را ارزشمند قلمداد کرد.

نشانه‌های تاریخی این بنا «اظهر من الشمس» بود

سجاد عسگری با تاکید بر این‌که میراث فرهنگی باید یک‌بار برای همیشه تکلیف بناهای ارزشمند پایتخت را مشخص کند، می‌گوید:‌ متاسفانه میراث فرهنگی در طول سال‌های گذشته نام این بنا را در لیست بناهای شناسایی شده و واجد ارزش خود قرار نداده بود به همین دلیل هم با وجود داشتن معیارهای ثبت ملی، این بنا ثبت نشد.

او اما با تاکید بر این‌که بنای «رفوگران» ‌با تایید کارشناس شهرداری مجوز تخریب گرفته، می‌گوید: نشانه‌های تاریخی این بنا «اظهر من الشمس» بود و حتی نیازی به بررسی چندانی نداشت، اما این‌که با وجود این وضوح، کارشناس شهرداری استعلامی از میراث فرهنگی نگرفت، جای شگفتی و تعجب دارد.

عمارت و باغ تاریخی منسوب به «رفوگران» اواخر دوره قاجار در زمین‌های برادران «حسین و کریم شریفی حقیقی» بنا شد اما بعد از فروش خانه در سال ۱۳۱۰ به شخص دیگری، این عمارت بین چند نفر دیگر دست به دست شد تا سرانجام سال 1321 توسط علی رفوگران خریداری شد، اما او هم چند سال پس از خرید خانه، به دلیل وضعیت بد اقتصادی در زمان جنگ جهانی دوم و شکست مالی تُجار آن را به سیدابوالقاسم موسویان واگذار کرد.

بنایی ارزشمند در دو طبقه که در ضلع جنوبی‌اش یک باغ با بیش از ۳۰ اصله درخت مثمر و غیرمثمر قرار داشت و جداره جنوبی آن با کاشی‌های معرق تزیین شده و سرستون‌های عمارت متاثر از دوره هخامنشی، شبیه به ستون‌های گاو دوسر کاخ آپادانای شوش گچبری شده بود.

دبیر کمیته پیگیری خانه‌های تاریخی تهران با تاکید بر این‌که منطقه ۱۴ تهران هرچند در حصار ناصری قرار نگرفته، اما یکی از مناطق تاریخی تهران است، می‌گوید: میراث فرهنگی و مدیریت شهری تهران موظفند برای حفاظت از بناهای تاریخی شهر، همه مناطق را قبل از صدور مجوز برای تخریب هر بنایی موظف به استعلام از میراث فرهنگی کنند.

او با بیان این‌که طبق درخواست مالک خانه در اوایل دهه ۸۰ محمود احمدی‌نژاد،‌ شهردار وقت تهران دستور مساعد برای تبدیل این خانه به یک بنای اقامتی – فرهنگی را داده بود، ادامه می‌دهد: این خانه در طرح تفصیلی تهران به عنوان بنای ارزشمندی لکه‌گذاری نشد و چون میراث فرهنگی هم خانه را به عنوان یک بنای واجد ارزش شناسایی نکرد، شهرداری بدون استعلام رسمی از این وزارتخانه، مجوز تخریب و نوسازی آن را صادر کرد.

به گفته او، حالا قرار است به جای این عمارت ارزشمند یک برج تجاری مسکونی ساخته شود.