جشن مهرگان؛ دومین جشن بزرگ پس از نوروز

پاییز که از راه می‌رسد، همه ما به یاد برگ‌های نارنجی و شاید شب یلدا می‌افتیم. اما در تقویم غنی و کهن ایرانیان، پادشاه اصلی فصل پاییز، یک جشن باستانی بزرگ است که نماد مهر، دوستی و شکرگزاری است. چند روز دیگر، از پانزدهم تا بیست و دوم مهرماه، زمان برگزاری جشن مهرگان فرا می‌رسد؛ آیینی که فرصتی بی‌نظیر برای بازسازی روحیه جمعی و دلگرمی مردم در برابر سختی‌های اقتصادی و اجتماعی است.

اخبار سبز کشاورزی؛ آیا می‌دانستید این جشن کهن چیست و چرا می‌توان آن را کلید اتحاد و نشاط امروز ایرانیان دانست؟

مهرگان: دومین جشن بزرگ پس از نوروز

سرزمین ایران، به‌عنوان مهد جشن‌ها و آیین‌های باستانی، دو نقطه اوج روشن در سال داشته است:

1. نوروز: آغاز فصل روشنایی و گرما.
2. مهرگان: نماد اعتدال پاییزی و زمان برداشت محصول.

در میان تمام جشن‌های مهم ایرانی، جشن مهرگان همواره دومین جشن بزرگ پس از نوروز به شمار می‌رفت. در تقویم اوستایی، سال به دو فصل تابستان بزرگ (شروع با نوروز) و زمستان بزرگ (شروع با مهرگان) تقسیم می‌شد. این دو جشن نه تنها زمان‌بندی سال را مشخص می‌کردند، بلکه نمادهای امید به زندگی، تجدید حیات و نو شدن بودند؛ در واقع، دو نیمه مکمل یکدیگر!

پیوند با اسطوره و پیروزی خیر بر شر

اهمیت این جشن‌های کهن، پیوندی عمیق با اسطوره‌های ایران زمین دارد:

• نوروز با جمشید و آغاز پادشاهی عادلانه او گره خورده است.
• مهرگان با پیروزی فریدون بر ضحاک ماردوش و برافراشته شدن درفش کاویانی پیوند خورده است.

بنابراین، جشن مهرگان نیز مانند نوروز، یادآور پیروزی همیشگی خیر بر شر و عدالت بر ستم است. مردم در هر دو زمان، خانه‌هایشان را تمیز کرده، لباس‌های نو می‌پوشیدند و سفره‌های ویژه پهن می‌کردند: سفره هفت‌سین در نوروز و خوان ارغوانی مهرگان که با میوه‌ها، شیرینی و آجیل تزئین می‌شد.

بازگشت شکوه ملی: مهرگان به قلب شهرهای ایران می‌آید؟

خبرهای امیدوارکننده‌ای از وزارت میراث فرهنگی به گوش می‌رسد؛ برای اولین بار، ظاهراً دولت آماده است تا جشن مهرگان را با شکوهی ملی و فراگیر گرامی بدارد. برنامه‌های متنوع و رنگارنگی برای احیای این آیین کهن تدارک دیده شده است تا ایرانیان بار دیگر شادی و شور این جشن تاریخی را تجربه کنند.

تصور کنید خیابان‌های یزد، کرمان، شیراز و حتی تهران پر از رنگ، موسیقی و نشاط شود. مردمی که سنت هفت‌سین را می‌شناسند، این بار خوان ارغوانی مهرگان را پهن کنند و لباس‌هایی به رنگ ارغوانی بپوشند—رنگی که در گذشته نماد مهر و دوستی بود.

این خوش‌بینی ریشه در واقعیت دارد؛ جشن مهرگان در یک پرونده مشترک با تاجیکستان، ثبت ملی نیز شده است و اراده‌ای برای بازگرداندن این آیین به قلب زندگی مردم دیده می‌شود.

مهرگان: تقویت‌کننده هویت ملی و همبستگی اجتماعی 

واقعیت این است که برگزاری جشن مهرگان به شکل ملی و محلی، در شرایط حساس کنونی، فرصتی کم‌نظیر برای بازآفرینی هویت ملی و تقویت همبستگی اجتماعی در ایران محسوب می‌شود.

مردم ما، بیش از هر زمان دیگری، نیازمند لحظاتی از همدلی، شادی و روحیه هستند. در فضایی که مشکلات اقتصادی و فشارهای اجتماعی ذهن‌ها را مشغول کرده، مهرگان می‌تواند فرصتی باشد تا مردم از دغدغه‌ها فاصله بگیرند و پیوندهای انسانی و فرهنگی میان اقوام و گروه‌های مختلف تقویت شود.

اجرای این جشن با مشارکت زرتشتیان و مسلمانان، نمادی زنده از وحدت ملی و همزیستی مذهبی خواهد بود. اگر نهادهای فرهنگی مانند وزارت میراث، ارشاد و آموزش و پرورش در زنده کردن این آیین موفق باشند، حضور فعال مردم در مراسم، پوشیدن لباس‌های سنتی و پهن کردن سفره‌های رنگارنگ، به تقویت حس تعلق به فرهنگ ایران کمک کرده و در نهایت، به تقویت پیوندهای اجتماعی منجر می‌شود.

جشن مهرگان، مبارک باد! امید که بتوانیم این آیین کهن را زنده کنیم و نشان دهیم که زندگی جمعی، وحدت ملی و مهر ایرانی همیشه در این سرزمین جاری و پابرجاست.