کشف ضایعه ژنتیکی در گاو هلشتاین

گاوداران بخوانند

در ابتدای سال 2020، گزارش‌هایی مبنی‌بر ناتوان بودن گوساله‌های تازه متولد شده در ایستادن، دامپزشکان را متعجب نمود، بر همین اساس محققان دانشگاهی شروع به مطالعه در زمینه‌های مرتبط با عارضه مذکور نمودند و آزمایش‌های قاطع و سختی را در دستور کار قرار دارند، چرا که می‌توانست منجر به خساراتی به گاوداران شود.

اخبار سبز کشاورزی ؛ محققان به این نتیجه رسیدند که دراز کشیدن یا لم دادن چنین گوساله‌هایی که نشانگر ضعف عضلانی آن‌ها است، ناشی از یک سندرم ژنتیکی است.

در سال ۲۰۲۳، آزمایش‌های ژنتیکی به‌عمل آمده در مورد چنین گوساله‌هایی به سرعت در اختیار مسئولان و فعالان صنعت گاوداری قرار گرفت و اغلب گاوهای نری که از آن‌ها اسپرم‌گیری به عمل می‌آمد مورد آزمایش قرار گرفتند. کاشف به عمل آمد که به دلیل یک جهش ژنتیکی این عارضه ایجاد و باید برای حفظ نسل گاوهای شیری نتایج به دست آمده از تحقیقات در اختیار صنعت گاوداری قرار گیرد.

در ابتدا یک گوساله تازه متولد شده و پس از آن به تعداد بیشتری از گوساله‌هایی که توان ایستادن بعد از تولد را نداشتند دیده شدند، این گوساله‌ها تا 2 هفته توان ایستادن را نداشتند که بر چگونگی رشد آن‌ها اثرات شدیدی بر جای می‌گذاشت.

محققان دانشگاه ویسکانسین آمریکا افزون‌بر یک سال زمان را برای اجرای آزمایش‌های تشخیصی و آسیب‌شناسی و همچنین یافتن دلایل پزشکی برای این عارضه صرف کردند و به این نتایج مهم رسیدند:

• ناتوانی در ایستادن بعد از تولد گوساله می‌تواند به برخی مشکلات در زمان به دنیا آمدن مانند نرسیدن اکسیژن به مغز در هنگام تولد و یا صدمات ماهیچه‌ای/ اسکلتی باشد.

• گوساله‌هایی که با لقاح آزمایشگاهی و یا انتقال جنین پرورش می‌یابند معمولا از نظر وزن‌گیری دچار مشکل بوده و قبل از سپری کردن دوره رشد جنینی، متولد می‌شوند که می‌تواند به ضعف عضلانی و ناتوانی در ایستادن منجر شود.

• یک بیماری عفونی از قبیل اسهال ویروسی‌گاوی نیز می‌تواند به‌عنوان یک عامل تلقی گردد.

• یک عامل مهم دیگر می‌تواند بروز یک عفونت درون رحمی باشد. ممکن است که گاو به دلیل خوردن فضولات سگ، دچار عفونت ناشی از یک پرتوزآ به نام نئوسپورا (Neospora) گردد. در این حالت، این پروتوزا به گوساله در درون رحم منتقل شده و سیستم عصبی آن را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد.

• ناتوانی در ایستادن گوساله ممکن است ناشی از کمبود متابولیکی عناصری از قبیل سلنیوم باشد.

حال پرسش اصلی آن است که چرا تاکنون این عوامل و عوارض ناشناخته مانده تا این که منتهی به کشف یک عامل ژنتیکی در این ناتوانی گردد. مشابه با این تحقیق، گروه دیگری در ایالت نیویورک در پی ناتوانی در ایستادن گوساله‌ها، به دلایل دیگری چون نقص‌های ژنتیکی رسیدند. در نمونه‌برداری‌ها معلوم شد آن دسته از گوساله‌هایی که با لقاح آزمایشگاهی به وجود آمده‌اند؛ اکثراُ دارای مشکلات مشابه در ایستادن هستند.

بین دو گله که یکی در نیویورک و دیگری در پنسیلوانیا بود، معلوم گردید که جهش ژنتیکی در حال به وقوع پیوستن است. هزاران نمونه‌برداری از نشانگرهای DNA گوساله‌های با ناتوانی ایستادن تهیه شد و مورد تجزیه وتحلیل قرار گرفت.

محققان به نزدیک‌ترین اجدادی از این گوساله‌ها که در سال 2008 متولد شده بود رسیدند که از هر دو جهت پدری و مادری می‌توانست نسبتی با این گوساله‌ها داشته باشند. در سال 2010 گوساله نری از آن پدر و مادر متولد شده بود که می‌توانست والد(پدر) گوساله‌های هلشتاین کنونی باشد. نتایج تحقیق اندکی به عقب رفت و نشان داد که در سال 1984 که یک گاو نر با احتمال زیاد اولین ناقل جهش ژنتیکی کنونی بوده که به‌تدریج و با اسپرم‌گیری‌های بعدی این عارضه ژنتیکی را منتقل کرده است.

با پیگیری‌های مستمر از سوی مراجع مسئول، معلوم شد که این نقص در کروموزوم 16 ایجاد گردیده و به شکل یک عارضه در بسیاری از گاوهای هلشتاین انتقال یافته است.

اقدام بعدی نمونه‌گیری از گاوهای حامل این جهش برای شناخت آن‌ها بود. شرکت فروشنده گاوهای نر(ABS)، تمام نتایج آزمایشگاهی خود را برای دارندگان چنین گاوهایی ارسال و اظهار کرد که اقدامات لازم برای حذف این ناهنجاری را به عمل آورده است.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۸ - شهریور ۱۴۰۲