لزوم پرورش شتر در ایران

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ کشور ایران در یک کمربند خشک و نیمه‌خشک قرار گرفته و حدود دوسوم مساحت کشور را مناطق گرم و خشک تشکیل داده است. میانگین بارندگی در کشور ما حدود 250 میلی‌متر است که معادل یک‌سوم میانگین جهانی می‌باشد.

در این شرایط جغرافیایی و آب و هوایی، شتر بهترین دامی است که می‌تواند از مراتع خشبی، تیغ‌دار و خاردار این مناطق استفاده نماید و تولید داشته باشد.

اگرچه براساس برآوردهای انجام شده، این مراتع در کشور ما می‌تواند ظرفیت نگهداری حدود 600 هزار نفر شتر(300 هزار نفر مولد) را داشته باشد، اما طبق آمارها فقط حدود 180 هزار نفر شتر، جمعیت شترهای کشور ما است که پتانسیل‌های زیادی برای افزایش توسعه پرورش این دام وجود دارد.

این برآورد ظرفیت پرورش شتر با توجه به وضعیت فعلی مراتع می‌باشد که در صورت احیاء مراتع و استفاده از روش‌های آبخیزداری و کاشت گیاهان مرتعی مورد چرای شتر نظیر خارشتر، آتریپلیکس و انواع گیاهان شورپسند، ظرفیت و توان نگهداری شتر قابل افزایش هم خواهد بود.

علاوه بر پرورش شتر به روش مرتعی، می‌توان پرورش شتر را به‌صورت مزرعه‌ای نیز انجام داد. در این شیوه شتر در کنار مزارع نگهداری شده و از بقایای محصولات زراعی و باغی استفاده نموده و نیز می‌توان در زمین‌هایی با خاک شور که از چرخه کشاورزی خارج شده است، نسبت به کاشت گیاهان مورد علاقه شتر نظیر اسفناج وحشی (آتریپلیکس) خارشتر و سایر گیاهان شورپسند دیگر اقدام نمود که مساحت این گونه زمین‌ها نیز در کشور ما زیاد می‌باشند و شتر می‌تواند با مصرف این گیاهان تولید لازم را داشته باشد.

همزمان با توسعه پرورش شتر در مناطق گرم و خشک، می‌بایست نسبت به پرورش شتر دوکوهانه در استان‌های سرد و خشک که چیزی در حدود 30-25 درصد مساحت کشور را تشکیل می‌دهند، با استفاده از روش‌های مرتعی و روش مزرعه‌ای اقدام نمود و نسبت به توسعه پرورش اینگونه شتر با حفاظت از شترهای دوکوهانه موجود و دورگ‌گیری تلاش کرد.

همچنین می‌توان با واردات مواد ژنی و شترهای دوکوهانه مولد خارجی، نسبت به افزایش جمعیت فعلی شترهای دوکوهانه اقدام نمود.

ضمناً لازم است که مطالعات بیشتری در رابطه با ضریب تبدیل خوراک به گوشت و شیر جهت پرورش شتر در روش بسته انجام داد تا در صورت اقتصادی بودن نسبت به راه‌اندازی این روش با در نظر گرفتن شرایط بازار اقدام کرد.

اهمیت شتر برای مراتع

ذکر این نکته ضروری است که چون چرای گوسفندان در مراتع کشور ما زیاد بوده و با مصرف مفرط گیاهان خوش‌خوراک، گیاهان مهاجم و تیغ‌دار و خشبی رشد و توسعه زیادتری می‌یابند؛ در نتیجه چرای شتر از این گیاهان، فرصت رشد بیشتر به گیاهان خوش‌خوراک را خواهد داد و در حقیقت به احیاء مراتع کمک می‌شود.

اهمیت اجتماعی برای شترداران

جمهوری اسلامی ایران که وظیفه خود را حمایت از اقشار محروم و تولیدکننده واقعی و ساکن در مناطق محروم و دورافتاده و شرایط سخت محیطی می‌داند، می‌تواند با حمایت از شترداران فعلی کشور که اغلب از افراد کم‌درآمد جامعه می‌باشند و بار پرورش و نگهداری و حفاظت از جمعیت فعلی شتر را برعهده دارند، و اغلب درآمدی جز پرورش شتر ندارند و تورم سالیان اخیر به آنها فشار آورده است و با وفات آنها و عدم ادامه این شغل توسط فرزندانشان حرفه شترداری از بین خواهد رفت نسبت به اهداف اجتماعی خود گام بردارد.

می‌توان با کمک به تأمین آب مصرفی شترها (به‌صورت مشارکتی) و ایجاد پناهگاه صحرایی نگهداری شتر که سرمای زمستان باعث تلفات نوزادان(قیلاق‌های) آنها می‌شود و گاهی حتی تلفات 50 درصدی نیز به آنها تحمیل می‌کند و نیز با بیمه رایگان شترداران و خانواده‌هایشان و همچنین شترهای آنها و تأمین وام و تسهیلات برای خرید خوراک جهت تغذیه کمکی شترها در فصل باروری(زمستان) و مواقع خشکسالی و نیز آموزش روش‌های جدید شترداری و دیگر برنامه‌های حمایتی، حق این قشر را ادا نمود.

بدیهی است اینگونه فعالیت‌ها باعث افزایش سرعت جمعیت شتر در کشور خواهد شد و ما را جهت رسیدن به سقف مورد نظر کمک خواهد کرد. ضمناً جهت برآورد تأمین مصرف مورد تقاضای گوشت شتر، نسبت به پرواربندی شترهای نر مازاد و ماده‌های حذفی و همچنین واردات از کشورهایی نظیر سومالی، سودان و کنیا و... اقدام نمود.