کنترل تنش گرمایی در گاوها

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ تنش گرمایی در اثر درجه حرارت بالا، همراه با رطوبت زیاد ایجاد می‌گردد. در دمای 25 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 60 درصد تنش خفیفی ایجاد و با دمای 30 درجه سانتی‌گراد و رطوبت 80 درصد‌، تنش شدید می‌شود.

عملکرد تنش گرمایی، شیردهی و سلامتی گاو را تحت‌تاثیر قرار می‌دهد که این امر تاثیری منفی بر عملکرد و بازده مزرعه دارد. بنابراین، محافظت از گاوها، در برابر رنج ناشی از تنش گرمایی بسیار مهم است.

تأثیر تنش گرمایی بر گاو

تأثیرات اصلی تنش گرمایی عبارتنداز: کاهش میزان مصرف ماده‌خشک(DM)، کاهش عملکرد شیر همراه با کاهش چربی و پروتئین آن، کاهش باروری و افزایش مصرف آب. از این‌رو، مصرف انرژی ممکن است تا 75 درصد کاهش یابد. برای تخلیه گرمای اضافی، گاوها میزان تنفس خود را بالا برده و شروع به نفس کشیدن تند می‌کنند.

بزاق افزایش می‌یابد، که همراه با کاهش ظرفیت بافر و افزایش خطر اسیدوز شکمبه است. گاوهایی که از تنش گرمایی رنج می‌برند دو تا سه ساعت در روز کمتر دراز می‌کشند؛ چراکه هنگام ایستادن، تنفس و تخلیه گرما راحت‌تر است. البته، همراه با افزایش خطر اسیدوز شکمبه و احتمال بروز ناراحتی‌های سُم نیز پیش می‌آید.

اقدامات لازم برای جلوگیری از تنش گرما آب

در دماهای بالا و تحت‌فشار گرما، مصرف آب به میزان قابل‌توجهی افزایش می‌یابد. گاوهای پرمصرف ممکن است روزانه تا 211 لیتر آب بنوشند. آب مورد نیاز یک گاو معادل چهار برابر حجم شیردهی آن در روز است.

علاوه‌بر این، حداقل 10٪ گله باید بتواند همزمان از آب آشامیدنی، ترجیحاً از مخازن بزرگ آب آزاد که به راحتی در دسترس هستند، بنوشد. کیفیت آب و پاکیزگی حوضچه‌های آب باید روزانه بررسی شود.

قرار گرفتن آبخوری در انبارهای شیردوشی روباتیک بسیار مهم است تا گاوها پس از شیر دادن بتوانند آب لازم را بنوشند. آبخوری‌ها باید به‌گونه‌ای باشند که تردد گاوها، سبب اختلال در نوشیدن و خیس شدن پستان آن‌ها نشود.

خنک کردن طویله

گاوها برای خنک‌شدن نیاز به تهویه دارند. در دمای بالای 20 درجه سانتی‌گراد، تهویه جانبی طبیعی در انبارهای یک طرفه باز، مجرای عبور هوا با تهویه مکانیکی، موثرترین روش است. در آب و هوای گرم، تهویه تونل نیز روش خوبی برای خنک‌کردن است. علاوه‌بر این، جداسازی سقف در پایین نگه داشتن دمای داخل کمک می‌کند. آب پاشیدن باعث خنک‌شدن آنها می‌شود(در دمای بالای 25 درجه) اما این کار فقط در فواصل منظم و همراه با تهویه مکانیکی قابل استفاده است تا از خیس شدن دیگران جلوگیری شود. برای گاوها دستگاه اتومات تنظیم بهینه دما باید نصب گردد.

مدیریت خوراک

تغذیه بیشتر، در لحظات خنک روز، جیره‌بندی را تازه و مزه آن را حفظ می‌کند.همچنین، باعث تحریک مصرف خوراک و جلوگیری از تخمیر می‌شود. تنظیمات زیر برای جیره‌بندی توصیه می‌شود: با کاهش سهم کنسانتره در مخزن خوراک وعلوفه قابل تجزیه آسان‌تر، انرژی کمتری در هر کیلوگرم DM و پروتئین غیرقابل تجزیه در شکمبه بیشتر، در هر کیلوگرم DM ایجاد می‌شود.

این تنظیمات باعث کاهش خطر اسیدوز شکمبه، تولید حرارت کمتر در هنگام هضم و تأمین انرژی و پروتئین کافی می‌شود.

با توجه به کاهش مصرف DM و افزایش خوراک، مواد معدنی (Na ,P) و ویتامین‌ها(E ,A) نیز باید مصرف شوند. افزودن بی‌کربنات‌سدیم یا به طور ساده‌تر، افزودن نمک به جیره نیز، برای جلوگیری از اسیدوز شکمبه، مفید است.

اگر از تغذیه PMR(جیره جزئی مخلوط‌شده) استفاده می‌شود، این مقدار باید در غذای طول روز به‌میزان مساوی تقسیم گردد. با توجه به تنش گرمایی، باید میزان انرژی کل در مخزن خوراک تنظیم به‌طوری که میانگین تولید شیر 7 کیلوگرم در نظر گرفته شود.

چراگاه و مرتع

در روزهای گرم توصیه می‌شود فقط در شب یا در لحظه‌های خنک روز(عصر و اوایل صبح) به مراتع برده شوند. در زمانی که در مرتع هستند، باید آب‌شیرین و سایه کافی در دسترسشان باشد.

نکات مهم

• ظرفیت تهویه را بررسی و در صورت لزوم میزان تهویه مکانیکی را افزایش دهید.

• کنترل آب؛ حداقل 10 درصد از کل گاوها می‌توانند از آبخوری‌های بزرگ و باز به‌طور همزمان آب بنوشند.

• باید روزانه تمیز بودن آب بررسی گردد.

• توصیه می‌گردد حداقل دو بار در روز یک جیره مخصوص غذایی (به همراه مواد معدنی و ویتامین‌های اضافی برای حفظ جیره‌بندی تازه و خوشمزه) داده شود.

• توصیه می‌شود که در روزهای گرم، فقط در طول شب و یا زمان‌های خنک (مانند عصر و یا اوایل صبح) به مرتع برده شوند.