از شیر گرفتن گام به گام گوساله‌ها

جدا کردن گوساله‌ها از مادر و قطع شیر خوری آنها زمان حساسی است که امکان دارد گوساله‌ها را دچار تنش و مشکلات گوارشی نماید. به شکل مرسوم، گوساله‌ها را در سن 6 تا هشت هفتگی از مادر جدا کرده و این که با چه هدفی جداسازی انجام می‌گیرد، تغذیه آن‌ها تغییر می‌کند.

اخبار سبز کشاورزی؛ برای جداسازی، گوساله باید به اندازه کافی رشد کرده و توانایی مصرف خوراک‌های خشک را داشته باشد، برای این کار باید به میزان کافی استارتر مصرف کرده تا شکمبه آن‌ها آمادگی لازم را به دست آورد.

در این جا سه روش از شیرگیری گوساله‌ها را که دامداران می‌توانند به اجرا درآورند، ذکر می‌کنیم:

به‌طور کلی از شیرگیری گوساله زمانی تنش‌زا برای دامدار، گوساله‌ها و گاو مادر است و می‌تواند اثرات درازمدتی بر سلامتی گوساله، عملکرد رشد و موضوعات اقتصادی داشته باشد. امکان دارد که هر دامداری در این زمینه تجربیات و نظراتی داشته باشد، اما به‌طور کلی هرگونه موضوع تنش‌زا در زمان از شیرگیری ازقبیل اخته‌کردن، شاخ‌سوزی، واکسینه کردن جدا کردن و یا جابه‌جا کردن، می‌توانند باعث استرس در گوساله‌ها شوند.

از آنجایی که نمی‌توان تمام عوامل تنش‌زا را حذف نمود، بنابراین بهتر است تا اقداماتی مانند اخته‌کردن، شاخ‌سوزی و نوبت اول واکسیناسیون، پیش از شیرگرفتن گوساله‌ها انجام شوند. این روش‌ها عبارتند از:

1- دیواره جداسازی:

در این روش گاوها و گوساله‌ها با وجود جداشدن توسط دیواره‌های مفتولی، هنوز می‌توانند یکدیگر را ببینند و چون گوساله‌ها قادر به دیدن، شنیدن صدا و بوکردن مادر خود هستند، استرس چندانی به آنها وارد نمی‌شود. در این روش، گوساله‌ها زودتر با شرایط مطابقت پیدا می‌کنند.

بسیاری از کارشناسان، به دلیل همین ویژگی‌ها، با این روش از شیر گرفتن گوساله‌ها موافقند. در جداسازی باشبکه مفتولی باید این دیواره‌ها توان دور نگه‌داشتن گاوان و گوساله‌ها را از یکدیگر داشته باشد.

بسیاری از دامداران به‌طور کلی گوساله‌ها را از مادران جدا کرده و گاوها را در چراگاه رها می‌کنند، در این صورت، گوساله‌ها به محل اصلی خود برده شده و تغذیه می‌شوند.

حال چنانچه گاوان مادر در اصطبل نگهداری و گوساله‌ها به چراگاه برده ‌شوند، بهتر است که چند گاو مسن همراه آن‌ها باشد، چرا که باعث کاهش استرس آن‌ها می‌شود. اما تغذیه مناسب در این زمان نکته‌ای بسیار کلیدی است. قراردادن گوساله‌ها در یک مکان و در کنار هم باعث می‌شود تا به یکدیگر نگاه کرده و از استرس آن‌ها کاسته شود.

2- ابزار و موانع:

وسایلی ازقبیل صفحات روی بینی و یا گیره‌هایی را می‌توان در هنگامی که گوساله‌ها در مجاورت مادرانشان هستند برای آن‌ها به‌کار گرفت. این روش از بروز استرس در گوساله‌ها جلوگیری می‌کند. امکان دارد که این صفحات روی بینی باعث زخم شوند، بنابراین باید یک کارگر برای نصب و جدا کردن آن‌ها وجود داشته باشد.

درباره این ابزار تحقیقاتی به عمل آمده و به نظر می‌رسد که صفحات روی بینی دارای مزایایی باشند. اما به هر حال باید در نصب این ابزارها دقت به عمل آورد.

3- از شیر گرفتن ناگهانی:

در این روش به یک‌باره گوساله از مادر جدا می‌شود. امکان دارد که گوساله مستقیما برای فروش عرضه شود و یا به مکان دیگری منتقل گردد. این روش می‌تواند برای گوساله‌ها بسیار تنش‌زا باشد، چرا که قبل از آن در چراگاه و در مجاورت مادر خود بوده، اما باید از آن به بعد به مکان دیگری و با جیره غذایی دیگری تغذیه شوند.

بعضی از گاوداران، گوساله‌ها را به مکانی بسیار دورتر از مادرانشان منتقل کرده و می‌گویند که گاوها و گوساله‌ها دیگر نمی‌توانند یکدیگر را دیده و سر و صدای آن‌ها پس از سه روز تمام می‌شود.

چنین تغییر مکانی برای گوساله‌هایی که آزادند و در کنار مادر، در چراگاه بوده‌اند؛ بسیار تنش‌زا است. بنابراین دامداران باید به‌دلیل اثرات منفی روش‌های تنش‌زا برای گوساله‌ها، اقدامات ملایم‌تری را در دستور کار قرار دهند.

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۳۰۰ - امرداد و شهریور ۱۴۰۴