سندروم لاشه مرطوب گوسفند

سندروم لاشه مرطوب از شرایط تعجب‌آوری است که اغلب پس از کشتار گوسفند اتفاق می‌افتد و موجب کاهش کیفیت آن‌ می‌شود. معمولا این وضعیت پس از کشتار دام اتفاق می‌افتد و تا زمانی که دام زنده است تشخیص آن ممکن نیست که همین موضوع باعث چالش‌های اقتصادی برای صنعت دامپروری می‌شود.

اخبار سبز کشاورزی؛ این سندروم فقط در مورد گوسفند و پس از کشتار مشاهده می‌شود و تا پیش از این مرحله، گوسفند هیچ نشانی از این حالت آشکار نمی‌کند. بیست و چهار ساعت پس از کشتار و خنک‌شدن لاشه، یک لایه چسبناک و لزج قسمت خارج آن را می‌پوشاند. این وضعیت در جابه‌جایی و گرفتن لاشه ایجاد مشکل می‌نماید.

علائم فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی

حالت مرطوب بودن لاشه، فضای مناسبی برای فعالیت میکروارگانیسم‌ها روی آن به وجود می‌آورد، ضمن آن که دوره نگهداری را کوتاه و قطعه‌بندی و فرآوری را نیز با مشکل مواجه می‌نماید. به علت لیز بودن لاشه، کارگر کشتارگاه با چنین لاشه‌‌ای قادر به ارائه خدمات سریع نبوده، چرا که لاشه حالت ثابتی ندارد.

چنین لاشه‌هایی از سوی بازرسان کشتارگاه‌ها غیرقابل مصرف شمرده شده و از رده خارج می‌شوند.

تکنولوژی‌ها تشخیص سندروم

علی‌رغم فقدان تکنولوژی‌های تشخیص این سندروم، اقداماتی در این جهت به عمل آمده تا با مکانیسم‌های ژنتیکی تشخیص آن امکان‌پذیر شود.

محققان بر این باورند که یک مکانیسم ژنتیکی موجب بروز چنین وضعیتی می‌شود و امکان دارد که ژن یا ژن‌هایی مسئول ایجاد یک پوشش مرطوب بر لاشه باشند.

این تمرکز بر موضوع ژنتیکی سندروم می‌تواند رهنمودی برای شناسایی و مقرر کردن دستورالعمل‌های پیشگیرانه باشد.

پیش از این، این وضعیت فقط در گونه گوسفند Dorper و یا تلاقی‌های به‌دست آمده از آن مشاهده می‌شد، اما در حال حاضر تقریبا در تمام نژادها مشاهده می‌شود و این پرسش را مطرح می‌کند که سندروم لاشه مرطوب مرتبط با نوع گوسفند است و ارتباطی با گونه‌ای خاص ندارد.

در یک تحقیق در سال 2017، معلوم شد که چندین ژن می‌توانند در رابطه با این سندروم وجود داشته باشند که در حال‌حاضر مطالعات بیشتری در این رابطه در حال انجام است و آزمایش‌های ژنتیکی هم انجام می‌شود.

جدا از موضوع ژنتیکی، اظهارنظرهای دیگری ارایه شده که به پیش از تحویل دادن گوسفندان به کشتارگاه‌ برمی‌گردد. که یکی از این نظریه‌ها دادن آب زیاد به دام برای آرام کردن آن پیش از حمل برای کشتار است؛ هر چند شواهدی قاطعی برای این موضوع مشاهده نشده و تمرکز همچنان بر موضوع دخالت ژنتیکی است.

اثرات اقتصادی

اگرچه آمار و ارقام درستی از لاشه‌های مرطوب و زیان‌های اقتصادی آن در دست نیست، اما به‌عنوان مثال در سال‌های 2011 و 2012 بیش از 27 میلیون راند(واحد پول کشور آفریقای‌جنوبی) به دامداران آن کشور خسارت وارد شد.

از سال 2019 تا 2023، تعداد 2476 لاشه گوسفند به‌علت وجود این سندروم معدوم گردیدند؛ که به‌نوبه خود خساراتی را به دامداران تحمیل نمود.

چالش‌های کلیدی

یکی از چالش‌های اساسی، ظهور این وضعیت پس از کشتار گوسفندان است و هیچ راهی در زمانی که گوسفند سالم و سرحال است، برای شناسایی آن وجود ندارد و مطالعات گذشته نیز، چندان توفیقی نداشت. عواملی ازقبیل دادن آب فراوان به گوسفند پیش از حمل به کشتارگاه، فواصل طولانی حمل، آلرژی، و شستشوی لاشه با سیستم‌های آب پرفشار مورد سوءظن بودند، اما هیچ رابطه قانع‌کننده‌ای با موضوع اصلی نداشتند.

در روند کنونی آنچه بیش از سایر عوامل مورد تردید قرار دارد، همان بحث ژنومیک است که تاکنون دو نشانه از DNA در این رابطه، مسئول دانسته شده‌اند، اما تحقیقات بیشتری بر سایر نژادهای گوسفند ضروری است.

درک این موضوع که امکان دارد واکنش‌هایی بین ژن‌ها و محیط‌زیست وجود داشته باشد؛ بسیار حیاتی است. استرس حرارتی یا محیط‌زیستی می‌توانند ژن‌ها مربوط به سندروم را فعال کنند.

به هر حال رعایت شرایط برای آرامش دام‌ امکان دارد باعث کاهش بروز این سندروم گردد.

ماهنامه دام و کشت و صنعت – شماره ۳۰۱ – مهر ۱۴۰۴