اهمیت دام‌ها در کشاورزی پایدار
اهمیت دام‌ها در کشاورزی پایدار؛ نخستین افراد کشاورز دامدار و باغدار نیز بودند و هزاران سال پس از یک جانشینی شغل کشاورزی، تنها کسب و کار چندمنظوره بود
نخستین افراد کشاورز به‌طور همزمان، دامدار و باغدار نیز بودند و هزاران سال پس از یک جانشینی و الزام به تهیه غذای سالیانه، شغل کشاورزی، تنها کسب و کار چندمنظوره بود و یک گندم‌کار به‌طور هم زمان، دامدار و باغدار نیز بود که این روند همچنان ادامه دارد.
اخبار سبز کشاورزی؛ گاه افرادی با دیدگاهی نسبتا افراطی بر این اعتقادند که دام‌ها موجب آسیب‌زدن به محیط‌زیست می‌شوند، اما این منتقدان دام‌ها باید بدانند که زمانی یک کشاورز مولد موفقی است که دام‌ها در مراحلی از کشت و کار آن حضور داشته باشند.
در شرایطی که بیشترین توجه جهانیان به سوی تولید و تامین منابع غذایی پایدار و حفظ محیط‌زیست است؛ کشاورزی‌مولد به‌منزله یک نگرش رو به آینده خودنمایی می‌کند.
در حال‌حاضر و نیز از هنگامی که موضوع گرم شدن هوای زمین و گازهای آلاینده به عنوان عاملی برای بروز فجایع به وجود آمده قلمداد شدند؛ دام‌ها اولین سپر بلای این مشکلات معرفی و تمام کاسه و کوزه‌های معضلاتی که بخش‌هایی چون صنایع آلاینده، به‌وجود می‌آوردند؛ بر سر بخش دامپروری شکسته شد.
این روش از ارایه اطلاعات به بخش‌های مختلف جامعه، نگاه و قضاوت عمومی را به سمت و علیه دامپروری تغییر جهت داد.
اما تحقیقات نشان داد که دام‌ها بخش مهمی از کشاورزی مولد و پایدار هستند و آنچه موجب از بین‌رفتن اراضی و فرسایش خاک‌ها در سرتاسر جهان گردیده، کشت‌های تک‌محصولی و حذف دام از عرصه‌های مزارع بوده است.
کشاورزی مولد
کشاورزی مولد، راهبردی کلی‌نگرانه است که اهداف آن مهیا کردن زیرساخت‌ها برای حفظ سلامت اکوسیستم و توجه به بازسازی مواد ارگانیک خاک و
تنوع‌زیستی است.
اصول کلیدی این روش از کشاورزی
• به حداقل رساندن اقدامات تخریب‌کننده خاک؛
• استفاده از پوشش‌های مالچ و کشت گیاهان پوششی برای حفظ خاک؛
• نگهداری ریشه‌های زنده در خاک برای مدت‌های طولانی؛
• کشت متنوع گیاهان و رعایت تناوب‌های زراعی.
سلامت خاک برای داشتن کشاورزی مولد از اهمیت بسیاری برخوردار است که وجود آن موجب رشد محصولات بدون استفاده غیرلازم از کودهای شیمیایی می‌شود.
مهندسان اکوسیستم
از دیدگاه تاریخی، در زمان‌های نه‌چندان دور، گله‌های بزرگ نشخوارکنندگان وحشی، پیوسته در مراتع و مرغزارها در حال چرا بودند و حرکت مداوم آن‌ها موجب حفظ سلامت و حاصلخیزی خاک‌ها بود. هنگامی که حصارکشی مراتع و سبزه‌زارها به اجرا درآمد، این رابطه طبیعی بین دام و زمین از بین رفت و مبدل به چرای کنترل شده دام‌ها گردید و واکنش‌های طبیعت به حداقل رسید.
بر اساس اعلام‌نظر یک موسسه تحقیقاتی، دامداران نباید فقط خود را پرورش‌دهنده دام بدانند، چرا که رابطه بسیار نزدیکی بین دام و گیاهان مراتع وجود دارد و فضولات و ادرار دام‌ها یکی از منابع مهم در تامین نیازهای گیاهان در سبزه‌زارها است. هنگامی که دام‌ها در مزارع به چرا مشغول هستند، مواد دفع شده توسط آن‌ها، مستقیم به خاک اضافه شده و دیگر نیازی به استفاده احتمالی از کودهای شیمیایی نیست. این سیستم، بسیار مفیدتر است از مدل‌های صنعتی که دام‌ها از مراتع جدا هستند.
حرکت دام بر زمین موجب استحکام خاک، بالا رفتن قابلیت نفوذپذیری، بهبود ساختمان آن و کاهش فرسایش می‌شود. با چرای دام در مزارع، گیاهان موجود در آن هرس شده و تحریک به رشد بیشتر می‌شوند.
تداوم این روند باعث توسعه شبکه ریشه‌ای که به‌نوبه خود مقدار زیادی کربن را تثبیت می‌کند، می‌گردد که میکروارگانیسم‌های مفید را تغذیه و مواد آلی خاک را افزایش می‌دهد. در هنگام چرای دام، گیاهان این پیام را دریافت می‌کنند که باید کربن بیشتر جذب نمایند.
تنوع‌زیستی
جدا از حفظ سلامت خاک، وجود دام در عملیات کشاورزی به بهبود تنوع گیاهان کمک می‌کند و با رعایت نوبت‌بندی چرای دام در مراتع، گیاهان فرصت رشد کافی پیدا کرده و می‌توانند خود را بازیابی کنند که همین امر باعث رشد مجموعه وسیع‌تری از گیاهان شده و به بهره‌وری و تنوع‌زیستی می‌افزاید.
ماهنامه دام و کشت و صنعت – شماره ۳۰۱ – مهر ۱۴۰۴
