قیمت مرغ کامل رکورد زد| بحران نهاده و انحصار بازار را به لب مرز انفجار رساند
قیمت مرغ کامل در بازار به بیش از ۳۳۷ هزار تومان رسید. کمبود نهاده‌های دامی و انحصار واردات مرغ، تولید را فلج کرده است.
باورنکردنی اما واقعی؛ مرغ، ساده‌ترین منبع پروتئین خانوار ایرانی، این روزها به کالایی لوکس نزدیک شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ قیمت مرغ کامل در بازار از مرز ۳۳۷ هزار تومان گذشته و فعالان صنعت طیور می‌گویند اگر دولت سه گره حیاتی—نهاده، نژاد و ارز—را باز نکند، بحران مرغ به یکی از شدیدترین شوک‌های غذایی سال تبدیل می‌شود.
بحران قیمت مرغ کامل در بازار
بازار مرغ ایران دوباره دچار التهاب شده است. در حالی که جهش هزینه‌های تولید، کاهش جوجه‌ریزی و افزایش نرخ نهاده‌ها فشار مضاعفی بر تولیدکنندگان وارد کرده، سیاست‌های نادرست در حوزه واردات نژاد و تأمین خوراک، قیمت‌ها را به سقف بی‌سابقه‌ای رسانده است.
بر اساس گزارش میدانی، امروز ۲۶ آبان‌ماه سینه مرغ بدون استخوان با نرخ ۳۲۹ هزار و ۸۰۰ تومان و قیمت مرغ کامل دو کیلو و ۳۰۰ گرمی به ۳۳۷ هزار و ۱۲۵ تومان رسیده است؛ افزایشی که زنگ خطر جدیدی را برای امنیت غذایی کشور به صدا درآورده است.
نهاده‌های کمیاب و سامانه ناکارآمد بازارگاه
به گفته دبیرکل فدراسیون طیور ایران، «سامانه بازارگاه» که از سال ۱۳۹۸ برای شفاف‌سازی عرضه نهاده‌ها ایجاد شد، امروز خود به مانعی برای تولید تبدیل شده است. تولیدکنندگان ملزم به پیش‌پرداخت‌های سنگین می‌شوند و هفته‌ها در انتظار تخصیص خوراک باقی می‌مانند؛ وضعیتی که آنان را ناچار به خرید نهاده از بازار آزاد با چندین برابر قیمت می‌کند.
در حالی که بانک مرکزی از تخصیص بیش از ۶ میلیارد دلار ارز برای واردات نهاده‌ها در سال گذشته خبر داده، نتیجه در بازار چیزی جز رشد ۶۰ درصدی قیمت مرغ و جهش تخم‌مرغ تا ۲۵۰ هزار تومان نبوده است. این تناقض شفاف‌سازی در مسیر تخصیص ارز را به ضرورتی فوری تبدیل کرده است.
انحصار نژاد مرغ و بحران بهره‌وری
در کنار کمبود نهاده، صنعت مرغ کشور با بحران دیگری نیز دست‌و‌پنجه نرم می‌کند: انحصار در واردات نژاد مرغ گوشتی.
طرح ملی «سویه آرین» با هدف خودکفایی آغاز شد، اما به گفته فعالان این حوزه، اجرای غلط آن باعث توقف واردات نژادهای برتر جهانی نظیر «راس ۳۰۸» شد—نژادی که ۷۰ درصد تولید جهانی را در اختیار دارد. نتیجه این سیاست، افت راندمان، افزایش تلفات و کاهش کیفیت گوشت مرغ داخلی بوده است.
چرخه گرانی: از خوراک تا بازار فروش
در حال حاضر بسیاری از مرغداران اعلام کرده‌اند قیمت تمام‌شده تولید هر کیلو مرغ به ۸۵ هزار تومان رسیده است؛ رقمی که با نرخ‌های فروش فعلی همخوانی ندارد.
کاهش جوجه‌ریزی، افزایش هزینه‌های خوراک و حذف رقابت در بازار نژاد، همگی دست‌به‌دست هم داده‌اند تا مرغ برای خانوار ایرانی گران‌تر و برای تولیدکننده زیان‌ده‌تر شود.
پیشنهادهای کارشناسی برای عبور از بحران
طلاکش، دبیرکل فدراسیون طیور ایران، معتقد است آزادسازی هوشمندانه نرخ ارز نهاده‌ها می‌تواند گره این بحران را باز کند. او پیشنهاد داده است دولت به‌جای پرداخت یارانه نقدی، کارت خرید پروتئین برای مصرف‌کنندگان تعریف کند و ۱۰۰ همت تسهیلات ارزان‌قیمت در اختیار تولیدکنندگان قرار دهد تا توازن دوباره میان تولید و مصرف برقرار شود.
تجمع تولیدکنندگان و وعده‌های نیمه‌تمام
در دو هفته گذشته تولیدکنندگان در مقابل وزارت جهاد کشاورزی تجمع کردند تا نسبت به کمبود نهاده اعتراض کنند. در پی این اعتراض‌ها، «هومن فتحی»، سرپرست معاونت توسعه بازرگانی، وعده داد ۷۰ هزار تن نهاده ظرف ۲۴ ساعت تخصیص داده شود، اما به گفته مرغداران، تاکنون تنها ۴۰ هزار تن از آن توزیع شده است.
تولیدکنندگان هشدار داده‌اند در صورت ادامه این شرایط، موج جدیدی از افزایش قیمت مرغ و تخم‌مرغ اجتناب‌ناپذیر خواهد بود.
جمع‌بندی پایانی
صنعت طیور ایران در نقطه‌ای ایستاده است که هر تصمیم اشتباه می‌تواند بحران را عمیق‌تر کند. کمبود نهاده، انحصار نژاد و ساختار ناکارآمد سامانه بازارگاه سه گره اصلی این صنعت هستند. باز کردن این گره‌ها نه فقط وظیفه وزارت جهاد کشاورزی، بلکه یک ضرورت ملی برای حفظ امنیت غذایی کشور است.
