مشکل واردات نهاده‌ها؛ زخمی همیشگی بر پیکر صنعت دام و طیور
مشکل واردات نهاده‌های دامی زخمی عمیق بر پیکر صنعت دام و طیور است؛ از کمبود نهاده و نوسانات واردات تا انحصار، احتکار، مشکلات ارزی، خشکسالی و تب برفکی
در ماه‌هایی که از سال ۱۴۰۴ گذشته، موضوع واردات نهاده‌های دامی همواره در صدر اخبار بخش کشاورزی قرار داشته است؛ از گلایه دامداران درباره نبود یا کمبود این نهاده‌ها گرفته تا سیاست‌های متناقض وزارت جهاد کشاورزی و اخبار ضدونقیض پیرامون واردات. طبیعی است که همین نابسامانی‌ها در ماه‌های گذشته به ورشکستگی تعدادی از دامداران کشور منجر شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛ نهاده‌های دامی شامل ذرت، جو، دانه سویا و کنجاله سویا است. مجموع واردات این نهاده‌ها تا پایان چهار ماهه نخست سال جاری به ۶ میلیون تن رسیده که در مقایسه با سال گذشته از نظر وزنی ۵ درصد و از نظر ارزش ارزی ۱۴ درصد کاهش داشته است.
روند واردات بر اساس نوع نهاده متفاوت است و طبق آمار گمرک، واردات جو و دانه سویا نسبت به سال گذشته افزایش داشته، اما واردات ذرت و کنجاله سویا کاهش یافته است. این نوسانات در تأمین نهاده‌ها تأثیر مستقیمی بر بازار خوراک دام و طیور گذاشته و فشار بیشتری بر تولیدکنندگان وارد کرده است.
عوامل متعددی در نابسامانی بازار نهاده‌های دامی نقش دارند؛ از جمله احتکار نهاده‌های دامی که چندی پیش کشف ۶۸ هزار تن از این نهاده‌ها توسط پلیس امنیت اقتصادی فراجا گزارش شد.
همچنین انحصار در واردات نهاده‌ها که به گفته فلسفی، عضو کمیسیون کشاورزی مجلس، ۸۵ درصد بازار واردات در اختیار چهار یا پنج واردکننده اصلی است که حتی اقدام به خالی‌فروشی نیز می‌کنند.
از سوی دیگر، واردات نهاده‌ها و عدم تخصیص ارز مورد نیاز باعث شده بخش قابل‌توجهی از این نهاده‌ها در انبارهای گمرک باقی بماند و در انتظار تخصیص ارز باشد.
به این مجموعه مشکلات، باید کم‌آبی و خشکسالی اخیر و کمبود علوفه مورد نیاز دامداران را نیز افزود. نتیجه این چرخه ناکارآمد، افزایش قیمت گوشت، لبنیات و محصولات پروتئینی است که بار اصلی آن بر دوش مصرف‌کنندگان و مردم قرار می‌گیرد.
متأسفانه سیاستی همسو و صحیح در وزارت جهاد کشاورزی برای واردات نهاده‌ها و رفع مشکلات متعدد دامداران اتخاذ نمی‌شود و همچنان این چالش‌ها پابرجاست.
اگر علاوه بر رفع موانع و مشکلات موجود، از رانت‌ها و زدوبندهای سیاسی و اقتصادی نیز جلوگیری شود، می‌توان به آینده صنعت دام و طیور امید داشت؛ در غیر این صورت وضعیت همچنان ادامه‌دار خواهد بود.
دامدارانی که از سوی دیگر با شیوع بیماری تب برفکی مواجه شده‌اند، تلفات گسترده‌ای را در گله‌های دام سبک و سنگین تجربه کردند.
در این میان، نبود یا کمبود واکسن و رانت موجود در این حوزه نیز بر صدها مشکل تولیدکنندگان افزوده است. دولت و به‌ویژه وزارت جهاد کشاورزی باید راهکارهای عملی و منطقی در پیش گیرد و از این ازهم‌گسیختگی و مقابله با منافع تولیدکنندگان دست بردارد.
