انفجار در کمین بازار نهادهها/ گره ارزی دولت بازار را فلج کرد
بحران ارزی و بلاتکلیفی واردکنندگان نهادههای دامی، زنجیره تأمین غذا را در معرض خطر قرار داده است؛ تأخیری که میتواند بازار نهادهها و قیمت مواد غذایی را منفجر کند
وقتی ارز هست اما به بازار نمیرسد، انفجار قیمتی فقط یک احتمال نیست؛ یک هشدار جدی است. بیش از دو ماه از تخصیص ۴۵۰ میلیون دلار ارز برای واردات نهادههای دامی میگذرد، اما همچنان صف واردکنندگان پشت درهای بسته مانده و زنجیره تأمین خوراک دام و طیور با تهدیدی بیسابقه روبهروست؛ تهدیدی که میتواند مستقیماً سفره مردم را نشانه بگیرد.
بحران ارزی؛ صفهایی که کوتاه نمیشوند
اخبار سبز کشاورزی؛ کارشناسان کشاورزی، ریشه بحران اخیر بازار نهادههای دامی را در ناترازی ارزی و اختلال در فرآیند تخصیص و انتقال ارز میدانند. اوایل آبانماه، ۴۵۰ میلیون دلار از محل بدهی ارزی بیش از ۲ میلیارد دلاری واردکنندگان تخصیص یافت؛ اقدامی که قرار بود گره تأمین نهاده را باز کند.
اما تداوم صفهای طولانی واردکنندگان در مقابل شرکت بازرگانی نفت (نیکو) نشان میدهد این تصمیم هنوز به مرحله اجرا نرسیده و اعتماد بازار در حال فرسایش است.
تجار بلاتکلیف؛ ریال پرداخت شده، ارز تحویل نشده
بسیاری از واردکنندگان نهادههای دامی که ارز مربوط به دی تا اسفند سال گذشته را خریداری کردهاند، میگویند با وجود پرداخت کامل ریال به بانک مرکزی، پس از گذشت بیش از دو ماه هنوز پاسخی روشن دریافت نکردهاند.
در اغلب موارد، تنها توصیهای که به آنها میشود «صبر» است؛ صبری که برای بازار نهادهها هزینهساز شده و ریسک کمبود در ماههای آینده را افزایش میدهد.
ابهام در دستور پرداخت؛ زنگ خطر برای عرضه نهادهها
برخی فعالان بازار نهادهها اعلام میکنند حتی دستور پرداخت بخشهایی از ارز خریداریشده نیز از سوی بانک مرکزی به شرکت نیکو ارسال نشده است. همین ابهام باعث شده بسیاری از تجار، از خرید محمولههای جدید خودداری کنند.
نتیجه روشن است: اگر این وقفه ادامه پیدا کند، عرضه نهادههای دامی کاهش مییابد و بازار در آستانه جهش قیمتی قرار میگیرد؛ جهشی که اثر آن بهسرعت در قیمت گوشت، مرغ، لبنیات و تخممرغ نمایان خواهد شد.
سه ضلع تصمیمگیری؛ بدون اجماع، بحران تشدید میشود
با توجه به محدودیتهای مزمن اقتصاد ایران در فروش نفت و بازگشت ارز، حل این بحران بدون هماهنگی سهجانبه بانک مرکزی، شرکت نیکو و وزارت جهاد کشاورزی ممکن نیست.
تا زمانی که این سه نهاد بر سیاستی واحد، شفاف و مبتنی بر منافع ملی و امنیت غذایی کشور به اجماع نرسند، بازار نهادههای دامی روی آرامش نخواهد دید.
مسئولیت وزارت جهاد کشاورزی؛ تنظیم بازار فقط شعار نیست
وزارت جهاد کشاورزی بهعنوان متولی تنظیم بازار کالاهای اساسی، نمیتواند در برابر این وقفه بیسابقه سکوت کند. پیگیری جدی از بانک مرکزی و شرکت نیکو، مطالبه شفافسازی و زمانبندی مشخص برای انتقال ارز، حداقل انتظاری است که فعالان بخش تولید دارند.
هر روز تأخیر در این مسیر، بهطور مستقیم معیشت دامدار، مرغدار و در نهایت مصرفکننده را تحت فشار قرار میدهد.
زنجیره تأمین غذا از همینجا میلرزد
آرامش بازار مواد غذایی از اولین حلقه زنجیره یعنی نهادههای دامی آغاز میشود. اتفاقات اخیر نشان میدهد تنش ارزی و اختلال در پرداخت معوقات تجار، این حلقه حیاتی را دچار لرزش کرده است.
اگر این گره زودتر باز نشود، «انفجار بازار نهادهها» دیگر تیتر هشداردهنده نخواهد بود؛ واقعیتی خواهد شد که هزینه آن را همه مردم میپردازند.
