ریزگردها زمین‌های کشاورزی کرمان را خشک کرد

ضرورت اجرای طرح آبخیزداری برای جلوگیری از بیابان زایی استان

اخبار سبز کشاورزی : آثار و پدیده‌های خشکیدگی در استان کرمان به ویژه در جنوب آن کاملا مشهود است؛ به گفته مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب استان کرمان 3 چالش عمده کاهش سطح آب های زیر زمینی، تغییر اقلیم و بیایان‌زایی باعث این خشکسالی‌ها شده است. اما دو عامل اصلی مانند تغییرات اقلیمی و از همه مهم‌تر انسانی هم در بیابانی شدن استان دخالت دارد.

این دخالت‌ها سیکل چرخه طبیعی را برهم زده است. مثلا در جنوب کرمان تعداد چاه‌های آب بی‌شماری وجود دارد که به شکل غیر مجاز حفر شده‌اند. یکی از دلایلی که باعث شده سطح آب سفره‌های زیرزمینی کاهش یافته و مشکلاتی را ایجاد کند، برداشت بی رویه از این سفره‌های آب زیر زمینی و آبخوان ها است.

حمزه احمدی اظهار داشت: برای مقابله با بیابان زایی در جنوب استان کرمان باید طرح های آبخیزداری و آبخوان داری انجام شود. که این 2 موضوع در سال‌های 97 تا 99 رونق خوبی داشت با توجه به اینکه از محل صندوق توسعه ملی رهبری دستور دادند که برداشت شود برای کارهای آبخیزداری و آبخوان داری و در سالی های 97، 98 و99 اعتبارات خوبی به کل کشور و به تبع آن به جنوب استان کرمان تزریق شد و ما توانستیم تقریبا کارهایی را که در این 3 سال انجام بدهیم اما متاسفانه این اعتبار از سال 99 قطع و ادامه کار در این حوزه سخت تر شد.

تبدیل شدن مناطق خشک به کانون گرد و غبار

احمدی افزود: کاهش آب‌های زیرزمین باعث می شود بسیاری از اراضی کشاورزی که خودشان به نوعی به عنوان یک پوشش سبز به حساب می آیند و از فرسایش خاک این اراضی جلوگیری می‌کنند خشک شده و به منشا گرد و غبار تبدیل شوند. همچنین خشک شدن رودهایی مانند هلیل رود که یک رود دائمی بوده و به نحوی حتی تمدن بشری در کنار این رود شکل گرفته نیز متاثر از عواملی از جمله اقلیم و یا حفر چاه‌های بی‌شمار شود.

موضوع دیگر انتقال آب هلیل رود است که در حوزه و اختیارات کاری ما نیست و وزارت نیرو در این باره باید پاسخگو باشد. اما آبی که از سرشاخه‌های هلیل رود به جاهای دیگر منتقل شود باعث خشک شدن این رود می شود که در نهایت قرار است به تالاب جازموریان هدایت شود که به دلیل بی آبی قطعا منطقه منشا گرد و غبار داخلی می شود.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب استان کرمان تصریح کرد: هم اکنون یک سری ریزگردها در کل کشور و به خصوص در استان کرمان و استان‌های همجوار داریم که منشا آنها خشک شدن تالاب جازموریان است. حدودا 60 سال پیش قرار بود تالاب جازموریان به مرکز تهیه و توزیع علوفه برای کشورهای حاشیه خلیج فارس تبدیل شود که این موضوع بیانگر این بوده که شرایط در این منطقه بسیار مساعد برای تهیه علوفه بوده است و هنوز هم آثار و ابنیه و خرابه های این پروژه وجود دارد.

برای جلوگیری از بیابان زایی باید طرح های آبخیزداری اجرا شود

احمدی در بخش دیگری از صحبت هایش افزود: از جمله اقداماتی که در این 3 سال در جنوب استان انجام شد عبارتند از احداث بندهای سنگی ملاتی، بندهای خاکی، پخش سیلاب، اقدامات بیولوژیک در حوزه‌های آبخیزداری، بندهای گابیونی، بندهای خشکه چین و ما هم سعی کردیم با توجه به اینکه در جنوب استان کرمان بحث سیل خیزی را داریم در عمده شهرستان ها جلوی سیل و خطرات ناشی از سیل را با اجرای طرح های آبخیزداری و آبخوان داری را بگیریم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری جنوب استان کرمان عنوان کرد: وقتی که در سرشاخه‌ها بندهای آبخیزداری را احداث می کنیم باعث می شود زمانی که آب در پایین دست جمع می شود خسارت زیادی وارد می‌شود اما این بندها جلوی سیل را می گیرند و کنترل هم رسوب می‌شود. رسوبات در پایین دست اگر به باغات و اراضی مرغوب زراعی آسیب وارد شود به آنها آسیب می زنند.

احمدی ادامه داد: همچنین تقویب سفره های آبخوان را در جنوب استان داریم. بسیاری از طرح‌های آبخیزداری را در بالادست توانسته‌ایم انجام دهیم و در پایین دست چاه ها و قنوات با این اقدام رونق خوبی گرفته اند و این موضوع باعث شده که هم اکنون یکی از مطالبات مردم در جنوب استان اجرای اقدامات آبخیزداری است که تا 7 الی 8 سال پیش چنین موضوعی را در جنوب استان نداشته ایم.

وی بیان کرد: در شرایط خشکسالی که با کم آبی مواجهیم باید از همان میزان آب حداقلی موجود استفاده کافی را ببریم. در منطقه‌ای مثل جنوب استان کرمان که بارندگی هم کم است این موضوع باعث می‌شود به سمت و سویی برویم که هرزآب‌ها و روان آب‌ها را که بخشی از آن در حوزه آبخیزداری و آبخوان داری است و بخشی نیز در حوزه پروژه‌های بیابان زدایی است، مدیریت کنیم.

مدیرکل منابع طبیعی و آبخیزداری استان کرمان افزود: در مناطقی از جنوب استان که خطر بیابانی شدن وجود دارد و یا دارد اتفاق می افتند یک سری اقداماتی را از جمله کنترل هرز آب انجام داده‌ایم. همچنین مدیریت روان آب را داریم که یک سری هلالی آب و گوراب را احداث کرده‌ایم و جلوی آب گرفته می شود تا به سفره‌های زیر زمین سرایت کند.

کما اینکه در این گوراب‌ها و هلالی آب بذر کاری انجام می شود که با همین اندک باران هم باعث سبز شدن بذرها می‌شود. نهال کاری و جنگل کاری در بیابان ها را هم داریم که آن هم علاوه بر توسعه فضای سبز باعث جلوگیری از بیابانی شدن منطقه می‌شود.

اجرای طرح مالچ پاشی و نهال کاری در مناطق بحرانی جنوب استان

وی گفت: از آنجا که در برخی از مناطق استان مانند شهرستان های قلعه گنج و رودبارمان فرسایش بادی شدید است یک سری تپه های ماسه ای فعال داریم که می توانند به تاسیساتی مثل جاده‌ها، مزارع و منازل مسکونی آسیب بزنند وحتی آنها را مدفون کنند و از بین ببرند برای همین در این مناطق نیزئ چاره ای نداریم جز اینکه مناطق مالچ پاشی و نهال کاری کنیم تا شاید اندکی از بیابان‌زایی در استان جلوگیری شود.