استفاده از ظرفیت مغفول مانده دیمزارها

طرح «جهش تولید در دیمزارها» از جمله پروژه‌هایی است که در دولت قبل صحبت‌ها و زمزمه‌هایی برای اجرای آن شنیده می‌شد و خیزهایی نیز برای اجرای آن برداشته و به‌صورت بسیار مختصر و پایلوت در دو سال انتهایی دولت قبل، تقریبا اجرای آن آغاز شد.

به گزارش اخبار سبز کشاورزی ، در اولین سال روی کار آمدن دولت سیزدهم و مسئولیت پذیرفتن مهندس مهاجر به عنوان معاون وزیر در امور زراعت، طرح در سطح 670 هزار هکتار از اراضی دیم کشور اجرا گردید و به باور مجریان طرح، نتایج مثبتی نیز از آن حاصل شد. حال مسئولان اجرای طرح، با بررسی‌های لازم به این جمع‌بندی رسیده‌اند که آن را به 21 استان و در 5-4 میلیون هکتار از اراضی دیم کشور تعمیم دهند.

موضوعی که در گفتار شاید آسان باشد اما در عمل نیاز به برنامه‌ریزی، راهبری و ایجاد برخی پیش‌زمینه‌ها مانند ترویج و آموزش، برخی ماشین‌آلات و دیگر نهاده‌های لازم دارد. چرا که کار بسیار سنگین، وقت‌گیر و هزینه‌بری است که بزرگی و سنگینی این کار تا حدودی کارشناسان را نسبت به اجرای مطلوب آن دچار تردید می‌نماید.

اما از سوی دیگر اراده و خواستی که پشت این طرح وجود دارد، حضور دو ارگان بسیار قدرتمند مانند وزارت جهادکشاورزی (با محوریت معاونت امور زراعت) و نیز ستاد اجرایی فرمان امام خمینی(ره) است که موجب تحرک در اجرای طرح می‌شود.

بیشتر بخوانید: طرح جهش تولید در دیمزارها و چند پیشنهاد تکمیلی

وجود شخص باتجربه و کار کشته‌ای مانند علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهادکشاورزی در راس ستاد اجرایی طرح جهش تولید در دیمزارها نیز از جمله نقاط قوت این طرح است؛ مهاجر که پس از سال‌ها تجربه در بخش‌های مختلف وزارت جهادکشاورزی و مباحث زراعی، از کارشناسی تا مدیریت و حتی فعالیت در مجامع بین‌المللی کشاورزی(فائو)، اکنون چالش‌ها و موانع سر راه را می‌شناسد، راه‌های عبور از آنها را آزموده است و در کنار سایر مسئولان و کارشناسان این طرح، می‌تواند راهبری آن را به سمت مقصود انجام دهد.

امید می‌رود با جهشی که در تولید در دیمزارها اتفاق می‌افتد، شاهد افزایش معنی‌داری در تولید محصولات کشاورزی، بدون وارد آوردن فشار بیش از اندازه به منابع آب و خاک و اکوسیستم باشیم.

حمایت ویژه مقام معظم رهبری از طرح

محمد مخبر، معاون اول رئیس‌جمهور در همایش آغازین سال زراعی 1402-1401 و طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور اظهار داشت: هنگامی که طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور را خدمت رهبری ارائه کردیم، فکر نمی‌کردیم که ایشان تا این میزان از این طرح حمایت و آن را تایید کنند.

مخبر گفت: کار کردن و تعامل با مردم یک هنر است و اگر این هنر را نداشته باشیم نمی‌توانیم مردم را پای کار بیاوریم و یکی از ویژگی‌های بزرگ امام خمینی‌(ره) همین مسئله بود. مقام معظم رهبری نیز از چنین خصوصیتی به تمام و کمال برخوردار است و هر جا لازم باشد مردم وارد صحنه شده‌اند.

معاون اول رئیس جمهور افزود: یکی از مهم‌ترین دلایل توفیق طرح جهش تولید در دیمزارها نیز تعامل مناسبی بود که بین مردم و مسئولان این طرح صورت گرفت.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: وسعت سه استان شمالی کشور به اندازه هلند است و میزان بارندگی آن از کشور هلند بیشتر است؛ اما ما نتوانسته‌ایم از این ظرفیت به‌درستی استفاده کنیم، لذا باید تکنولوژی و دانش را در عرصه کشاورزی به کار بگیریم و مردم را در کارها مشارکت دهیم.

وی با اشاره به اینکه دولت در ابتدای فعالیت با شرایط بسیار سختی مواجه بود و از طرفی مشکلات بین‌المللی نیز وجود داشت، تصریح کرد: در حال حاضر شرایط خوب است و در بسیاری از موارد ذخایر ما بالای 70 درصد است.

طرح جهش تولید در دیمزارها ازبرنامه‌های اصلی وزارت جهاد کشاورزی

سید جواد ساداتی‌نژاد، وزیر جهاد کشاورزی نیز در همایش آغازین سال زراعی 1402 - 1401 و طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور گفت: امروز اقتدار و امنیت غذایی و اهمیت آن برای همه دولت‌ها مشخص شده و جنگ روسیه و اکراین نشان داد که اهمیت امنیت غذایی تا چه اندازه بالا است.

ساداتی‎نژاد عنوان کرد: در دنیا بین 60 تا 70 درصد از تولید محصولات کشاورزی در دیمزارها انجام می‌شود اما در ایران این رقم فقط 8 درصد است که باید بهبود پیدا کند. طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور که با همکاری ستاد اجرایی فرمان امام‌(ره) و وزارت جهاد کشاورزی انجام می‌شود، به افزایش تولیدات دیم در کشور منجر خواهد شد.

وی گفت: در وزارت جهاد کشاورزی چند اقدام اساسی در حال انجام است که عبارتند از: افزایش قیمت محصولات کشاورزی؛ کاهش 45 درصدی قیمت کودهای پایه با وجود افزایش قیمت‌های جهانی؛ کشاورزی قراردادی که در برخی کشورهای دنیا حدود 45 درصد کشت به صورت قراردادی انجام می‌شود و طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور نیز یکی دیگر از طرح های مهم و مورد توجه است.

ساداتی نژاد گفت: در جریان جنگ اوکراین و در حالی که پر ادعاترین کشورها مجبور به سهمیه‌بندی غذا شدند، در ایران با هیچ گونه کمبود غذایی مواجه نبودیم و در بسیاری از مواد غذایی ازدیاد تولید هم وجود داشت.

وی افزود: دلیل اصلی افزایش قیمت مواد غذایی، به افزایش قیمت جهانی آن بر می‌گردد که متاسفانه این موضوع به خوبی برای جامعه توضیح داده نشده است.

اجرای طرح جهش دیمزارهای در 5 میلیون هکتار از اراضی کشور

مهندس علیرضا مهاجر، معاون امور زراعت وزارت جهاد کشاورزی نیز گفت: طرح جهش تولید در دیمزارها در 21 استان و در سطح 4 میلیون و 200 هزار هکتار از اراضی دیم برای امسال اجرا خواهد شد و اگر شرایط مناسب باشد، این طرح تا 5 میلیون هکتار را نیز پوشش می‌دهد.

وی در همایش آغازین سال زراعی 1402 1401 طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور اظهار داشت: از مساحت 165میلیون هکتاری کشور، در 37 میلیون هکتار آن امکان کشت وجود دارد. اراضی موجود در چرخه کشت کشور 18/5 میلیون هکتار است که 8/7 میلیون هکتار آن اراضی آبی، 5/8 میلیون هکتار اراضی دیم و 2/5 میلیون هکتار آن معمولا آیش است. از این میزان 6 میلیون هکتار هر ساله زیر کشت دیم می‌رود. وی در مورد طرح جهش تولید در دیمزارها گفت: طرح از چند سال قبل آغاز و سال گذشته در 670 هزار هکتار از اراضی 6 استان اجرا شد که طی این مدت شاهد افزایش بالای 20 درصدی تولید در دیمزارها بودیم.

مهاجر افزود: این طرح مورد توجه و تایید مقام معظم رهبری است و با جدیت در اجرای مناسب آن تلاش خواهیم کرد تا از امکانات اراضی دیم کشور استفاده بیشتری برای تولید محصولات کشاورزی صورت گیرد.

تناوب کشت محصولات در طرح جهش تولید در دیمزارها

سیدمصطفی سیدهاشمی، معاون ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی‌(ره) نیز گفت: طرح جهش تولید در دیمزارها با حمایت مقام معظم رهبری آغاز شد و یکی از مهم‌ترین دلایل موفقیت این طرح تشکیل ساختار قوی به‌صورت مشترک بین وزارت جهاد کشاورزی و ستاد اجرایی فرمان امام (ره) بوده است.

به گزارش خبرنگار ما، سیدهاشمی در همایش آغازین سال زراعی ۱۴۰2 ۱۴۰1 طرح جهش تولید در دیمزارهای کشور با اشاره به اینکه سامانه‌ای بسیار ارزشمند برای این طرح ایجاد شده است، گفت: در این طرح تناوب کشت وجود دارد و محصولات مختلفی مانند گندم، جو، حبوبات، گیاهان دارویی و… به زیرکشت می‌رود.

وی با بیان اینکه مهم‌ترین نکته‌این طرح تصمیم‌گیری به‌موقع و در زمان مناسب است، گفت: وسعت این طرح تقریباً همه کشور را شامل می‌شود و در سال آینده تا 420 هزار نفر از کشاورزان زیر پوشش این طرح قرار گرفته و مشغول فعالیت می شوند.

معاون ستاد اجرایی فرمان حضرت امام خمینی‌(ره) گفت: پیش‌بینی ما درباره راندمان تولید در اجرای این طرح 20درصد بود اما با اجرای طرح این میزان به مراتب بالاتر نیز بوده است.

حسین کاظمی ـ روزنامه نگار و کارشناس کشاورزی

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۶۵-مرداد ۱۴۰۱