خبر فوری
شناسه خبر: 46250

عقب‌نشینی کاندیداهای وابسته به جریان تندرو در مسئله حجاب

کاندیداهای وابسته به جریان تندرو این روزها باید در پیشگاه ملت پاسخگوی مسائلی باشند که پیش‌تر بی‌توجه به مطالبات مردم، ‌درباره آنها اعلام موضع کرده بودند؛‌ آن زمان صریح و دستوری و به اتکای جایگاهی که در ساختار سیاسی کشور داشتند و امروز در آستانه انتخابات، مبهم و محتاطانه.

عقب‌نشینی کاندیداهای وابسته به جریان تندرو در مسئله حجاب

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ یکی از این مسائل که به حوزه فرهنگی - اجتماعی مرتبط می‌شود و همین جریان تندرو در مواجهه با آن رویکردی سیاسی- امنیتی داشت، موضوع «حجاب» بود؛ مسئله‌ای که رفتارهای افسارگسیخته و غیرقانونی نیروی موسوم به گشت ارشاد به بهانه آن انجام شد و آتش اعتراضات 1401 را برافروخت؛ لجبازی با مردمی که اجبار در حجاب را نمی‌پذیرفتند هم در لایحه حجاب و عفاف مجلس و طرح نور نیروی انتظامی تجلی یافت.

حالا اما هیچ‌یک از کاندیداهایی که حامیان بی‌چون و چرای این برخوردها بودند حاضر نیستند به صورت صریح اعلام کنند که اگر سکان امور کشور را به دست گیرند آیا همچنان به ماجرای گشت ارشاد، برخورد با معیشت مردم بر سر حجاب و جان کلام، شهروندآزاری سیستماتیک بر سر یک ماجرای فرهنگی - اعتقادی ادامه خواهند داد یا نه.

منتقدان این گروه اما این احتیاط کاندیداهای وابسته به جریان‌ تندرو را نشانه آن می‌دانند که برخلاف ادعای همیشگی این گروه، «اکثریت مردم» موضوع گشت ارشاد و برخورد قهری با شهروندان بر سر حجاب را برنمی‌تابند و کاندیداهای مذکور هم از ترس ریزش رای خود در انتخابات پیش‌رو، راه احتیاط یا شاید هم «تقیه» در پیش گرفته‌اند.

مانند سعید جلیلی که از کلیدواژه‌ مبهم و خالی از معنای «عمق راهبردی» برای بیان مواضع خود درقبال برخورد با بی‌حجابی یا کم‌حجابی استفاده کرده است. او شنبه ۲۶ خرداد در میزگرد فرهنگی شبکه دوم سیما با سوال مهمی از سوی حسین انتظامی، کارشناس برنامه مواجه شد.

انتظامی از او پرسید: «در دولت شما اگر یک خانم بی‌حجاب یا کم‌حجاب در یک رستوران باشد و رستوران تعطیل شود و صاحب رستوران ضرر اقتصادی کند و مردم با هم درگیر شوند و عین ماجرا در یک تاکسی اینترنتی اتفاق بیفتد و سبب شود خودرو را به پارکینگ منتقل کنند؛ برای این اتفاق چه تدبیری دارید؟»

پاسخ جلیلی اما فاقد صراحت بود:«اگر عمق راهبردی را درک نکنیم سطح را هم درک نمی‌کنیم. نمی‌توانیم بدانیم این چه معنایی با آن دارد.»

انتظامی بار دیگر از او می‌پرسد:«حالا تا آن عمق راهبردی درک شود چه اتفاقی می‌افتد؟ مردم همین‌طور باشند؟»

پاسخ جلیلی این‌بار مبهم‌تر می‌شود:«اگر عمق راهبردی را درک کنیم آن موقع زن یک موضوع اصلی می‌شود اما نه در این مسئله‌هایی که این‌طوری تعریف می‌شود.»

قابل تأمل آنکه او دو روز پیش از حضور در این برنامه صراحتاً گفته بود:«در دولت من طرح نور (گشت ارشاد) حمایت خواهد شد، زیرا عمل به قانون است.»

به هر روی بعید است پاسخ مبهم جلیلی بتواند افکار عمومی درباره لزوم تداوم گشت ارشاد را اقناع کند. نه معنای راهبرد در این توضیح مشخص است و نه معنای عمق و سطح آن، آن‌هم درباره مسئله‌ای که سال‌هاست درباره آن کشمکشی شدید در جامعه وجود دارد و همه تلاش‌های ساختار سیاسی هم نتوانسته است کلیت جامعه را اقناع و به تبعیت از حجاب وادارد.

علیرضا زاکانی، دیگر نامزد انتخابات ریاست‌جمهوری بود که در برنامه میزگرد فرهنگی درباره مقابله با حجاب صحبت کرد و البته به‌نوعی منکر حضور حجاب‌بان‌ها از سوی شهرداری شد. در این برنامه انتظامی از زاکانی پرسید که در زمان شما حجاب‌بان‌ها در مترو مستقر شدند؛ پس احتمالاً در سطح کشور هم همین رفتار را خواهید کرد. زاکانی اما پاسخ داد:«در خصوص حجاب‌بان‌ها اشتباه کردید ما حجاب‌بان نداریم. این چیزی که در رسانه‌ها تبلیغ می‌کنند غلط است. عده‌ای در حق ما ظلم کردند. یکسری فعالیت‌های مردمی انجام می‌گیرد که مبتنی بر قاعده امر به معروف است. آنها زیرمجموعه ما نیستند، مردمند.  حتی دختر من هم کار ایجابی می‌کرد.»

در این اظهارات هم مشخص نیست منظور از کار ایجابی مدنظر زاکانی چیست؟ با این حال شهردار تهران در حالی منکر وجود حجاب‌بان‌ها به‌عنوان زیرمجموعه شهرداری می‌شود که ۱۱ اردیبهشت سال جاری در حاشیه نشست دولت درباره نقش شهرداری در موضوع ترویج فرهنگ عفاف و حجاب گفته بود:«شهرداری در این حوزه یک وظیفه قانونی و اخلاقی و شرعی دارد و آن نیز این است که بتواند محیط‌بانی کرده تا فضا به سمت بی‌عفتی و بی‌حجابی در جامعه گسترش پیدا نکند.»

جالب آنکه سوالات صریح کارشناس صداوسیما اما به مذاق عده‌ای از فعالان سیاسی و رسانه‌ای جناح تندرو خوش نیامد و آنها این سوالات را در راستای افزایش هزینه مواضع انقلابی کاندیداهای مدنظر خود توصیف کردند، در واقع اعتراف غیرمستقیم این افراد به رویکرد منفی مردم به مسئله گشت ارشاد و اجبار در حجاب.

رواداری به وقت منفعت

 مریم زارعیان، جامعه‌شناس درباره ابهام‌گویی و پرهیز کاندیداهای اصولگرا از بیان نقش و مواضع خود در برخوردهای تند بر سر مسئله حجاب شهروندان به هم‌میهن می‌گوید :«مسئله گشت ارشاد در سال‌های اخیر حضور پررنگی در جامعه داشته و حتی در مواقعی به صحنه تقابل میان حاکمیت و مردم هم تبدیل شده است. اما علت اینکه برخی کاندیداهای اصولگرا منکر جانبداری خود از این برخوردها در مقطع زمانی فعلی می‌شوند آن است که برحسب تجربه اساساً ساختار سیاسی کشور در زمان‌هایی رواداری بیشتری را نسبت به سبک زندگی و به‌ویژه پوشش زنان از خود نشان داده است. مثلاً در زمان انتخابات یا در زمان راهپیمایی‌های مختلف که حضور اکثریت جامعه را می‌طلبد شاهد هستیم که نسبت به پوشش زنان رواداری صورت می‌گیرد.»

او معتقد است در حال حاضر کاندیداهای اصولگرا به این دلیل مسئولیت نقش خود در این برخوردها را نمی‌پذیرند که خودشان باور دارند اکثریت جامعه نسبت به این رویکرد نگاهی منفی داشته و آن را نمی‌پذیرد:«در واقع جامعه بر این باور است که برخورد با گشت ارشاد برای بهبود وضعیت جوانان قهرآمیزترین روشی است که می‌توان در پیش گرفت. دلیل ابهام‌گویی‌ها و انکارهای کاندیداهای اصولگرا درباره مسئولیت خود در این برخوردها آن است که آنها تمایلی ندارند در آستانه انتخابات روی موضوعی مانور دهند که جامعه نسبت به آن نگاهی منفی دارد.»

زارعیان تاکید می‌کند که برخی کاندیداهای اصولگرا در گذشته حتی از نگاه منفی مردم نسبت به گشت ارشاد در تبلیغات خود استفاده کرده و وعده ایجاد گشت ارشاد مدیران را داده‌اند تا در تقابل با گشت ارشادی قرار گیرد که نوجوانان و جوانان فاقد پست و مسئولیت را به دلیل نوع پوشش مورد توبیخ قرار می‌داد. به گفته زارعیان مسئله حجاب مطالبه بخشی از طرفداران اصولگرایان است و برای حفظ این گروه، کاندیداهای مذکور پس از پایان انتخابات دوباره بر مواضع قبلی خود بازمی‌گردند.

او می‌گوید:«مردم ما مردمی آگاه هستند و عملکرد گذشته افراد را مشاهده‌ کرده‌اند. بنابراین انکار افرادی که حامی و نظریه‌پرداز گشت ارشاد بوده‌اند یا حجاب‌بان‌هایی که در زیرمجموعه تحت نظر آنها فعالیت کرده‌اند، نمی‌تواند در این واقعیت که مردم شاهد رویکرد آنها بوده‌اند و نسبت به آن مطلع هستند، تغییری ایجاد کند. به‌ویژه آنکه امروز مردم در فضای مجازی اخبار را به سرعت دریافت می‌کنند و هیچ کنش کوچکی از نظرها پنهان نمی‌ماند و به راحتی قابل انکار و کتمان نیست. این نوع انکارها تنها عدم صداقت منکران فعلی و مجریان دیروز را به مردم نشان می‌دهد.»

این جامعه‌شناس به تنوع سبک زندگی مردم در نقاط مختلف کشور هم اشاره می‌کند:«تا چند سال قبل که حجاب مسئله جامعه نبود، مردم ما با پوشش‌های مختلف و سبک زندگی مختلف در کنار هم زندگی می‌کردند و نوعی رواداری نسبت به یکدیگر داشتند اما به دلیل تغییراتی که در سال‌های اخیر رخ داد، مسئله حجاب پررنگ‌ و به مسئله زنان تبدیل شد؛ به شیوه‌ای که زنان جوان ناچار به تقابل با این رویکرد شدند. پس از آنکه جامعه حساسیت ساختار سیاسی کشور را نسبت به موضوع حجاب مشاهده کرد آن را به ابزار کنش مدنی برای اعتراض به ناکارآمدی‌ها در عرصه‌های مختلف تبدیل کرد.»

او اضافه می‌کند:«در حال حاضر آنهایی که به دنبال رای نیمی از جامعه هستند که رویکردی متفاوت دارند، نمی‌توانند روی موضوع حساسیت‌برانگیزی تمرکز کنند که در گذشته خودشان نسبت به آن ایجاد حساسیت کرده‌اند. این طیف ناگزیرند در زمان‌هایی که به حضور این بخش از جامعه نیاز دارند مواضع متفاوتی را نسبت به زمانی اتخاذ کنند که از تاثیرگذاری این قشر احساس بی‌نیازی می‌کنند.»

این جامعه‌شناس معتقد است که امروز موضع مردم درباره حجاب در برابر ساختار حاکم تبدیل به نوعی لجبازی شده است. شهروندان به این شیوه اعلام می‌کنند که نمی‌توانید ما را مجبور کنید آنطور باشیم که شما می‌خواهید باشیم.

دیدگاه تان را بنویسید

چندرسانه‌ای