زنبورها از کجا آمده‌اند؟
اکثریتی از زنبورداران، از گذشته تاریخی و زیست‌شناسی زنبورها، آگاهی ندارند؛ و همین که با پرورش و نگهداری از آن‌ها یک روش کسب درآمد برای آن‌ها ایجاد شده، برایشان
اکثریتی از زنبورداران، از گذشته تاریخی و زیست‌شناسی زنبورها، آگاهی ندارند؛ و همین که با پرورش و نگهداری از آن‌ها یک روش کسب درآمد برای آن‌ها ایجاد شده، برایشان کافی است، همان‌طور که یک گاودار یا مرغ‌دار، کنجکاوی چندانی به دانستن سوابق حیوانی که آن را پرورش می‌دهد ندارد؛ اما زنبورعسل فرق می‌کند.
اخبار سبز کشاورزی ؛ تفاوت‌های زیستی این حشره کوچک با سایر دام‌های در اختیار انسان به‌گونه‌ای است که مورد توجه خاص قرار گرفته،
آنچنان که حتی در کتاب‌های مذهبی از آن یاد شده و نویسندگان درباره آن نوشته‌اند.
به دلیل آن که این حشره در تولید غذای انسان‌ها (حدود 30درصد) دخالت مستقیم دارد وسعت توجه به آن و مطالعه و بررسی رفتار این حشره، آفات و بیماری‌ها و بهینه‌نمودن شرایط زندگی و نگهداری آن، پیوسته مورد نظر علاقه‌مندان است.
تجزیه و تحلیل‌های DNA زنبورها نشان می‌دهد که اکثر زنبورها در 780 هزار سال قبل در اروپای‌شمالی به وجود آمد و از حدود 120 هزار سال به بعد در شرق آفریقا و حوزه جغرافیایی خاورمیانه ظاهر شده‌اند. اما از نظر منطق عقلی، زنبورعسل‌های اروپایی به‌طور کلی، منشاء افریقایی و آسیایی دارند که همین امر تصویری استاندارد از محل ظهور آن‌ها را تغییر می‌دهد. پس از ظهور زنبورها در اروپای‌شمالی، از حدود 192 هزار سال قبل، این زنبورها به‌تدریج به سمت مرکز و جنوب‌آفریقا مهاجرت نمودند. برای یافتن مسیر حرکت زنبورها بر کره زمین، DNA کروموزوم‌های 78 نوع زنبور که 22 زیرگونه را نیز شامل می‌شوند، از زنبورهای نژاد غربی مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفت و تفاوت‌های مقایسه‌ای این زیرگونه‌ها جدول‌بندی شد و معلوم گردید که چگونه این زنبورها در طول هزاران سال در مناطق جغرافیایی مختلف زمین ساکن شده‌اند.
این که شجره‌نامه یک خانواده از زنبورها، چه اطلاعاتی را نشان می‌دهد به این صورت است که توالی و ترتیب قرار گرفتن DNA زنبورها، بسته به منطقه جغرافیایی، به‌تدریج دچار تغییر شده است که این امر چگونگی مهاجرت زنبورها را تعیین می‌نماید. با مهاجرت تدریجی زنبورها از اروپای‌شمالی به سمت جنوب، این تغییرات در DNA، بیشتر و بیشتر می‌شود.
برخی از محققان عقیده‌های متفاوتی در سرچشمه و منشاء ظهور زنبورهای عسل دارند و اعتقادشان بر این است که زنبورهای عسل برای اولین‌بار در غرب‌آسیا و شمال‌آفریقا ظاهر شده‌اند، اما هر نظریه متفاوتی که درباره منشاء پیدایش زنبورهای عسل ارائه شود، نمی‌تواند ناقض مطالعات انجام شده باشد.
پاسخ به منشاء ظهور جغرافیایی زنبورهای‌عسل هرچه باشد از ارزش اهمیت زنبورها و نقش آن‌ها در تولید عسل، موم و از همه مهم‌تر، گرده‌افشانی گیاهان، کم نمی‌کند.
برخی از زیرگونه‌های زنبورهای عسل، حتی نسبت به سایر زنبورها، عسل بهتری تولید می‌کنند و اگر بتوانیم به این درک از موضوع برسیم که هر زنبور برای کمک به ما چه کارهایی انجام می‌دهد، ارزش بیشتری برای این حشره کوچک‌اندام قائل می‌شویم.
به‌تازگی معلوم شده که زنبورهای عسل دارای قدرت تصمیم‌گیری بوده و به روشی ارادی، گل‌هایی را برای جمع‌آوری شهد و گرده انتخاب می‌کنند، چرا که دوام و بقای زندگی آن‌ها به میزان موفقیت در جمع‌آوری شهد و گرده است.
آن‌ها به شیوه‌ای ماهرانه، سرنخ‌هایی در مورد نوع گل، سِن و چگونگی ویژگی گل‌ها را به‌دست می‌آورند و تشخیص می‌دهند که یک گل، چه مقدار شهد دارد.
ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۷۸ - شهریور ۱۴۰۲
