هم‌افزایی و همکاری کشاورزان و زنبورداران

اخبار سبز کشاورزی؛ زنبورداری، یک تجربه تاریخی است که امروزه به یک شغل مهم تبدیل شده است. آنچه امروز زنبورداری را مدیریت می‌کند؛ تغییرِ آن از روشی سنتی، به روش صنعتی است. برای آن که از این پیشرفت‌ها بیشتر بهره ببریم؛ باید فازهای بعدی را پیگیری نماییم.

یعنی از زنبورداری با هدف برداشت انحصاری عسل عبور نموده و از زنبور به‌عنوان یک فرصت چندمنظوره استفاده کنیم.

امروزه شاید دیگر برای یک زنبوردار مقرون به‌صرفه نباشد که فقط به برداشت عسل مبادرت نماید و لازم است نگاه متفاوت‌تری به بحث زنبورداری داشته باشد. برای این منظور باید برنامه‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای این بخش تعریف شود.

در نگاه کوتاه‌مدت، باید جلوی ضررهای احتمالی را گرفته و با بهره‌برداری مناسب از وضعیت موجود، ادامه مسیر داده تا به گام‌های بعدی برسیم. در نگاه میان‌مدت که همراه با پیشرفت روزافزون و توسعه علم در پرورش زنبورعسل است؛ آموزش می‌تواند به کمک آید

تا نسبت به گذشته، هم از جهت رفع ضررهای احتمالی و هم برای افزایش بهره‌وری، موفق‌تر عمل شود. اما در برنامه‌های بلندمدت باید نگاه کلان‌نگر باشد و به این سمت و سو حرکت کنیم که با ساخت زیربناها، بتوانیم از زنبورعسل که در ذاتش معجزه است، درآمدهای سرشار داشته باشیم.

به ترتیب برای هر سه گام مثال‎هایی ارائه می‌دهیم؛ در گام اول یعنی کوتاه‌مدت باید برای زنبورداری، از آموزش‌های ابتدایی و اولیه، آگاهی داشته باشیم و از تجربه کسانی که در دسترس هستند و شناخت بیشتر دارند، استفاده و همیشه با آنها در ارتباط باشیم.

به یقین کسانی هستند که از ما تجربه بیشتر داشته و دست ما را خواهند گرفت.

هر زنبورداری که تازه، وارد این حرفه می‌شود، نسبت به باتجربه‌ها، یک مبتدی است و افراد قدیمی‌تر نسبت به کسانی که تازه شروع به کار کرده‌اند؛ دارای تجارب ارزشمند هستند.

در گام بعدی یعنی میان‌مدت، آموزش و به‌روز شدن در علم زنبورداری بهترین و ارزشمندترین کار برای یک زنبوردار است. در این گام، زنبوردار باید از فعالیت محدود تولید عسل عبور نموده و به فکر دیگر تولیدات زنبورداری باشد. آموزش برداشت ژل‌رویال، بره‌موم، استحصال زهر زنبور و ... در این گام می‌تواند، تأثیر واقعی را در زندگی یک زنبوردار ایفا نماید.

مرحله بعد تغییرات بیرونی و در خارج از کندوی عسل و در گستره طبیعی است که ما در آن زندگی می‌کنیم. در این گام که به نام برنامه بلندمدت است؛ باید به فکر طبیعتی باشیم که زنبورعسل بتواند در آن محیط رشد نموده و به جمع‌آوری گرده، شهد و مواد مورد نیازش بپردازد.

این گام با تغییر درختان و گیاهان موثر در طبیعت، حداقل در فصلی از سال و تحقیقات کامل در این زمینه می‌تواند آینده بلندمدت را در زنبورداری تضمین نماید. لازمه گام سوم، آشتی بین انسان‌ و طبیعت است.

بنابراین می‌باید رابطه و تعاملی سازنده بین زنبورداران و دیگر بهره‌برداران بخش کشاورزی وجود داشته باشد

تا منفعتی دوجانبه را در برگیرد. مانند این که وجود زنبورعسل در کنار درختان مرکبات، فوایدی برای باغدار و زنبوردار دارد؛ اما برای تکمیل این پروسه باید به فکر پروژه‌های دیگری نیز بود.

درخت «پالونیا» و زنبورعسل

به‌عنوان مثال امروزه کاشت درخت «پالونیا» در صنعت چوب که بسیار با ارزش و شناخته شده است؛ برای زنبورداران نیز بسیار مفید خواهد بود. پس برای رسیدن به این گام، نیاز به تغییر الگوهای کشت در روستاها و در ذهن کشاورزان است. مبنی‌بر اینکه درخت پالونیا می‌تواند تأثیر به سزایی در اشتغال و افزایش درآمد داشته و زندگی آنها را متحول نماید و از طرفی برای زنبورداری هم بسیار مفید باشد.

باید هر زنبورداری که امکان کشت آن را دارد؛ برای ترویج کشت این درخت، ابتدا خود در هر سطح و مقداری از زمین که امکان‌‌اش فراهم باشد؛ به این کار اقدام نماید تا الگویی برای دیگران و توسعه کشت این درخت شود.

ماهنامه دام و کشت و صنعت-شماره ۲۸۹-مرداد ۱۴۰۳