برخی سموم کشاورزی آفت صنعت زنبورداری است
سموم کشاورزی بی‌رویه و غیراصولی، صنعت زنبورداری ایران را به شدت تهدید می‌کند. راهکارهای مقابله با این آفت و حفظ زنبورهای عسل چیست؟
اهمیت زنبور عسل به عنوان یک حشره گردافشان برای همگان روشن و واضح است. وجود این حشره، علاوه بر تاثیر مستقیم بر امنیت غذایی، با تولید عسل و فراورده‌های با ارزشش، کمک شایان توجهی به تغذیه انسان می‌کند.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ می‌بایست در حفظ و حراست این موجود کوشا بود و تمامی راهکارهای علمی و زیست‌محیطی را به کار بست تا زنبور عسل زنده بماند و بتواند به تلاش و فعالیت خود در جهت کمک به انسان و محیط زیست ادامه دهد.
بیشتر بخوانید: صنعت زنبورداری؛ سنگ بنای امنیت غذایی کشور
سمپاشی‌های بی‌رویه: ضربه‌ای مهلک به زنبورداران
اما در این میان، مسائلی از قبیل سمپاشی‌های بی‌رویه و غیراصولی از طرف باغداران و کشاورزان، لطمات جبران‌ناپذیری را به زنبورداران وارد کرده است.
این ضربات به شکل فاجعه‌آمیزی هر ساله ادامه دارد که البته ناشی از عدم آگاهی کشاورزان و همچنین ندانستن اصول زنبورداری در نزد بسیاری از زنبورداران است که مجموع این موارد، تلفات بیشمار زنبورهای عسل را در پی دارد.
نقش سازمان ترویج کشاورزی و ارگان‌های متولی
استفاده از سموم بی‌کیفیت در سایه اعطای مجوز به سموم و آفت‌کش‌های غیرمجاز و مخرب محیط زیست صورت می‌گیرد و صد البته که مقصر اصلی، سازمان ترویج کشاورزی و ارگان‌های متولی هستند. علاوه بر بیماری رایج زنبورها که کنه واروا و نوزما می‌باشد، مهم‌ترین عامل نابودی زنبورهای عسل، همین سمپاشی‌ها و آفت‌کش‌ها هستند.
آمار نگران‌کننده تلفات زنبورها
طبق آمار پایش وضعیت تلفات کلونی‌های زنبور عسل ایران، بیش از ۳۱ درصد از این تلفات به خاطر سمپاشی‌ها در بخش کشاورزی بوده است که اگر چاره‌اندیشی موثری صورت نگیرد، در آینده نزدیک شاهد نابودی این صنعت خواهیم بود.
متاسفانه به خاطر رشد جمعیت در دنیا و لزوم افزایش تولید غذا و به منظور حمایت از مواد غذایی در جهان، هر ساله میلیاردها لیتر سموم دفع آفات استفاده می‌شود.
دستورالعمل‌های استفاده از سموم: آیا رعایت می‌شوند؟
در جهت کنترل بیماری‌های گیاهان و نابودی علف‌های هرز، کشاورزانی که از این آفات استفاده می‌کنند موظف به رعایت دستورالعمل‌های روی برچسب این آفت‌کش‌ها هستند که به طور معمول، آنهایی که برای زنبورهای عسل مضر و سمی هستند، توسط سازمان حفاظت از محیط زیست برچسب‌های مشخصی طراحی شده است که اگر استفاده‌کننده از این موضوع تخطی کند، طبق قانون از تذکر تا مجازات‌های مدنی برای او اعمال می‌شود.
فقدان ضمانت اجرایی قوانین در ایران
این قوانین و اعمال آنها در بسیاری از کشورها اجرا می‌گردد ولی متاسفانه در کشور ما هیچ ضمانت اجرایی ندارد یا به درستی انجام نمی‌شود.
موضوع بعدی، آگاهی‌رسانی به باغداران و کشاورزان است که باید از چه نوع آفت‌کشی و به چه میزان استفاده گردد. حشره‌کش‌ها به طور کلی برای زنبورها سمی‌تر از علف‌کش‌ها و قارچ‌کش‌ها هستند.
تعامل کشاورز و زنبوردار؛ راهکاری اساسی
در واقع، تنها راه چاره، تعامل بین کشاورز و زنبوردار است که کشاورز با رعایت نکاتی در مورد استفاده از آفت‌کش‌ها می‌تواند تلفات ناشی از سمپاشی را کاهش یا از بین ببرد.
یکی از این راه‌های تعامل این است که برای آفت‌کش‌هایی که برای زنبورها سمی هستند، در اواخر بعد از ظهر یا در عصر استفاده شود چون در این زمان، چراگری زنبورها کمتر است یا در زمان شکوفه‌دادن گل‌ها اقدام به سمپاشی نشود.
وظایف زنبورداران در مواجهه با سمپاشی
اما از وظایف زنبورداران در مواجهه با سمپاشی این است که از محیط سمپاشی باغات دوری کنند و کندوهای خود را در زمان سمپاشی کوچ دهند. حداقل فاصله باید ۷ کیلومتر باشد. از نکات بعدی اینکه باغداران و کشاورزان منطقه را شناسایی کنند، تاریخ سمپاشی و نوع سم‌ها را از باغداران سوال کنند و وجود یک منبع آب سالم برای زنبورها ضروری است. همچنین وجود یک تهویه مناسب به خصوص برای کندوهای کف‌باز و آب لازم است.
نجات صنعت زنبورداری: نیازمند اقدام فوری
به هر حال، با این راهکارها و تعامل بین باغداران و کندوداران می‌توان از تلفات زنبورهای عسل جلوگیری کرد و بخش مهم این قضیه، آگاهی‌رسانی و نظارت دقیق دولت بر سم‌های وارداتی و استفاده از آن برای جلوگیری از نابودی زنبورهای عسل است که تا دیر نشده باید صنعت زنبورداری را از این وضعیت نجات داد.
