سلامتی انسان و محیط‌زیست در گرو کودهای زیستی

به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ این کودها حاصل فعالیت انواعی از باکتری‌ها، قارچ‌ها، میکروب‌ها، کرم‌های خاکی و سایر جانداران در زیر خاک می‌باشند که به‌تدریج و در فرایندهای زیستی مبدل به مواد غذایی از قبیل مواد معدنی، ویتامین‌ها و ریزمغذی‌ها شده و در اختیار ریشه گیاه قرار می‌گیرند.

سوابق دیرینه استفاده از کودهای زیستی در میزان و اندازه تاریخچه کشاورز شدن انسان است که اگرچه در آغاز از شناخت و دانش لازم در مورد چنین کودهایی بی‌بهره بود، اما هنگامی که در می‌یافت زمینش محصول خوبی نمی‌دهد، آن را رها و در زمین دیگری به کشت و کار مشغول می‌شد و پس از آن‌که پی برد فضولات دامی می‌توانند موجب بهبود خاک و افزایش محصول او شوند، به افزودن کودهای دامی به زمین پرداخت.

عمر کودهای زیستی بسیار بیش از کودهای شیمیایی است، کودهایی که مشخصاً موجب بروز انواع آلودگی‌های زیستی محیطی و آسیب وارد کردن به سلامت انسان‌ها و سایر جانداران شده‌اند.

کودهای شیمیایی اگرچه موجب سرعت رشد و زود به بار نشستن گیاهان می‌شوند، اما تداوم در استفاده از آن‌ها و به کار بردن انحصاری این کودها به عواقب ناخوشایندی منتهی گردیده به نوعی که کارشناسان و متخصصان کشاورزی پایدار به این نتیجه رسیدند که به دلیل مشکلات ناشی از استفاده از کودهای شیمیایی، ضرورت دارد تا کودهای زیستی نیز به کار برده شوند.

افزایش مواد آلی، اعم از حیوانی و گیاهی به خاک، موجب فعال شدن ارگانیسم‌ها یا موجودات فعال خاک می‌گردد و عاملی جهت بهبود شرایط فیزیکی/ شیمیایی خاک می‌شود. دیر زمانی است که ثابت گردیده گیاهان تیره نخود به باروری خاک می‌افزایند و این چیزی نیست مگر تثبیت ازت توسط ریزبیوم‌های مستقر بر ریشه این گیاهان که توسط کشت بعدی برداشت می‌شود.

کاربری کودهای زیستی

جمعیت جهان رو به ازدیاد است و نیازها به غذای بیشتر رو به افزایش، اما نگرانی‌ها درباره مصرف بدون ضابطه کودهای شیمیایی که باعث آلوده شدن آب‌های زیرزمینی، تأثیر بر فیزیک خاک، فرسایش خاک و اثرگذاری بر سلامت انسان و سایر جانوران می‌شود، مسئولان و کارشناسان را بر آن داشته تا مجدداً به سمت کشاورزی با کودهای زیستی برگردند.

به‌منظور تقویت خاک و ارگانیسم‌های آن می‌توانیم از خاک برگ، ضایعات به جا مانده از برداشت یک محصول، کودهای حیوانی پوسیده و سایر مواد با منشأ بیولوژیک، استفاده نماییم. به جای مبارزه شیمیایی با آفات نیز می‌توانیم از روش‌های دیگر مانند استفاده از حشرات شکارچی، زنبورها، کفشدوزک‌ها، باکتری‌های کُشنده آفات و یا ارقام مقاوم به آفات اقدام نمائیم.

مزیت‌های به کار بردن کودهای زیستی می‌تواند موجب افزایش مقدار مواد غذایی و آلی خاک، کاهش استفاده از کودهای شیمیایی، بالا بردن توان نگهداری آب و رطوب خاک، امکان جذب مواد غذایی بیشتر توسط گیاه، جلوگیری از فرسایش‌های آبی و بادی، اصلاح شوری خاک، افزایش قابلیت نفوذپذیری آن به آب و هوا، بهبود کمیت و کیفیت محصولات کشاورزی و ...

دسته‌بندی کودهای زیستی:

بسته به نوع میکروارگانیسمی که در یک کود زیستی به کار رفته است این کودها به گروه‌های زیر تقسیم می‌شوند:

• باکتریایی(ریزوبیوم‌ها، ازتوباکترها و ...)

• قارچی(میکوریزا)

• جلبکی(جلبک‌های سبز / آبی و آزولا)

• جانداران ریزخاکزی

• آکتینومیست‌ها

خلاصه

در حال حاضر افزایش مصرف کودهای شیمیایی به دلیل سهولت در مصرف و افزایش محصول در مدت زمان کمتر، در تمام نقاط جهان رایج است، اما این امر نمی‌تواند همیشگی باشد و لزوماً باید به خاطر حفظ خاک و محیط‌زیست و نیز سلامت انسان‌ها به سمت استفاده از کودهای زیستی روی آورد.