منافع اقدامات اقلیمی بیش از هزینه‌های آن
براساس آخرین گزارش‌های تغییرات اقلیمی، اقتصادهای جهان از محدودکردن گرمایش جهانی بسیار بیشتر از هزینه‌های تخصیص‌یافته به اقدامات اقلیمی سود می برد.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی به نقل از ایمنا، گزارش هیئت بین‌دولتی تغییرات آب‌وهوایی (IPCC) در رابطه با چگونگی جلوگیری از تشدید گرمای بیش از حد سیاره زمین، سومین و آخرین قطعه در ششمین گزارش ارزیابی (AR6) این هیئت درمورد مبنای علوم فیزیکی تغییرات آب‌وهوایی است که صدها دانشمند در سال گذشته پس از بررسی گزارش‌هایی درباره علوم فیزیکی و تأثیرات بحران آب‌وهوایی گردآوری کرده‌اند.
گزارش AR6 که حاوی جدیدترین پیشرفت‌ها در زمینه علوم آب‌وهوایی و شبیه‌سازی‌های اقلیمی است، تأثیر فعالیت‌های انسانی را بر وضعیت فعلی و آتی آب‌وهوا مورد بررسی قرار داده است و راهکارهایی برای محدود کردن پیامدهای این بحران برای کره زمین ارائه می‌دهد.
با توجه به شبهه‌های موجود در زمینه اقدامات فعلی اقلیمی، سومین کارگروه گزارش ارزیابی AR6 به این موضوع پرداخته است که رهبران جهان برای محدود کردن انتشارهای جهانی از هم‌اکنون تا سال ۲۰۳۰ چه اقداماتی می‌توانند به کار گیرند. بنابراین در این گزارش منحصربه‌فرد به موارد زیر پرداخته شده است:
• درک مقیاس تهدید با هشدار دانشمندان مبنی بر این‌که نیمی از بشریت در معرض خطر اثرات گرمایش جهانی ۱.۵ درجه سانتی‌گراد بالاتر از سطوح ماقبل از صنعتی شدن قرار دارند.
• در دسترس بودن راه‌حل‌های مقرون‌به‌صرفه با در اختیار داشتن انرژی‌های تجدیدپذیر و بسیار ارزان‌قیمت‌تر از سوخت‌های فسیلی.
• در اختیار داشتن فرصت لازم برای اقدام با وجود نتایجی که حاکی از وجود کورسویی از امید برای باقی ماندن جهان در دمای ۱.۵ درجه سانتی‌گراد است.
نقش گزارش‌های IPCC در آینده آب‌وهوایی جهان
گزارش IPCC واضح‌ترین نشانه است از این‌که جهان به کجا می‌رود و برای جلوگیری از بروز فاجعه آب‌وهوایی چه اتفاقی باید بیفتد. سناریوهایی از شرایط احتمالی مختلف در نظر گرفته‌شده در آن نیز می‌تواند نشان دهد که سیاست‌های آب‌وهوایی به‌کار گرفته‌شده تا چه میزان می‌تواند به بشر برای نجات آینده سیاره خود کمک کند. البته پایگاه داده این سناریوهای شرایط احتمالی اقلیمی نمی‌توانند به‌طور قطع پیش‌بینی‌کننده آینده باشند یا جهان را با تمام پیچیدگی‌اش ثبت کنند؛ چراکه انسان‌ها بسیار غیرمنطقی عمل کرده و اغلب به گونه‌ای رفتار می‌کنند که در راستای سلامت، رفاه، بودجه یا سایر ارزش‌های بشری قرار ندارد. ادامه این روند تا حدی باعث بی‌اعتباری سناریوهای مذکور و نتایج شبیه‌سازی‌شده آنها می‌شود.
بااین‌وجود پیش‌بینی‌های فعلی IPCC براساس این سناریوها نشان می‌دهد که کاهش تغییرات آب‌وهوایی نباید به بهای صرف‌نظر کردن از استانداردهای زندگی انجام شود و بعضی از تخمین‌های مربوط به هزینه‌های اقدامات اقلیمی را بیش‌ازحد بدبینانه اعلام کرده است؛ زیرا شرایط در نظر گرفته‌شده در این سناریوها برای پیش‌بینی آینده در اغلب مواقع دربردارنده هزینه‌های انجام ندادن اقدامات اقلیمی نمی‌شود.
حال آن‌که برای ارزیابی تأثیر یک سیاست آب‌وهوایی خاص، سیاست‌گذاران باید بدانند که چگونه آن را با خط پایه‌ای مقایسه کنند که در آن هیچ اقدامی انجام نمی‌گیرد. بااین‌وجود در اغلب گزارش‌هایی که به بررسی اثرات دارای هزینه اقتصادی از جمله آسیب به زیرساخت‌ها یا از دست رفتن محصولات می‌پردازد، این هزینه‌ها در نظر گرفته نشده است.
بدون در اختیار داشتن این اطلاعات حیاتی، به دلایل مرتبط با پرهزینه نشان دادن سیاست‌های صفر انتشار شدن خالص از سوی ذی‌نفعانی خاص یا به دلیل ناآگاهی، متخصصان و کارشناسان امر در معرض به‌دست‌آوردن اطلاعاتی اغراق‌آمیز در زمینه اقدامات اقلیمی قرار خواهند داشت.
البته این نکته به‌این معنا نیست که انجام ندادن هیچ کاری برای کره زمین هزینه ندارد چرا که بهای کاری نکردن نیز با انبوهی از شهرهای فرورفته زیر آب، موج گرمایی بی‌سابقه، طوفان‌های وحشتناک، کمبود گسترده آب و مواردی از این قبیل پرداخت می‌شود که دربردارنده خسارات اقتصادی بسیاری نیز هست.
در حالت کلی، داشتن نگاهی واقع‌بینانه به چگونگی تأمین مالی پروژه‌های اقدامات اقلیمی نشان می‌دهد که اقدام در زمینه تغییرات آب‌وهوایی به آن میزانی که به‌نظر می‌رسد پرهزینه نیست. در واقع نتایج به‌دست‌آمده توسط سومین کارگروه AR6 نشان می‌دهد بدون در نظر گرفتن منافع اقتصادی ناشی از کاهش هزینه‌های سازگاری با یا اجتناب از اثرات آب‌وهوایی، چنانچه در مقایسه با حفظ سیاست‌های فعلی، اقدامات لازم برای محدود کردن گرمایش جهانی به دو درجه سانتی‌گراد یا کمتر از آن انجام گیرد، تولید ناخالص داخلی جهانی (GDP) در سال ۲۰۵۰ تنها چند درصد کمتر خواهد بود.
شرایط احتمالی در نظر گرفته‌شده که در خسارات اقتصادی ناشی از تغییرات آب‌وهوایی نقش دارند نیز نشان می‌دهد هزینه جهانی محدود کردن گرمای بیش‌ازحد به دو درجه سانتی‌گراد در قرن بیست‌ویکم، در واقع کمتر از مزایای اقتصادی جهانی ناشی از کاهش گرمایش است. این گزارش با اطمینان بالا بیان می‌کند که گزینه‌های کاهش هزینه ۱۰۰ دلار به ازای هر تن CO2 یا کمتر می‌تواند انتشار گازهای گلخانه‌ای جهانی را تا سال ۲۰۳۰ حداقل تا نصف سطح آن در سال ۲۰۱۹ کاهش دهد.
علاوه بر این، انتظار می‌رود که جهان حتی پس از محاسبه هزینه این کاهش نیز بسیار ثروتمندتر از قبل شود. در پنجمین گزارش ارزیابی IPCC اشاره شده است در حالی که هزینه ناخالص کاهش حدود ۱۰ درصد است، میزان مصرف در طول قرن جاری ۳۰۰ تا ۹۰۰ درصد رشد خواهد داشت. به عبارت دیگر، تمرکز بر زیان‌های تولید ناخالص داخلی یا مصرف در مقایسه با یک مرجع مشخص، این واقعیت را پنهان می‌کند که این زیان‌های جزئی در واقع برای جهانی است که در صورت کاهش تغییرات آب‌وهوایی با گذشت زمان ثروتمندتر می‌شود.
مزایای کاهش تغییرات آب‌وهوایی
کاهش تغییرات آب‌وهوایی برای بخش‌های مختلف جوامع حاوی مزیت است. برای مثال گزارش هیئت بین‌دولتی تغییرات آب‌وهوایی نشان می‌دهد که هزینه‌های انرژی و باتری‌های خورشیدی و بادی تا ۸۵ درصد کاهش یافته است و به عبارت ساده‌تر نجات جهان در آینده ارزان‌تر می‌شود.
در این گزارش طیف وسیعی از مزایایی که با اتخاذ اقدامات کاهشی تغییرات آب‌وهوایی حاصل می‌شود مورد بررسی متخصصان قرار گرفته است. برای مثال، هزینه ادامه فعالیت سیستم‌های کربن‌فشرده به احتمال زیاد در بعضی از مناطق و بخش‌ها بیشتر از انتقال به سیستم‌های کم‌انتشار خواهد بود.
بنابراین در این مناطق روی آوردن به انرژی‌های تجدیدپذیر ارزان‌تر دارای سود اقتصادی است. از سوی دیگر انتقال به بخش انرژی با آلایندگی کم دربردارنده مزایای مشترک متعددی از جمله بهبود کیفیت هوا و سلامت جوامع خواهد بود.
استراتژی‌های کاهش تغییرات آب‌وهوایی در بخش حمل‌ونقل نیز دسترسی به جابجایی‌های درون و برون‌شهری را عادلانه‌تر می‌کند و ازدحام در این بخش را کاهش می‌دهد. علاوه بر این، برنامه‌ریزی برای شهرهای پایدار از جمله بام‌های سبز و پارک‌های به هم پیوسته، مزایای اضافی هم‌چون کاهش خطرات سیل و آسیب‌های ناشی از جزایر گرمایی شهری را به همراه خواهد داشت.
بهره بردن از چندین گزینه کاهش تغییرات آب‌وهوایی از جمله انرژی خورشیدی و برق‌رسانی سیستم‌های شهری که از نظر فنی قابل دوام هستند نیز در آینده ارزان‌تر و محبوب‌تر می‌شود که البته گزارش IPCC هشدارهایی نیز درباره افزایش این راه‌حل‌ها به شیوه‌ای پایدار ارائه می‌دهد. به‌عنوان مثال، انرژی زیستی یا ذخیره باتری در مقیاس بزرگ اگر خیلی سریع افزایش یابد به تنوع زیستی آسیب خواهد رساند.
بدیهی است که سنجیدن هزینه‌های اقدامات آب‌وهوایی نباید تنها در حوزه اقتصادی انجام گیرد و در ارزیابی عددی تغییرات اقلیمی موارد بسیاری هم‌چون حفظ جان انسان‌ها و حیوانات یا حفظ ثروت‌های تاریخی و فرهنگی وجود دارد که نمی‌توان آنها را با عنصر کمیت تعیین کرد.
در حال حاضر بشر مسئولیت دشواری بر دوش دارد و تصمیمات امروز وی تأثیر مستقیمی بر آینده دارد. با این حال محرز است که بشر امروز ابزار و دانش لازم را برای محدود کردن گرمایش جهانی در اختیار دارد و می‌تواند با به‌کارگیری گزینه‌های قابل دوام و مناسب به لحاظ مالی در هر بخش که امکان محدود کردن گرمایش را تا ۱.۵ درجه سانتی‌گراد فراهم می‌کند، به‌ارمغان‌آوردن آینده‌ای قابل زندگی را برای نسل‌های آتی تضمین کند.
