پتروشیمی، آب را بر جبیرهای نایبند بست

جبیرها بی‌آب ماندند. آب را شرکت «پلیمر آریاساسول» بعد از آنکه بار دیگر در فهرست شرکت‌های آلاینده پارس جنوبی شهرستان عسلویه قرار گرفت، بر روی سایت تکثیر و پرورش پارک ملی نایبند قطع کرد.

اخبار سبز کشاورزی ؛ این شرکت، چند سال قبل به‌ عنوان مسئولیت اجتماعی، حمایت از جبیرها را برعهده گرفته بود اما با شرایط پیش‌آمده حمایتش را قطع کرد. این تنها تخلف این شرکت نیست؛ شهرک‌سازی و ساخت اقامتگاه در «پارک ملی نایبند» برای کارکنان این شرکت که از چهار سال قبل شروع شده، تخلف گسترده‌تری است. تخلفی که سازمان حفاظت محیط زیست و سایر سازمان‌های متولی بر روی آن چشم بسته‌اند.

بیشتر بخوانید: جبیر آهوی بومی ایران پنجه در پنجه کم آبی

یکی از فعالان محیط زیست منطقه با گلایه از عملکرد سازمان محیط زیست، بستن آب بر روی جبیرها را گروکشی این شرکت می‌داند؛ در همین حال سازمان و اداره کل محیط زیست استان بوشهر که باید پاسخگوی این وضعیت باشند، جوابی به پیگیری‌های «پیام‌ما» ندادند و فقط به وعده انتشار جوابیه‌ بسنده کردند.

اوایل مرداد ماه بود که شرکت «پلیمر آریاساسول» بار دیگر در فهرست صنایع آلاینده قرار گرفت و درست یک هفته بعد از این اتفاق، در تعطیلات تاسوعا و عاشورا خبر تخلف دیگری از این شرکت به گوش رسید: «قطع آب بر روی جبیرهای پارک ملی نایبند».

این شرکت در سال‌های گذشته و به نام مسئولیت اجتماعی حمایت از جبیرهای این پارک ملی را برعهده گرفته بود. همان زمان هم درباره این اتفاق از سوی فعالان محیط زیست تذکرهای جدی داده می‌شد و حالا با قطع حمایت این شرکت، به نوعی گروکشی با جان حیوانات انجام گرفته است. سایت خبری نایبند درباره این اتفاق نوشت: «برای برند شدن و برندینگ این شرکت در همه جا اعلام می‌شود که آریاساسول در قالب مسئولیت‌های اجتماعی، سایت جبیر را زیر چتر حمایتی خود قرار داده است؛ اما همزمان با آلاینده اعلام شدن این شرکت از اوایل مرداد ۱۴۰۲، خبر قطع شدن آب از حیوانی مانند جبیر آن هم در گرمای ۴۲ درجه و سوزان عسلویه برای مردم این منطقه عجیب و غیر قابل توجیه است. جبیرها، لاکپشت‌های منقار عقابی، جکوی نایبند، انجیرهای معابد و جنگل‌های حرای عسلویه که درکی از آلایندگی‌های آریاساسول ندارند نباید قربانی تصمیم‌های اشتباه برخی مسئولان این شرکت شوند.»

این سایت خبری در ادامه نوشته، مکانی که این شرکت در حال تولید و فروش و سود است، زمانی مرتعی برای انواع حیوانات حیات وحش بوده و اگر کمکی برای تکثیر جبیر نایبند بوده، جبران خسارت‌هایی است که بر محیط زیست و مردم زده است. اما حالا در ماه محرم و در تاسوعا و عاشورای حسینی آب و خدمات را بر جبیرهای نایبند بستن، نشان از غیر صادق بودن آریاساسول در مسئولیت‌های اجتماعی خود با مردم عسلویه است.

تخلفات شرکت آریاساسول قدیمی‌تر از این روزهاست. سال ۹۹ خبر آمد که نزدیک به ۳ هکتار اراضی خلیج بکر و زیبای نایبند برای «طرح گردشگری» به این شرکت واگذار شده اما طرح به ساخت هتل و اقامتگاه انحراف یافته است

با ادامه انتقادات، سه روز پیش، شرکت پلیمر آریاساسول توضیحاتی ارائه داد و در آن به اتفاقات روزهای اخیر پرداخت. در این نوشته که در وبسایت شرکت منتشر شده، با شرح مختصر اقداماتی که از سال ۱۳۹۴ در این زیستگاه انجام شده، دلیل قطع امکانات اینطور توضیح داده شده است: «در سال جاری پیرو رسالت این مجموعه به‌تداوم توسعه ارائه خدمات در زمینه مسئولیت‌های‌اجتماعی و با توجه به پایان رسیدن مدت زمان قرارداد با سازمان محترم حفاظت محیط زیست به تاریخ اول تیرماه، اقدام به تمدید یک ماهه این قرارداد تنها تا اول مرداد ماه کرد و این به معنای آن بود که پس از تاریخ ذکر شده تمامی تعهدات شامل تأمین آب شرب و …. بر عهده سازمان محیط زیست استان است و باید با توجه به بستر ایجاد شده از سوی آریاساسول و امکانات در اختیار محیط زیست و مسئولیت‌های ذاتی سازمان حفاظت از محیط زیست پیش‌بینی‌های لازم از سوی این مجموعه در این خصوص صورت می‌گرفت.»

در ادامه این توضیحات آمده: «موضوع حائز اهمیت این است که دیگر امکان گسترش و سرمایه‌گذاری فراتر در منطقه حفاظت شده آهوی جبیر برای این شرکت وجود ندارد و بر این اساس نسبت به اعلام رسمی تحویل و تحول این طرح مؤثر به سازمان محترم حفاظت محیط زیست استان بوشهر به‌عنوان تنها متولی این طرح‌ها و تعیین تکلیف این موضوع و البته صاحب صلاحیت در نظارت و ادامه نگهداری این گونه جانوری اقدام شد و بدون شک پس از سال‌ها حمایت همه‌جانبه از سوی شرکت پلیمر آریاساسول از این گونه جانوری لازم به توضیح است که این فرصت برای دیگر مجموعه‌های علاقمند به مسئولیت‌های اجتماعی برای ادامه حمایت از منطقه حفاظت شده آهوی جبیر با تمام امکانات و سرمایه‌های تأمین شده و موجود از سوی شرکت پلیمر آریاساسول که بسیار قابل‌توجه و ارزشمند نیز هست، وجود دارد.»

حسن باغبانی، فعال محیط زیست: موضوع تخلف این شرکت بسیار کلان‌تر از این صحبت‌هاست. اصل تحلف بزرگ این است در پارک ملی در حال ساخت شهرک هستند و حالا به خاطر آنکه در لیست صنعت آلاینده قرار گرفته‌اند، حیوانات را گرو گرفته‌اند. در حالیکه این شرکت هیچگاه خارج از این لیست صنایع آلاینده نبوده است

تخلفات انباشته

تخلفات شرکت آریاساسول قدیمی‌تر از این روزهاست. سال ۹۹ خبر آمد که نزدیک به ۳ هکتار اراضی خلیج بکر و زیبای نایبند برای «طرح گردشگری» به این شرکت واگذار شده اما طرح به هتل و اقامتگاه انحراف یافته است.

طبق گزارش آوای بوشهر، همان زمان این شرکت از فعال محیط زیستی که این موضوع را مطرح کرده بود شکایت کرد و پس از آن هم محیط زیست استان بوشهر در واکنش به این ماجرا در جوابیه‌ای اعلام کرد: «طرح مذکور احداث هتل نبوده بلکه عنوان طرح «طرح گردشگری، اقامتی و زیست محیطی» است و محل احداث پروژه آریاساسول در اراضی غیرملی و در محدوده مستثنیات منطقه نایبند واقع شده و واگذاری اراضی هیچگونه برخلاف قوانین و مقررات محیط زیست صورت نگرفته است و مجوز تغییر کاربری از کشاورزی به گردشگری موافقت کلیه دستگاه‌های اجرایی و مسئول را در سال ۹۵ به مساحت ۲/۶ هکتار برای احداث طرح گردشگری مذکور صادر و اراضی مذکور در زون گردشگری متمرکز طرح مدیریت پارک ملی نایبند قرار دارد.»

در واکنش به بستن آب بر روی جبیرها هم اداره کل محیط زیست بوشهر گفت که جوابیه‌ای صادر خواهد شد و در نهایت هم امکان صحبت با «عبدالرحمن مرادزاده»، مدیرکل محیط زیست این استان با وجود پیگیری‌های بسیار فراهم نشد و «مصطفی موذنی»، رئیس اداره حفاظت محیط زیست عسلویه هم در پاسخ به ما گفت: «اجازه مصاحبه نداریم و استان دراین‌باره صحبت خواهد کرد.» این تنها واکنش اداره کل محیط زیست استان به اتفاق روزهای اخیر و وضعیت سخت و تلخ حیوانات پارک ملی نایبند بود.

این در حالی است که «حسن باغبانی»، فعال محیط زیست می‌گوید سازمان محیط زیست و اداره کل محیط زیست استان در این مورد کوتاهی‌های بسیاری کرده‌اند و همه چشمشان را بر روی تخلفات گسترده این شرکت بسته‌اند: «موضوع تخلف این شرکت بسیار کلان‌تر از این صحبت‌هاست. اصل تحلف بزرگ این است در پارک ملی در حال ساخت شهرک هستند و حالا به خاطر آنکه در لیست صنعت آلاینده قرار گرفته‌اند، حیوانات را گرو گرفته‌اند. درحالی‌که این شرکت هیچگاه خارج از این لیست صنایع آلاینده نبوده است.»

او و سایر فعالان محیط زیست بوشهر سال‌هاست که تخلفات این شرکت را گوشزد می‌کنند و صدایشان به جایی نرسیده: «چندین بار بازداشت شدیم و هنوز هم برای گرفتن حق محیط زیست پرونده باز داریم. این پارک ملی برای ما و آیندگان است. نمی‌گذاریم نابودش کنند. گفته بودند سازه اکولاژ خواهند ساخت که به محیط زیست آسیب نزند اما در زمینی به مساحت هشتاد هزار متر مکعب ساختمان ساخته‌اند و سازه‌های چهار طبقه بتن آرمه زده‌اند. چطور سازمان محیط زیست و سایر سازمان‌های نظارتی بر روی این تخلفات چشم بسته‌اند؟»

فعالان محیط زیست در سال‌های گذشته به شورای امر به معروف و نهی از منکر استان شکایت برده‌اند و دادستان سه سال قبل دستور توقف کار را صادر کرد اما دستور توقف موقتی بود و با وجود فشار افکار عمومی عملیات از سر گرفته شد.

باغبانی می‌گوید: «تمام اسناد و متن شکایت‌ها موجود است. اینها برای باز کردن پای خود در منطقه مسئولیت اجتماعی و حفاظت از جبیر را بهانه کردند، اما چه شد؟ حالا آب را بر حیوانات بسته‌اند. پارک ملی را نابود کرده‌اند و سازمان محیط زیست نظاره‌گر است. قبل از آنکه علی سلاجقه، رئیس سازمان محیط زیست شود با ایشان دیدار داشتیم و مطالبه خود را گفتیم و ایشان گفتند اجازه ساخت و ساز نمی‌دهند. اما چه شد؟ وقتی آمدند، گفتند استان باید نظر دهد. مدیر قبلی کاری از پیش نبرد و در چند ماه اخیر که آقای مرادزاده، مدیر شده‌اند حتی اجازه ملاقات به فعالان داده نشده است.»

به گفته او، شهرک‌های بسیاری توسط شرکت‌ها در اطراف جم و عسلویه ساخته شده، اما این شرکت در پارک ملی شروع به ساخت و ساز کرده و می‌گوید زمین را خریداری کرده است: «زمین متعلق به مردم است و آنها اجازه خرید و فروش دارند. اما زمین کشاورزی است و برای دامداری مناسب است و اگر یک بومی بخواهند یک اتاق بسازد، سازمان محیط زیست اجازه نمی‌دهد، حالا چطور چنین ساخت و سازی به راحتی انجام گرفته؟»

فعالان محیط زیست بوشهر، قبل از آنکه جبیر‌ها، لاکپشت‌های منقار عقابی، جکوی نایبند و جنگل‌های منطقه نابود شوند دست به شکایت برده بودند.

آنها وقتی از تخلفات گفتند و بازداشت شدند که هنوز آب بر آهوان نایبندی بسته نشده بود و حالا در شرایطی که نه شرکت پاسخگوست و نه سازمان محیط زیست، آنها هنوز برای حفظ پارک ملی تلاش می‌کنند و می‌گویند: «نمی‌گذاریم این میراث را نابود کنند.»

معصومه رزمی - خبرنگار