هلند و پیروزیاش بر آبهای ویرانگر
هلند، کشوری است که بهجز چند مکان اندک، تقریباً تمامی سرزمین آن پایینتر از سطح دریا قرار دارد.
اخبار سبز کشاورزی؛ بلندترین نقطه آن یک تپه 320 متری در استان «لیمبورخ» است و مابقی این سرزمین، صاف و هموار است.
بر اساس تجربه اقامت 15ساله خود در این کشور میگویم که در طول سال، دستکم 250 روز آن در این کشور باران میبارد.
گاه میشود که هفتهها آفتاب رؤیت نمیشود و روزهای متمادی به طور بیوقفه باران میبارد.
انتظار دیدن آفتاب در این کشور آنچنان شدید است که برخی مواقع در زمستان که آفتابی پس از بارانهای طولانی میدرخشد، جنب و جوشی عجیب در میان مردم در میگیرد و باورتان نمیشود که ای بسا در چنین مواقعی بسیاری از مردم با اعلام بیماری به اداره، بر سر کار خود حاضر نمیشوند تا خود را در معرض آفتاب قرار بدهند!
همچنین در تمام شهرهای هلند رودخانهها و نهرها جاریاند و در بسیاری از محلههای مسکونی، کانالها و مسیلهای پر از آب در فاصلهی چند متری از درب خانهها قرار دارند.
با این همه هرگز شنیده نمیشود که در این کشور سیلی بیاید یا حتی آب گرفتگی معابر اتفاق بیافتد.
براستی راز مصونیت این کشور در مقابل این همه بارش و آب چیست؟ این پرسشی بود که در ایام نخستِ اقامتم در این کشور از خود میپرسیدم.
مطلب از این قرار است که در سال 1953 بر اثر بارشهای پردامنه و شدید و ایجاد سیل و طغیانِ دریای شمال، بیش از 30 هزار نفر از مردم هلند به کام مرگ فرو رفتند.
از همان زمان بود که مبارزهی تخصصی این کشور با آب آغاز گردید و به مرور زمان دانش تخصصی لازم و بایسته را برای بقا خود در مقابل آب به دست آوردند و تدابیر علمی نوینِ مکشوف خود را برای مهار و مدیریت آبهای ویرانگر به کار بستند. از جمله اجرای یک پروژهی ملی سراسری به نام «طرح دلتا» با ایجاد سدی چند صد کیلومتری سنگی در مقابل رودخانهها و نهرها بود و نیز ایجاد محافظهایی خاکی در حاشیهی همهی مناطق حادثهخیز؛ به گونهای که هیچ آبراه رهاشدهای در کشور وجود نداشته باشد.
همچنین آنها در صنعت پلسازی، جادهسازی، بندرسازی، آبخیزداری، کشاورزی و دامداری و به طور کلی در مقولهی تنظیم رابطه با آبهای روان و آوردهای آب، تکنیکهای نوینی ابداع و به کار بستهاند، آنچنانکه آب هم اینک مغلوب هلندیها شده است.
مضاف بر این؛ کفپوش پیادهروها در اغلب مناطق مسکونی فاقد روکش آسفالته است و از بلوکهای آجری یا سنگفرش مفروش گردیدهاند. این بلوکها بدون مصالح چسبندهای همچون سیمان به هم فشرده شدهاند و در لایهی زیرین آنها از شن استفاده گردیده، به گونهای که درزهای بسیار ظریف مابین سنگهای کفپوش، آب را به درون زمین جذب میکنند و توسط لایه زیرین سنگها که از شن تشکیل گردیده، به درون زمین هدایت میشوند.
قابل توجه اینکه جنس سنگهای کفپوش نرمتر از حد معمول است به گونهای که خود سنگها نیز جاذب آب هستند.
نکتهی قابل توجه دیگر اینکه در برخی مناطق درون شهری و روستایی، بافت جادهها نیز از همین نوع سنگفرش ساخته شدهاند. بدین گونه ساختار کفپوش خیابانی و جادهای عموماً بر اساس جذب آب به درون زمین طراحی و ساخته شده است.
اکنون که واقعیت سیل ویرانگر اخیر در ایران کهن، نشان داد که ما تا چه اندازه در مقابل بارندگی و آب آسیبپذیر و بیدفاع هستیم، جا دارد که مسئولین مربوطه از دانش تخصصی کشوری همچون هلند که در تجربهی زیستیاش در مقابله با آب به طرز شگفتانگیزی موفق و پیروز بوده است، استفاده نماید؛ چراکه همهی کشورها به تجربیات متقابل برای ادامهی حیات نیازمندند.
امید است که همین یک بار فاجعه برای عبرتآموزی مدیران کلان جامعه کافی باشد و گذشت زمان آنها را دچار توهم مصونیتِ خیالی نسازد و ایران عزیز و ایرانیان رنجدیده را در کام بلایای طبیعی احتمالی آتی رها نسازند.