افزایش تولید غذا با توسعه آبخیزداری

اخبار سبز کشاورزی؛ یکی از روش‌های نو و کارآمد برای افزایش تولید غذا راهکار مفید و موثر آبخیزداری است که امروزه به کمک آن می‌توان با همان منابع محدود و با مدیریت درست و بهینه و بازنگری در شیوه‌های پیشین و جایگزینی با راه‌های نو به تولید مواد غذایی بیشتر و بهتری همت گماشت.

سیلاب، توسعه پایدار

افزایش روزافزون جمعیت و به دنبال آن افزایش تقاضا برای مواد غذایی و همچنین محدود بودن منابع کره خاکی ما زنگ خطری را به صدا در آورده است که بشر امروز گرفتار در چنبره منازعات سیاسی و اجتماعی و بین‌المللی کمتر فرصت پیدا کرده است به آن گوش فرا دهد و پیام آن را دریافت کند و به فکر چاره اساسی بیفتد.

کارهایی پراکنده و جدا از هم و بعضاً بسیار مفید توسط خیلی از کشورها انجام شده است، ولی به نظر می‌رسد برای رسیدن به وضعیت مطلوب و دلخواه باید انسجامی بین‌المللی با تشریک مساعی همه دولت‌ها و ملت‌ها پدیدار شده تا بتوان فقر روز افزونی را که گریبان بیش از دو سوم آحاد بشر را گرفته است، کنترل نموده و در جهت کاهش و حذف آن گام برداشت.

آبخیزداری، یکی از مفیدترین راهکارها و چاره‌جویی‌هایی که برای تأمین مواد غذایی مردم دنیا اندیشیده شده و خوشبختانه در حال گسترش است.

آبخیزداری رهنمون مدیریت جامع و پایدار بر حوضه‌های آبخیز است که می‌تواند در تولید نیاز غذایی امروز بشر بسیار کارآمد و مفید واقع شود.

مهار و پخش سیلاب در آبخیزداری و تولید مواد غذایی یکی از شیوه‌های نوین استحصال آب، مهار و پخش سیلاب‌ها است که باعث کنترل سیلاب‌های مخرب و نفوذ آب به داخل سفره‌های آب زیرزمینی می‌شود راهبرد اساسی کنترل سیل برای تغذیه سفره‌های آب کمک می‌کند که قنوات و چشمه‌ها و چاه‌ها با تولید آب بیشتر بتوانند زمین‌های کشاورزی بیشتری را به زیرکشت برده و در تولید محصولات غذایی بیشتر نقش مهمی را ایفا نمایند.

این شیوه به ویژه در مناطق خشک و نیمه خشک و حواشی کویر که معمولاً در بعضی اوقات با جاری شدن سیلابهای مخرب با دبی (db)  لحظه ای بالا مواجهند بسیار موثر و کارگشا است.

فایده دیگر مهار و کنترل سیلاب‌ها تجمع و انبار شدن رسوبات بسیار ارزشمندی است که حاصل فرسایش خاک مفید و حاصلخیز مراتع و کشتزارهاست و می‌توان با برداشت این رسوبات و اصلاح آن کشتزارهای جدید ایجاد کرد.

کنترل رسوب در آبخیزداری و تولید مواد غذایی از دیگر راهکارهای حفظ بستر تولید مواد غذایی نگهداری و حفاظت از خاک حاصلخیز سطح مراتع و کشتزارهاست که با احداث سازه هایی اعم از بندهای رسوبگیر اپی‌ها بندهای خاکی و خاکریزهای کوتاه بانکت ها انجام می‌شود

در اکثر این سازه‌ها قدرت حمل رسوب توسط آب کاهش چشمگیر یافته که در نتیجه آن قدرت تخریب سیلاب نیز کم شده و کمتر می‌تواند بستر و کنارهای آن را که در اکثر مواقع چیزی جز مراتع و کشتزارها کمک نمی باشد تخریب نماید و این مهم می‌کند تا منابع محدود خاک بسیار با ارزش که طی سالیان برای بستر تولید مواد غذایی بودن آماده شده است حفظ و حراست گردد.

کارکرد دیگر ایجاد این گونه سازه ها کنترل رواناب‌ها و به دنبال آن نفوذ آب به داخل سفره های آب زیرزمینی است که نقش و اهمیت آن در بخش پیشین به اختصار بحث گردید.

نقش بعدی این سازه‌ها به آرامش و تعادل رساندن حوضه های آبخیز و آبراهه ها از نظر سیل خیزی که در نتیجه کاهش دادن اوج سیلاب (Peak) و به تاخیر انداختن زمان تمرکز سیلاب توسط این سازه ها میباشد به تاخیر افتادن زمان تمرکز سیلاب؛ یعنی آب دیرتر از دسترس خارج شود که نتیجه مهم و اساسی آن تعدیل سالهای خشکسالی و ترسالی است و نقش بسزایی در متعادل نمودن تولید مواد غذایی برای این سال هاست؛ چرا که تولید بیش از نیاز مواد غذایی در سالهای پرآبی به دلیل مجهز نبودن خیلی از کشورها برای حفاظت و نگهداری از مواد غذایی باعث از بین رفتن آنها شده و کاهش تولید در سال‌های کم آبی باعث افزایش قیمت و از دسترس قشر زیادی از افراد جامعه خارج شدن است که این خود یکی از راه‌های افزایش فاصله بین اقشار از نظر تغذیه و عدم تغذیه توسط مواد غذایی است و همگان می‌دانند که همین اتفاق باعث اختلافات ،فرهنگی آموزشی اجتماعی و... بین اقشار جامعه و همچنین ملت ها خواهد گردید.

حفاظت از مراتع و جنگل‌ها در آبخیزداری و تولید مواد غذایی یکی از مهم‌ترین منابع پایه تولید و با اهمیت بسیار اساسی که متاسفانه معرض تخریب بی حد و حصر بشر امروز قرار گرفته جنگلها و مراتع هستند.

می‌دانیم که این منابع تولید کننده انواع و اقسام مواد غذایی دارویی، مصرفی و..... است لذا شایسته است که در حفظ و حراست آنها جدیت گردد.

آبخیزداری برای حفظ و نگهداری از مراتع و جنگل ها با اعمالی چون قرق، مراتع احیا و بازکاشت، مراتع کاشت جنگلهای مصنوعی و... به میدان آمده و باعث شده است که روند تخریبی مراتع و جنگل زدایی کند شده و برای رسیدن به توسعه پایدار کمک شایانی نماید.

به دلیل افزایش روزافزون فعالیت‌های تخریبی بشر امروز بر روی منابع پایه تولید لازم است:

اولا: بدون وقت کشی و بدون هیچ گونه مسامحه، جلوی این تخریب توسط همه آحاد مردم دنیا در هر نقطه گرفته شود؛ چون تخریب منابع حیاتی هر نقطه از این کره خاکی بر نقاط دیگر تاثیر خواهد گذاشت. :ثانیا در جهت شناسایی و معرفی فعالیت های آبخیزداری و نقش آن در تولید مواد غذایی کارهای فرهنگی تبلیغی و آموزشی و... انجام شود.

ثالثا برای انجام پروژه های آبخیزداری پشتیبانی مالی و مدیریتی بیشتری انجام شود تا بتوان با انجام بهتر و بیشتر این گونه پروژه ها ضریب امنیت غذایی را افزایش داد رابعا آبخیزداری بستر توسعه پایدار بوده که بنا دارد با حفظ و حراست و استفاده درست و بهینه از منابع اصلی و پایه تولید این تنها منابع تولید مواد غذایی در رسیدن به امنیت غذایی بشر کمک نماید.