حق با کدام دستگاه است؟ جدال تازه بر سر منبع آلودگی هوا در تهران
گزارش جدید سازمان محیط زیست از وجود گازوئیلهای غیر استاندارد در نیروگاههای اطراف تهران با واکنش تند معاون اجرایی رئیسجمهور و وزارت نفت روبهرو شد.
وقتی حتی درباره مسائل سادهای مثل پوشش زنان در یک ماراتن اختلاف روایت وجود دارد، طبیعی است که در بزرگترین بحران زیستمحیطی کشور — آلودگی هوای تهران — نیز مردم سردرگم شوند؛ اما اینبار تضاد گزارشها از حد معمول فراتر رفته و به یک جنگ آشکار میان دستگاههای دولتی تبدیل شده است.
اخبار سبز کشاورزی؛در حالی که شاخصهای آلودگی هوای تهران در پاییز میان «قرمز» و «بنفش» نوسان میکند و تعطیلیهای پیدرپی مدارس بر نگرانیها افزوده، یک سؤال اساسی در افکار عمومی پررنگ شده است: منبع واقعی آلودگی هوای تهران چیست و حق با کدام دستگاه است؟
ماجرا از نهم آذرماه آغاز شد؛ زمانی که سازمان حفاظت محیط زیست گزارشی منتشر کرد و اعلام نمود گازوئیلهای مصرفی نیروگاههای اطراف تهران با استاندارد یورو۴ هماهنگ نیست. این گزارش نشان میداد که میزان سولفور در برخی نیروگاهها، از جمله پرند و شهرری، تا ۱۰۰ برابر بیش از حد مجاز است و حتی نیروگاه دماوند نیز ۱۰ برابر بیشتر از حد استاندارد گوگرد منتشر کرده است.
اما تنها چند ساعت بعد، محمدجعفر قائمپناه، معاون اجرایی رئیسجمهور، این گزارش را «غیرواقعی» خواند و وزارت نفت هم در موضعی مشابه، وجود هرگونه گازوئیل غیر استاندارد در نیروگاهها را تکذیب کرد. همین تضاد، اعتماد عمومی را به شدت تحتتأثیر قرار داد.
رد کامل گزارش محیط زیست از سوی دولت
قائمپناه در حاشیه جلسه هیئت دولت اعلام کرد که عامل اصلی آلودگی هوا، خودروها، موتورسیکلتها و وارونگی هوا است و نه سوخت نیروگاهها. او تأکید کرد که گزارشهای سازمان استاندارد نشان میدهد نیروگاهها در وضعیت «عادی» فعالیت میکنند و خبری از مازوتسوزی یا سوختهای پرگوگرد نیست.
همزمان، مدیرکل HSE وزارت نفت نیز گفت نیروگاه ری از ابتدای آبان فقط با گاز طبیعی کار کرده و ۸۰ درصد سوخت نیروگاه پرند نیز گاز بوده است.
پاسخ محیط زیست: گزارش درست است، برداشت شما نادرست!
در مقابل، احمد طاهری، مدیرکل مرکز ملی هوا و تغییر اقلیم سازمان محیط زیست، تمامی دادههای منتشرشده را دقیق و قابل استناد دانست. او توضیح داد که در تهران «مازوتسوزی نداریم»، اما نیروگاههایی مانند منتظر قائم و شهید رجایی که نمونهبرداری شدهاند، به دلیل ساختار خود از گاز و گازوئیل استفاده میکنند؛ بنابراین بررسی کیفیت گازوئیل کاملاً منطقی بوده است.
طاهری تأکید کرد که جنوب و جنوبغرب تهران با بالاترین حجم انتشار آلایندهها مواجه است و این آلودگی از حاشیه وارد پایتخت میشود و کمکم کل شهر را درگیر میکند.
نقش نیروگاهها؛ نه صفر، نه صد
یوسف رشیدی، استاد دانشگاه شهید بهشتی، میگوید نیروگاهها تنها عامل آلودگی نیستند، اما نمیتوان نقش آنها را نادیده گرفت.
به گفته او:
• اگر نیروگاهها گاز طبیعی مصرف کنند → سهمشان از آلودگی حدود ۳ درصد است.
• اگر سوخت سنگین مصرف کنند → سهمشان تا ۳۰ درصد افزایش مییابد.
او تأکید میکند که قانوناً دو مرجع قابل استناد در کشور وجود دارد: سازمان محیط زیست و شرکت کنترل کیفیت هوا. اما وقتی یکی از این دو مرجع توسط دولت تکذیب میشود، طبیعی است که افکار عمومی دچار تردید شود.
مردم به کدام روایت اعتماد کنند؟
اکنون این پرسش جدیتر از همیشه مطرح است: آیا گزارش سازمان حفاظت محیط زیست اشتباه محاسباتی دارد یا دستگاههای دولتی تلاش میکنند بخشی از واقعیت را پنهان کنند؟
در حالی که شاخص آلودگی هوا در جنوب پایتخت روزبهروز به مرز «بنفش» نزدیکتر میشود، پاسخ به این سؤال تنها یک موضوع خبری نیست؛ این پاسخ بهطور مستقیم با سلامت میلیونها نفر گره خورده است./ هفت صبح
