حفظ منابع آب و خاک با کشاورزی حفاظتی

کشاورزی حفاظتی (Conservation Agriculture) به مجموع اقدامات مدیریتی کشاورزی اطلاق می‌شود که هدف آن حفاظت خاک، آب و گیاه از انواع تخریب‌ها و آلودگی‌ها است.

اخبار سبز کشاورزی؛ دکتر محمد اسماعیل اسدی، پژوهشگر بین المللی آب و‌خاک و کشاورزی حفاظتی | تخریب فیزیکی، زیستی و شیمیایی خاک از قبیل فرسایش، از بین رفتن ماده آلی، تخریب ساختمان خاک، از بین بردن موجودات زنده خاک و کاهش نفوذ آب، کاهش ظرفیت نگهداری رطوبت، متراکم شدن خاک و کاهش نفوذ ریشه، کاهش ظرفیت تبادل کاتیونی و قدرت خاک در نگهداری عناصر غذایی و تغذیه گیاه، کاهش رشد ریشه و استقرار گیاه در خاک، شور شدن و… عواقبی است که با مدیریت اشتباه، گریبان خاک‌های کشاورزی را گرفته است.

کشاورزی حفاظتی با راهکارهایی که ارائه می‌دهد، شرایط خروج خاک از این اوضاع بحرانی را مساعد کرده و سبب بهبود کیفت خاک می‌شود. این اقدامات در سه گروه کشت بی خاک‌ورزی، مدیریت حفظ بقایا و رعایت تناوب زراعی قابل دسته بندی است.

امروزه در کشاورزی حفاظتی مواد آلی و رطوبت خاک بیشتر حفظ می‌شود؛ زیرا با شخم زدن لایه‌های زیرین خاک در معرض هوا قرار گرفته و رطوبت خود را از دست داده و خشک می‌شود. حتی در دوره‌ای آتش زدن بقایای محصولات بسیار رایج بود؛ برای اینکه زمین به سرعت به کشت بعدی برسد.

این شیوه امروز در دنیا مردود شده است. در چند سال اخیر موضوعی در جهان با نام مدیریت احیاگر مطرح شده است. در حال حاضر پژوهشگران بخش کشاورزی بر مدیریت احیاگر تاکید دارند اینکه مواد آلی از بین رفته باید به خاک برگردانده شود.

موادی مغذی که به هر دلیلی از بین رفته باید با روش کشاورزی حفاظتی به تدریج به خاک برگردانده شود. مدارک و مستندات علمی نشان داده این امر باعث کاهش فرسایش و تخریب خاک شده و حفره‌های خاک برای حاصلخیزی آن مخصوصا در دیمزارها حفظ می‌شود.

روستای کولی بایندر شهرستان کلاله شرق استان گلستان، جمع کارشناسان و‌کشاورزان شریف منطقه در کشت حفاظتی کلزا در مزرعه آقای ملایی.