تحلیل دکتر فردین شورج از اثر نااطمینانی ژئوپلیتیکی بر فضای اقتصادی کشور
کسب‌وکارها در سایه بلاتکلیفی
کسب‌وکارها در سایه بلاتکلیفی، وقتی آینده روشن نیست، حتی جسورترین رویاها در سایه تردید رنگ می‌بازند.
«وقتی آینده روشن نیست، حتی جسورترین رویاها در سایه تردید رنگ می‌بازند.» در شرایطی که سایه تهدیدهای امنیتی و ژئوپلیتیکی بر منطقه سنگینی می‌کند و بسیاری از نهادهای رسمی و رسانه‌ها از احتمال وقوع جنگ یا بحران تازه‌ای سخن می‌گویند، فعالان اقتصادی دچار نوعی سکون و بلاتکلیفی شده‌اند.
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ این نااطمینانی بنیادین، نه‌تنها استارتاپ‌های جوان، بلکه شرکت‌های متوسط و حتی برندهای بزرگ را نیز به چرخه‌ای از احتیاط، عقب‌نشینی و تعلیق کشانده است.
بلاتکلیفی راهبردی یعنی چه؟
بلاتکلیفی راهبردی وضعیتی است که در آن صاحبان کسب‌وکار نمی‌توانند برای فردای خود تصمیم بگیرند. در این فضا، حتی با داشتن ایده، سرمایه یا نیروی انسانی متخصص، کسب‌وکارها از ترس آینده‌ای مبهم، از توسعه، نوآوری یا سرمایه‌گذاری خودداری می‌کنند.
عوامل اصلی این بلاتکلیفی عبارت‌اند از:
- تهدیدهای سیاسی- نظامی داخلی و خارجی
- پیام‌های رسمی و غیررسمی درباره احتمال جنگ یا تشدید تحریم‌ها
- تغییرات پی‌درپی در مقررات اقتصادی و نبود چشم‌انداز پایدار
تأثیر نااطمینانی ژئوپلیتیکی بر انواع کسب‌وکارها
استارتاپ‌های فناورانه:
- خروج بنیان‌گذاران از کشور
- ناتوانی در جذب سرمایه جسورانه (VC)
- توقف طرح‌های تحقیق و توسعه
شرکت‌های متوسط:
- درجا زدن در بازار داخلی
- کاهش شدید برنامه‌های توسعه‌ای
- وابستگی کامل به سیاست‌گذاری دولتی
شرکت‌های بزرگ:
- انتقال سرمایه و دفاتر به خارج
- توقف سرمایه‌گذاری در پروژه‌های تهاجمی
- کاهش اعتماد نسبت به آینده اقتصادی
مهاجرت انگیزه‌ها، پیش از مهاجرت مغزها
یکی از زوایای خطرناک نااطمینانی سیاسی، تضعیف روحیه و انگیزه در بین کنشگران اقتصادی است. بسیاری از کارآفرینان حتی قبل از اینکه مهاجرت کنند، رویاهای خود را کنار می‌گذارند.
به گفته یکی از مدیران صنعتی: «اگر بدانم یک سال دیگر هستم، می‌دانم چه کنم؛ اما حالا فقط برای زنده ماندن کار می‌کنم، نه برای ساختن.»
راهکارهای پیشنهادی برای کاهش بلاتکلیفی
۱. ثبات سیاست‌گذاری: جلوگیری از تصمیمات خلق‌الساعه در حوزه مالیات، گمرک، ارز و واردات
۲. گفتمان‌سازی مثبت: پرهیز از تقویت حس ترس از جنگ یا فروپاشی در رسانه‌ها
۳. ایجاد صندوق‌های حمایتی: پشتیبانی از کسب‌وکارهای نوپا در شرایط بحرانی
4. دیپلماسی اقتصادی فعال: برای کاهش فشارهای بین‌المللی و ثبات منطقه‌ای
نااطمینانی ژئوپلیتیکی نه‌تنها یک تهدید نظامی یا سیاسی است، بلکه عاملی فلج‌کننده برای زیست‌بوم اقتصادی و کارآفرینی محسوب می‌شود. برای عبور از این مرحله، لازم است دولت، رسانه‌ها، دانشگاهیان و فعالان مدنی به‌طور مشترک در جهت کاهش ترس‌ها و افزایش اعتماد به آینده تلاش کنند.
نظر شما چیست؟ آیا شما هم در کسب‌وکار خود با بلاتکلیفی راهبردی مواجه شده‌اید؟ دیدگاه‌ها و تجربه‌های خود را با ما در میان بگذارید.
دکتر فردین شورج | مدرس دانشگاه و پژوهشگر حوزه کارآفرین، نویسنده ۴5 عنوان کتاب در حوزه مدیریت، نوآوری و توسعه اقتصادی
