آیا سرمایه‌گذاران با ایران مهربان شده‌اند
رقم‌های اغراق‌آمیزی درباره میزان سرمایه‌گذاری در ایران گفته شده است؛ سرمایه‌گذاری خارجی به ویژه از بُعد برقراری امنیت و عادی‌سازی ارتباط با کشورهای دیگر اهمیت دارد.
اخبار سبز کشاورزی؛ نادر کریمی جونی| در واقع وقتی کشوری موفق به جذب سرمایه‌های خارجی می‌شود، این بدان معنی است که در داخل توانسته سرمایه‌های داخلی را در مسیرهای اقتصادی مناسب قرار دهد و حال برای توسعه فعالیت‌های اقتصادی و صنعتی دچار کمبود منابع شده و به فکر جذب سرمایه‌های خارجیان افتاده است.
اما شرایطی که هم‌اکنون کشورمان با آن روبه‌روست از این موقعیت فاصله زیادی دارد و گمان نمی‌رود که مقامات اقتصادی جمهوری اسلامی ایران در جذب سرمایه‌های ایرانیان توفیق زیادی کسب کرده باشند.
از این بابت چرا خارجیان باید علاقه‌مند به حضور و سرمایه‌گذاری در ایران باشند، به‌ویژه آنکه جمهوری اسلامی ایران هنوز دو مشکل راهبردی سرمایه‌گذاری در ایران را حل نکرده و برای رفع آن چاره‌ای نیندیشیده است.
مشکل نخست به پوشش ریسک سرمایه‌گذاری در ایران مربوط می‌شود که آیین‌نامه اجرایی آن هنوز تدوین و ابلاغ نشده و به همین دلیل سرمایه‌گذاری که مایل به حضور در ایران هستند نمی‌دانند چنانکه سرمایه و دارایی‌شان با خطر مواجه شد، چگونه و با چه مکانیزمی می‌توانند این خطرها کاهش و هزینه‌های وارد شده را تادیه کنند.
علاوه‌بر این هنوز سازوکار مشخصی برای بازگشت سرمایه خارجیان و سود ایشان وجود ندارد. این نبود سازوکار برای خارج کردن اصل و سود سرمایه در واقع به این معنی است که ممکن است سرمایه‌گذار خارجی در ایران به دشواری بتواند پول خود را از ایران خارج سازد.
این دو عامل البته موانع بزرگی بر سر راه سرمایه‌گذاری و جذب سرمایه‌های خارجی در ایران است و هم‌اکنون که این موانع بر سر راه سرمایه.گذاری و جذب سرمایه‌های خارجی در ایران است و هم‌اکنون که این موانع بر سر راه سرمایه‌گذاری وجود دارد، چندان روشن نیست که سرمایه‌گذاران و صاحبان سرمایه‌گذاری‌های غیرایرانی چگونه و براساس چه محاسبه‌ای، سرمایه‌های خود را وارد ایران می‌کنند و پول خود را به واحد تولیدی و... تبدیل می‌نمایند.
البته دولت ادعا می‌کند که طی یک سال گذشته، حدود 2/ 4 میلیارد دلار سرمایه خارجی وارد کشور شده است. این رقم در مواردی تا 5/ 6 میلیارد دلار هم رسیده است، اما این ارقام در حالی مطرح می‌شود که هنوز تکلیف وعده روس‌ها برای سرمایه‌گذاری 7/ 2 میلیارد دلاری در میادین نفتی ایلام چندان روشن نیست.
برخی آمارها نیز گواه آن است که سایر مولفه‌های اقتصادی کشور از سرمایه‌گذاری 2/ 4 یا از آن بیشتر 5/ 6 میلیارد دلاری پشتیبانی نمی‌کند.
در عین حال، آمارهای ارائه شده از جانب سازمان سرمایه‌گذاری خارجی، گواه آن است که بیشترین تعداد سرمایه‌گذار خارجی در ایران به افغانستانی‌ها و پس از آن به چینی‌ها تعلق دارد.
شاید تعجب‌آور باشد که افغانستانی‌ها که توانایی چندانی در لحاظ مالی و سرمایه‌ای ندارند چگونه در ایران سرمایه‌گذاری کرده‌اند؟
در این باره توجه شود که فقر اقتصادی افغانستان و کوچک بودن اقتصاد آن کشور باعث شده تا میزان تورم آن کشور حتی از ژاپن هم کمتر شود و به زیر صفر تقلیل یابد.
این امر باعث وقوع تورم منفی در آن کشور شده است در این صورت چگونه اتباع افغانستانی می‌توانند به اولین سرمایه‌گذاران خارجی در ایران تبدیل شوند؟
آیا پولی که توسط اتباع افغانستانی در ایران هزینه می‌شود و با تبدیل شدن به سرمایه، صرف تولید کالا و خدمات می‌گردد، آیا از داخل ایران تهیه شده و با بردن آن به خاک همسایه، دوباره به عنوان سرمایه به ایران باز می‌گردد؟ احتمال زیادی دارد که فرایند شکل گرفته در واقع همان پولی که افغانستانی‌ها در ایران کسب می‌نمایند در یک چرخه صوری به‌عنوان سرمایه خارجی وارد کشورمان شود و به کارگاه و... تبدیل شود.
این امر نوعی پول‌شویی سفید فراهم بود. علاوه‌بر این کالاهایی که در این سرمایه‌گذاری تولید می‌شود، آیا با برند ایران و از مبدا کشورمان به بازار مصرف ارسال می‌شود؟ یا چنان که در مورد زعفران رخ داده است به عنوان کالای تولید افغانستان معرفی و ارزش افزوده آن به جیب افغانستانی‌ها واریز می‌شود؟
در این صورت افغانستانی‌ها از امکانات ایران و تسهیلات و یارانه‌هایی که باید تولید کنند در ایران اختصاص داده می‌شود، برای توسعه فعالیت‌ها و توانمندی‌های اقتصادی افغانستان مورد استفاده قرار می‌گیرد.
نکته قابل توجه در این باره آن است که انکتاد به‌عنوان مرجع بین‌المللی و قابل اعتماد سرمایه‌گذاری در جهان که اوضاع سرمایه‌گذاری در کشورهای گوناگون را از نزدیک دنبال و درباره آن گزارش ارائه می‌کند، میزان سرمایه‌گذاری در کشورمان را در سال 1400 ، 45/ 1 و در سال 1401 ، 1500 میلیارد دلار ذکر کرده است. در این صورت چگونه می‌توان جهش حدود 3 تا 5 میلیارد دلاری در سرمایه‌گذاری خارجی در ایران را پذیرفت.
آیا می‌توان قبول کرد که سرمایه‌گذاری خارجی در ایران از 5/ 1 میلیارد دلار در پایان سال گذشته به 2/ 4 یا از آن بیشتر 5/ 6 میلیارد دلار در امسال برسد؟ آیا چه چیزی تغییر کرده و یا سرمایه گذاران خارجی با ایران مهربان‌تر شده‌اند؟
