امنیت غذایی ایران؛ تضاد اقدامات آمریکا با برخی تصمیمات داخلی؛ نگاهی تحلیلی
تحلیل تضاد میان برنامه امنیت غذایی آمریکا و اصلاحات ساختاری داخلی در وزارت جهاد کشاورزی ایران. بررسی مصوبات شورای عالی اداری و اثر آن بر امنیت غذایی
دکتر اسکندر زند، از پیشگامان برجسته در حوزه تحقیقات علمی و مدیریتی کشاورزی ایران، با ارائه دکترین منحصر به فرد خود، مسیر نوآوری را در این صنعت هموار ساخته است. سوابق درخشان ایشان شامل دوره‌های متعدد معاونت و مشاورت وزیر، تدریس در دانشگاه‌ها و اخیراً انتشار کتاب «تاریخ شفاهی کشاورزی ایران»، گواه توانمندی‌های علمی و تخصصی وی است.
در نوشتار زیر، دکتر زند به نقد چهار بند از مصوبات شورای عالی اداری و همچنین جریمه و خلع ید از ارکان اصلی وزارت جهاد کشاورزی می‌پردازد.
پیگیری‌های خبرنگاران «اخبار سبز» نشان می‌دهد که در جلسات مرتبط با این مصوبات، نوری قزلجه بستان آبادی، وزیر جهاد کشاورزی و هم شاپور علایی مقدم، معاون توسعه منابع و مدیریت وی حضور فعال داشته‌اند.
حتی در جلسه تصمیم گیری نهایی خرداد امسال وزیر چون در سفر خارجی نبوده شخصاً حضور داشته و از دستپخت خود و معاونش که پاره شدن شاکله کشاورزیست مطلع بوده، اما دو ماه بر آن سرپوش گذاشته است.
با این حال، وزیر اخیراً و طی توئیتی اعلام کرده که این مصوبه برخلاف نظر وزارتخانه بوده و در حال پیگیری آن است، موضوعی که جای تأمل دارد.
بیشتر بخوانید: پوست اندازی منفی وزارت جهاد کشاورزی کلید خورد؛ تغییر ساختار برای چابک‌سازی و بهبود عملکرد
متن اصلی یادداشت دکتر اسکندر زند:
برنامه امنیت غذایی آمریکا و اولویت‌دهی به کشاورزی
در روزهای اخیر، وزارت کشاورزی ایالات متحده برنامه «امنیت مزارع» را منتشر کرده است. این برنامه با هدف تقویت امنیت غذایی، حفاظت از اراضی کشاورزی، افزایش تاب‌آوری و خودکفایی اقتصادی تدوین شده است.
در این برنامه، مقابله با تهدیدهای خارجی، شفاف‌سازی مالکیت زمین‌های کشاورزی توسط اتباع بیگانه و حفظ زیرساخت‌های حیاتی تولید غذا در اولویت قرار گرفته است، که نشان‌دهنده اهمیت استراتژیک امنیت غذایی ملی برای آمریکاست.
اقدامات داخلی و ایجاد نگرانی در حوزه کشاورزی ایران
در همین راستا، دو اقدام داخلی در هفته اخیر رخ داده که تأمل و بررسی عمیق‌تری را می‌طلبد:
- اصلاح ساختار وزارت جهاد کشاورزی: ابلاغ سند مأموریت و اصلاح ساختار وزارت جهاد کشاورزی از سوی شورای عالی اداری.
- آراء جریمه و خلع ید: ابلاغ رأی جریمه و خلع ید برای مؤسسات تحقیقات گیاه‌پزشکی، حفظ نباتات و تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی.
تحلیل تضاد اقدامات: نگاهی از منظر امنیت غذایی
مقایسه این دو رویداد داخلی با برنامه «امنیت مزارع» آمریکا، چند نکته جدی و نگران‌کننده را برای هر دلسوز امنیت غذایی آشکار می‌سازد:
- زمان‌بندی نامناسب: حتی با فرض صحت اقدامات شورای عالی اداری و رأی جریمه (که چنین نیست)، آیا زمان‌بندی اجرای این تصمیمات در شرایط حساس کنونی، سنجیده و به‌جا بوده است؟ این اقدامات، اذهان را از مسئله حیاتی امنیت غذایی منحرف نمی‌کند؟
- ابهام در تصمیم‌گیری: زمانی که وزیر جهاد کشاورزی، مصوبه شورای عالی اداری را خلاف نظر کارشناسی وزارتخانه می‌داند و بسیاری از متخصصان نیز بر این مصوبه نقد دارند و آن را همسو با تقویت کشاورزی و امنیت غذایی کشور نمی‌دانند، پرسش کلیدی این است: چه کسانی و با چه تحلیلی چنین تصمیمی را اتخاذ کرده‌اند؟
- فقدان پشتوانه کارشناسی: دکتر زند با اشراف کامل بر اهداف و وظایف وزارت جهاد کشاورزی، صراحتاً اعلام می‌کند که مصوبه شورای عالی اداری، فاقد پشتوانه کارشناسی لازم، شتاب‌زده، نامنسجم، فاقد درک صحیح از کشاورزی و امنیت غذایی، و اقدامی بی‌موقع و حتی در آینده بی‌اثر است.
- ضرورت تمرکز بر تأمین امنیت غذایی: با توجه به بحران‌های آبی، شرایط حساس کشور و لزوم آرامش در نظام تصمیم‌گیری امنیت غذایی، انتظار می‌رود که همه در جهت کمک به مسئولین برای تمرکز بر تأمین امنیت غذایی تلاش کنند و با طرح مباحث حاشیه‌ای، اذهان را درگیر نکنند.
- نقد محتوایی مصوبه: نقد‌های جدی و مفصلی به محتوای مصوبه شورای عالی اداری وجود دارد که در این مجال نمی‌گنجد، اما ضرورت بازنگری در این تصمیمات برای حفظ امنیت غذایی کشور حیاتی است.
