فساد 92 هزار میلیاردی فولاد مبارکه اصفهان

اخبار سبز کشاورزی : درخواست تحقیق و تفحص از شرکت فولاد مبارکه اصفهان در مهرماه 99، مطابق با ماده 212 قانون آیین‌نامه داخلی با امضای 18 نفر از نمایندگان مجلس ارائه شده و در آذرماه 99 به تصویب کمیسیون صنایع و معادن مجلس رسید. در 24 دی‌ماه 99 نمایندگان مجلس با اکثریت آرا با این طرح موافقت کردند.

مجتمع عظیم فولاد مبارکه به‌عنوان بزرگ‌ترین مجتمع تولید فولاد در کشور و موتور محرکه دست‌کم 3 هزار کارخانه و شرکت در کشور است. این شرکت به‌طور مستقیم و غیرمستقیم برای 350 هزار نفر شغل ایجاد کرده است. درآمد عملیاتی گروه در سال گذشته حدود 184 هزار میلیارد تومان(معادل 14 درصد بودجه کشور) بوده است.

این شرکت از سال 1397 با مشکلات بسیاری مواجه شده که علت اصلی آن در سوءمدیریت، به‌کارگیری مدیران بازنشسته و تبانی پشت پرده و فسادهای احتمالی در انعقاد قراردادها و نادیده گرفتن منافع مجتمع و سهامداران بورسی آن است که تخلفات متعددی را در این مجتمع صنعتی رقم زده است. گزارش حاضر بخشی از نتایج گزارش 300 صفحه‌ای تحقیق و تفحص از این گروه اقتصادی است. طبق گزارش تحقیق و تفحص، رقم تخلفات 91 هزار و 873 میلیارد تومان است.

تخلف 57 هزار میلیارد تومانی در تولید و فروش

یکی از بخش‌های مهم تخلفات فولادمبارکه، بخش مربوط به تولید و فروش محصولات است. ارزش ریالی تخلفات در این حوزه 57 هزار و 769 میلیارد تومان برآورد شده است. بخش عمده تخلفات این حوزه مربوط به تفاوت حاصل از تفاوت مابین قیمت فروش فولاد مبارکه اصفهان با بازار است. در این بخش نزدیک به 54هزار میلیارد تومان تخلف برآورد شده است. ایجاد رانت نزدیک به سه‌هزار میلیارد تومانی از دیگر بخش‌های تخلفات این حوزه است.

در این بخش به خلاصه‌ای از فرآیندهای منجر به اخلال در نظام اقتصادی در فروش محصولات اشاره می‌شود. برخی از این تخلفات عبارتند از:

1- عدم رعایت بند (۴) دستورالعمل پذیرش مشتری و روش قیمت‌گذاری و تعیین نرخ خدمات و انبارداری مراکز خدماتی فولاد‌مبارکه مبنی بر تعیین سهمیه براساس سامانه بهین‌یاب.

2- عدم‌رعایت بند (۴) دستورالعمل پذیرش مشتری و روش قیمت‌گذاری مبنی بر عدم تعیین میزان سهمیه مشتری و عدم کنترل خرید از طریق بورس کالا، توسط واحد فروش مراکز خدماتی.

3- عدم رعایت بند (۵-۳) دستورالعمل پذیرش مشتری و روش قیمت‌گذاری مبنی بر اینکه حداکثر میزان مجاز فروش محصول به مشتریان مراکز خدماتی (۱۱۰) تن محصول گرم و (۵۰) تن محصول سرد تعیین شده است.

4- عدم رعایت بند (۴) دستورالعمل پذیرش مشتری و روش قیمت‌گذاری مبنی براینکه مراکز خدماتی با رعایت اصول، ملزم به تامین نیاز تولید‌کنندگان نهایی و صنایع مصرف‌کننده ورق فولادی هستند.

5- عدم‌رعایت سهمیه‌بندی محصولات فولاد مبارکه به واحدهای تولیدی و همچنین تخصیص محصولات به شرکت‌های بازرگانی و دلالان.

6- روند افزایشی تحویل اسلب از سال ۱۳۹۶ به شرکت‌های بازرگانی و عدم عرضه در بورس کالا.

7- اختصاص محصولات کیفیت ویژه به شرکت‌های بازرگانی با مراکز خدماتی خاص و بیشترین تفاوت قیمت با بازار و ایجاد حداکثر سود برای خریداران.

8- عدم وجود مکانیسم کنترل مناسب از سوی شرکت فولاد مبارکه، عدم برآورد دقیق مقدار محصول موردنیاز هر یک از مشتریان و فروش مازاد بر نیاز واقعی و ایجاد فضای دلالی.

9- توسعه فضای دلالی و تبدیل کردن کارخانه‌های تولیدی به حق‌العمل کار طی سنوات اخیر.

10- فروش محصولات شرکت ورق خودرو با قیمت پایین‌تر و بدون ملاحظه منافع فولاد مبارکه.

11- فروش محصولات فولادی به شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا مازاد بر نیاز و عدم تناسب با تولید خودرو.

تقدیم رانت به سایپا و ایران‌خودرو

در بخشی از گزارش تحقیق و تفحص آمده است یکی از تخلفات فولاد مبارکه، فروش محصولات فولادی به شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا مازاد بر نیاز و عدم تناسب با تولید خودرو آن هم با قیمت پایین‌تر است که به‌موجب صورت‌های مالی حسابرسی‌شده شرکت‌های ایران‌خودرو و سایپا به علت مازاد بر نیاز ورق خریداری‌شده، این محصول مازاد را در بازار فروخته‌اند و تحت‌عنوان سود و زیان فروش مواد اولیه شناسایی شده است که بیانگر عدم‌کنترل دقیق میزان نیاز ایران‌خودرو و سایپا با میزان تولید خودرو توسط وزارت صمت یا عدم تطبیق فولاد مبارکه با سهمیه تعیین‌شده در سامانه بهین‌یاب است. همچنین شرکت‌های فوق بدون توجه به میزان ورق موردنیاز متناسب با خودروی تولیدی اقدام به خرید محصولات فولادی از شرکت فولاد مبارکه کرده‌اند.

تخلف 26 هزار میلیارد تومانی در قراردادها

طبق گزارش تحقیق‌وتفحص از فولاد مبارکه، بررسی‌های صورت‌گرفته از نحوه انعقاد قرارداد و انتخاب اشخاص طرف قرارداد حاکی است عمده قراردادها از طریق اخذ استعلام یا ترک تشریفات منعقد شده است، به‌عنوان نمونه از سال 1397 تا مهرماه 1400 مجموعا 15 هزار و 550 فقره سفارش خرید در شرکت فولاد صورت پذیرفته که 73 درصد از لحاظ قیمت به‌صورت ترک تشریفات انجام شده است. عمده موارد نقص مشاهده در نحوه انعقاد قرارداد به شرح ادامه است:

1- عدم رعایت قیمت مصوب وزارت صمت درخصوص قیمت مواد اولیه خریداری‌شده از شرکت‌های تولیدکننده،

2- عدم رعایت الزامات قانونی مناقصه درخصوص انتخاب تامین‌کنندگان،

3- بعضا اعضای هیات مدیره شرکت به‌عنوان تصمیم‌گیر در انتخاب برنده مناقصه، استعلام و… عضو هیات‌مدیره شرکت‌های شرکت‌کننده در مناقصه و استعلام بها بوده که به‌عنوان برنده نیز انتخاب‌شده‌اند این امر امکان عدم شفافیت و عدم رقابتی بودن مناقصه را افزایش می‌دهد،

4- بخش عمده‌ای از قراردادها به‌صورت مذاکره و براساس پیشنهاد واحد درخواست‌کننده بدون حصول شرایط رقابتی و صرفا با تصویب کمیسیون معاملات منعقد شده که این امر موجب رانت و عدم شفافیت در کشف قیمت می‌گردد.

5- تعدادی از قراردادها به پیشنهاد واحد درخواست‌کننده و با تصویب کمیسیون معاملات، بدون کشف قیمت رقابتی، تمدید شده است و

6- مغایر با تبصره 2 ماده 10 آیین‌نامه معاملات شرکت، تعدادی از معاملات به اجزای کوچک‌تر تبدیل و اصطلاحا شکسته شده است.

رقم تخلفات این بخش درمجموع 26 هزار و 641 میلیارد تومان برآورد شده که حدود پنج‌هزار و 70 میلیارد تومان آن مربوط به قراردادهای ریالی و مابقی مربوط به قراردادهای ارزی (عمدتا یورو) است، ازجمله ارقام درشت این بخش، تخلف 222 میلیون یورویی خرید الکترود و عدم رعایت نرخ مصوب است. 400 میلیون دلار مربوط به انعقاد قرارداد با شرکت چینی فاقد صلاحیت و عدم اجرای تعهدات ورود خسارت به‌دلیل عدم انعقاد قرارداد به‌صورت کامل است. نزدیک به 31 میلیون دلار مربوط به انعقاد قرارداد گاززدایی و پرداخت مازاد غیرواقعی و ورود خسارت به‌دلیل انعقاد قرارداد به نرخ بالاتر است.

از تخلف 7 هزارمیلیاردی تا پروژه‌کردن بورس!

یکی از بخش‌های مهم تخلفات فولاد‌مبارکه؛ در حوزه مالی، اقتصادی و سرمایه‌گذاری است. مجموع تخلفات این بخش رقمی حدود هفت‌هزار و 284 میلیارد تومان است. حدود 3.9هزار میلیارد تومان از تخلفات این حوزه مربوط به عدم‌تعیین‌تکلیف و وصول وجوه حاصل از فروش صادراتی شرکت فولادمبارکه نزد یکی از شرکت‌های تراستی است.

سرمایه‌گذاری‌های غیرضرور در بخش‌های غیرتولیدی، جذب و به‌کارگیری افراد غیرمتخصص، خرید و فروش سهام برای شرکت فلز تدارک توسط شرکت‌های کارگزاری و سرمایه‌گذاری غیرضرور در خرید زمین از شرکت سرمایه‌گذاری توکا تنها بخشی از تخلفات این حوزه است. در بخشی از گزارش تحقیق و تفحص به مورد عجیبی اشاره شده است.

در این بخش به عملکرد پرابهام و ایجاد انتفاع شخصی جهت برخی افراد در شرکت توسعه توکا اشاره شده و آمده است: «اختلال در بازار سرمایه از طریق پروژه‌کردن و خرید و فروش سهام شرکت‌های کروی، فسرب، توکا ریل، آسیا سیر ارس، توکارنگ و…، به‌منظور کسب سودهای غیرمتعارف از طریق دستکاری قیمت سهام، به این صورت که هاشمی، مدیرعامل این شرکت، سهام شرکت‌های مذکور را برای برخی اشخاص خاص (به‌عنوان مثال مدیر حراست و معاون مالی و مدیر حوزه مدیرعامل فولاد مبارکه و چندین نفر دیگر از مدیران و منصوبان آنها) به قصد کسب سود، با استفاده از اعتبارات شرکت خرید و فروش کرده است.»

قرارداد خرید و فروش سهام کروی که زیان سنگین 40میلیارد تومانی را به شرکت توسعه توکا در سال 1399 وارد آورده است. در این بخش هم هرچند مدیرعامل شرکت با قصد پروژه کردن سهام سعی داشته سودهای غیرمتعارفی کسب کند، ولی نتوانسته موفق عمل کند و درحال حاضر با مشکل مواجه شده است. عقد قرارداد با شرکت توکاریل جهت بازارگردانی سهام شرکت آسیا سیر ارس به مبلغ یک‌میلیارد و 600 میلیون تومان و پرداخت این وجه به یک شخص جهت انجام عملیات بازارگردانی، خارج از رویه‌ها و دستور‌العمل‌های سازمان بورس است.

پرداخت حقوق ماهانه 60 میلیونی برای مشاوران خیالی

یکی از بخش‌های تخلفات فولادمبارکه، تخلفات مربوط به ارتباطات و نیروی انسانی است. به‌کارگیری مدیران غیرمرتبط و عدم توجه به نظام شایستگی لازم برای مشاغل، اولویت ملاحظات سیاسی و ترجیح ارتباطات شخصی، پرداخت‌‌های غیرمتعارف، دور زدن فرآیندهای قانونی استخدام و… ازجمله موارد سوءمدیریت در این حوزه است.

طبق گزارش تحقیق و تفحص، مدیرعامل فولادمبارکه (حمیدرضا عظیمیان) مبتنی‌بر اظهارنظر صریح دستگاه‌های مسئول نظارتی بازنشسته بوده و اعاده به‌کار وی پس از انتصاب و فاقد وجه قانونی بوده است. همچنین بنابر اظهارنظر سازمان بازرسی کل کشور، دیوان محاسبات وکمیسیون اصل 90 و همچنین مبتنی‌بر سیاست‌های وزارت صمت، به‌کارگیری بازنشستگان در فولادمبارکه غیرقانونی و مخالف سیاست‌های اعلامی دولت بوده است.

از طرف دیگر عظیمیان فاقد تخصص در صنعت فولاد بوده و بنابر نظر کارشناسان متخصص این صنعت و با توجه به سابقه سه‌ساله مدیریت در این بنگاه بزرگ ملی، وی فاقد صلاحیت تخصصی برای اداره این شرکت بوده است. نکته قابل‌تامل اینکه، وی به‌همراه خود بیش از 30 نفر افراد فاقد صلاحیت را به فولادمبارکه می‌آورد. با توجه به بررسی‌های به‌عمل‌آمده، با 20 نفر از افراد قراردادهایی تحت‌عنوان مشاوره توسط شرکت فنی‌ومهندسی جی (99درصد سهام آن متعلق به فولادمبارکه است)، منعقد شده که برای اکثر مشاوران ثبت کارکردی صورت نمی‌‌پذیرد و با توجه به اینکه محل سکونت تعدادی از آنها در استان دیگری به جز اصفهان است، عملا خدمات قابل‌توجه و موثری از سوی آنان ارائه نمی‌شود. این افراد ماهانه بیش از 60 میلیون تومان حقوق دریافت کرده‌اند.

استخدام سفارشی 200 بازنشسته در فولاد مبارکه

طبق بررسی‌های صورت‌گرفته بیش از 200 نفر از بازنشستگان طی این مدت در فولادمبارکه به‌کار گرفته شده‌اند. سپردن اغلب کرسی‌های هیات‌مدیره شرکت‌های تابعه و سرمایه‌پذیر به افراد معرفی‌شده از طرف مسئولان دولتی و برخی نمایندگان مجلس، رویه جاری مدیرعامل وقت فولادمبارکه بوده است.

حقوق 77 میلیونی مدیر روابط‌عمومی

براساس گزارش تحقیق و تفحص، مدیر روابط‌عمومی شرکت که از تاریخ 20 بهمن 99 در این شرکت منصوب شده، مبلغ قراردادش برای یک سال 580 میلیون تومان (ماهی بیش از 48 میلیون تومان) بوده که البته وی برای 6 ماه و 10 روز حدود 468 میلیون تومان (بابت حقوق، مزایا، ماموریت و پاداش) دریافتی داشته است. به‌عبارتی وی به ازای هر ماه، حدود 76 میلیون تومان حقوق دریافت کرده است. مورد قابل‌تامل این‌که وی درحالی متولد سال 1363 است که در مدارک استخدامی تاریخ تولید وی سال 1348 ذکر شده است.

3 میلیارد تومان حقوق دریافتی مدیرعامل!

۱۴مهر ۱۳۹۷ با استعفای بهرام سبحانی از مدیرعاملی شرکت فولاد مبارکه، حمیدرضا عظیمیان به‌عنوان مدیرعامل جدید این شرکت انتخاب شد. طبق گزارش تحقیق و تفحص، مجموع پرداختی‌های صورت‌ گرفته به مدیرعامل تا پایان شهریور1400، جمعا مبلغ سه میلیارد و 59 میلیون تومان بوده است. علاوه‌بر آن، مبلغ 216 میلیون تومان بابت ماموریت خارجی بوده است. از کل مبالغ مذکور حدود 831 میلیون تومان آن پاداش بوده است. علاوه‌بر آن، مبلغ 31 میلیون و 600 هزار تومان نیز به‌عنوان سکه بهار آزادی دریافت کرده است.

شایان ذکر است، پس از حضور گروه ویژه از سازمان بازرسی ‌کل کشور و تاکید آنها بر غیرقانونی بودن بخشی از دریافتی‌ها، حدود 650 میلیون تومان از مبالغ دریافتی برگشت داده شده است. براساس گزارش تحقیق و تفحص، حقوق ماهانه عظیمیان طبق مصوبه هیات ‌مدیره در سال‌های 97، 98 و 99 باید به ترتیب 18.9، 23.6 و 30 میلیون تومان می‌بود اما محاسبات نشان می‌دهد دریافتی حقوق و دستمزد وی ماهانه حدود 85 میلیون تومان بوده است.

اما در سطح مدیران نیز دریافتی‌ها بسیار قابل‌تامل است، به‌عنوان نمونه حقوق و مزایای معاونان شرکت فولاد هرمزگان در 6ماهه ابتدای سال 1400 به‌طور متوسط ماهیانه بالغ‌بر 100 میلیون تومان بوده است. در نمونه‌ای دیگر مدیرعامل فولاد سنگان طی سال 1399 جمعا مبلغ 873 میلیون تومان (ماهانه نزدیک به 73 میلیون تومان) و در 6ماهه ابتدایی سال 1400 در مجموع 652 میلیون تومان (ماهانه نزدیک به 109 میلیون تومان) بوده است.

منبع: فرهیختگان