نقش کبالت در تغذیه نشخوارکنندگان

کبالت از عناصر کم‌مصرف (میکرو) بوده که در تغذیه نشخوارکنندگان و پستانداران از اهمیت بالایی برخوردار است؛ چون نمی‌تواند در بدن به مقدار زیاد ذخیره شود. در شرایط تغذیه از طریق چرا در مرتع یا مزرعه، بره‌ها بیشترین حساسیت را نسبت به کمبود کبالت داشته و بعد از آن­ها به ترتیب گوسفند و گاوهای بالغ قرار می‌گیرند.

اخبار سبز کشاورزی ؛ زهرا محبوبی | نقش کبالت در پرورش گوسفند از آنجا حائز اهمیت است که در ساختمان ویتامین B12 تمام نشخوارکنندگان نقش دارد. ویتامین B12 برای سوخت و ساز انرژی و تولید گلبول های قرمز خون در بدن ضروری می باشد. بیش از 13 درصد کبالت جیره برای ساخت ویتامین B12 استفاده می‌شود.

افزودن کبالت به جیره غذایی، هضم فیبر را بهبود می‌بخشد که این امر به‌دلیل افزایش فعالیت باکتری‌های هضم کننده فیبر است.

بیشتر بخوانید: بررسی حذف یونجه در جیره غذایی بره‌های پرواری

از طرفی کمبود کبالت باعث کمبود در ویتامین B12 شده و این خود اثر بازدارندگی بر باکتری های تولید کننده پروپیونات از جمله سالمونلا دارد.

تعدادی از بیماری‌ها در گاوها و گوسفندان که مشخصه آن‌ها لاغری، کم خونی و بی‌حالی است با عناوین «پینینگ»، بیماری نمک بوته و واستینگ نامیده می‌شوند.

پینینگ به‌عنوان یک عارضه جیره‌ای و ناشی از کمبود ویتامین B12 به حساب می‎‌آید. وقتی نشخوارکننده در مراتع با کمبود کبالت نگهداری شود ممکن است چندین ماه تا ظهور علایم پینینگ سپری شود.

با تخلیه کبالت و ذخایر ویتامین B12 در کبد و کلیه­، اشتها به صورت تدریجی کاهش یافته و در نتیجه تحلیل ماهیچه و گند خواری و کم‌خونی شدید و مرگ اتفاق می افتد.

از جمله علائم کمبود کبالت می‌تواند کاهش رشد و عدم شادابی، کاهش مقاومت در برابر عفونت، خشکی و شکنندگی موها­، خروج چرک یا اشک از چشم و کاهش تولید شیر است.

راه‌های درمان و پیشگیری از کمبود کبالت:

1- استفاده از مکمل‌های سولفات کبالت و نیترات کبالت؛

2- برای دام‌های مرتع کمبود کبالت را می‌توان با مصرف خوراکی گلوله‌های فشرده خوراکی اکسید کبالت درمان نمود و در بره‌ها نیز تزریق 300-100 میلی گرم ویتامین B12 یک هفته در میان و یا خوراندن کبالت؛

3- برای گوسفند روزانه یک گرم و برای گاو 10 گرم به روش خوراکی صورت گیرد.

زهرا محبوبی- دانشجوی دکترای تغذیه دام