ایران و مصر سال‌های زیادی است که روابط سیاسی خوبی با هم ندارند و به همین دلیل، مصر در همه این سال‌ها برای ایرانی‌ها ویزای توریستی صادر نمی‌کرده است. گرچه در این سال‌ها تلاش زیادی برای بهبود روابط انجام شد، اما فقط یک‌بار و در دهه ۱۳۸۰ بود که مصر اجازه داد ایرانی‌ها به این کشور سفر کنند؛ آن‌هم در قالب تورهای گردشگری و با کنترل‌های شدید. حالا بعد از همه این سال‌ها خبر چند ماهی است خبرهایی از بهبود روابط در این بخش و امکان سفر ایرانی‌ها به مصر منتشر می‌شود.
اخبار سبز کشاورزی؛ در آخرین خبر اعلام شده که ایرانی‌ها احتمالاً تا یک‌ماه دیگر یک سفر به این کشور خواهند داشت، اما همین سفر هم با محدودیت‌هایی مواجه است.
مصر یکی از کهن‌ترین تمدن‌های دنیاست که حدود چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح در کنار رود نیل شکل گرفت. این کشور در بخش شمال‌شرقی قاره آفریقا قرار گرفته و به دلیل تمدن هزاران‌ساله و بناهای تاریخی فراوانی که دارد، یکی از محبوب‌ترین و توریستی‌ترین کشورهای این قاره محسوب می‌شود.
اصلی‌ترین جاذبه‌های گردشگری این کشور، آثار تاریخی آن است که از دوران باستان و پادشاهی فراعنه به جای مانده است. از جمله مهمترین آنها می‌توان به اهرام ثلاثه مصر اشاره کرد که از شگفتی‌های دوران باستان بوده و یکی از عجایب هفت‌گانه محسوب می‌شود.
اهرام جیزه، مجسمه ابوالهول، ابوسمبل، معبد کرنک و دره پادشاهان، بخشی از جاذبه‌های تاریخی این کشور هستند که سالانه افراد زیادی را از سراسر دنیا به‌سمت خود جذب می‌کنند. به این آثار باستانی جاذبه‌های طبیعی چون دریای سرخ، کویر سفید و رودخانه زیبای نیل را نیز اضافه کنید.
یک فعال حوزه گردشگری: ماجرای گردشگری ایران و مصر شبیه آبی است که جرعه‌جرعه داده می‌شود. همین که هر از گاهی یک‌سری گشایش‌ها در حوزه ورود یا خروج گردشگر اتفاق می‌افتد، امیدبخش است؛ به‌ویژه اینکه ایرانی‌ها همیشه سفر به مصر را دوست داشته‌اند
۴۰ سال قطع روابط دو کشور
شاید نقطه ابتدایی قطع رابطه ایران و مصر در زمان انقلاب اسلامی شکل گرفت؛ زمانی که محمدرضا پهلوی به مصر پناه برد. در آن زمان پادشاه وقت مصر از شاه سابق ایران استقبال کرد و پس از فوت او نیز برنامه‌ای گسترده و مفصل برای تشییع جنازه محمدرضا پهلوی ترتیب داد.
البته موضوع به همین‌جا ختم نشد. در سال ۱۳۵۸ (۱۳۷۹ قمری) دو کشور مصر و اسرائیل قرارداد صلح کمپ دیوید را امضا کردند و با میانجی‌گری آمریکا به توافقاتی رسیدند که یکی از آنها به رسمیت شناختن رژیم صهیونیستی از طرف مصر بود.
این توافقنامه به مذاق ایران خوش نیامد. دو سال پس از این جریان، رئیس‌جمهوری وقت مصر، توسط یک جوان مسلمان با نام خالد اسلامبولی، کشته شد.
خالد دلیل این کار را امضای توافقنامه کمپ دیوید و مخالفت با آن اعلام کرد. این مسئله باعث شد ایران از این جوان مصری تقدیر کند و نام او را بر روی یکی از خیابان‌های تهران قرار دارد و این‌بار دولت مصر از ایران دل‌چرکین و این ماجراها درنهایت منجر به قطع روابط کامل بین دو کشور شد.
ایران و مصر در ۴۰ سال گذشته، جز چند مورد محدود، هیچ رابطه سیاسی باهم نداشته‌اند و تنها روابط بین دو کشور در حوزه اقتصادی بوده است.
گردشگری به مصر
به‌دلیل قطع روابط سیاسی ایران و مصر، در همه این سال‌ها گردشگران ایرانی اجازه سفر به مصر را با ویزای ایرانی نداشته‌اند. حالا اما بعد از چانه‌زنی‌های گسترده خبر می‌رسد که این گردشگری به‌صورت محدود برای ایران فراهم شده است.
وزیر گردشگری مصر در تازه‌ترین اظهار نظر خود به بیان جزئیات اولین پرواز ایران به مصر بعد از وقفه چندساله پرداخته و گفته است: «مصر میزبان اولین پرواز مستقیم از تهران است. این پرواز از طریق فرودگاه بین‌المللی «شرم‌الشیخ» انجام می‌شود؛ زیرا از اوایل امسال درخواست‌هایی برای انجام پرواز میان دو کشور مطرح شده بود. در این مدت درحال بررسی برنامه‌های گردشگری، رزرو هتل و نوع گردشگری براساس قوانین این وزارت بودیم.
این موارد را «پایگاه خبری الفجر» به‌نقل از «احمد عیسی» نوشته و اظهار کرده است: «در اولین پرواز، ۲۵ گردشگر ایرانی به مصر می‌آیند و برنامه آنها محدود به گردشگری ساحلی در جنوب سینا، نوبیع و طابا است و هیئتی از اداره گردشگری از آنها استقبال می‌کند.»
دبیر انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرتی خراسان‌رضوی نیز در این باره به «ایسنا» گفته است: «با توافقی که میان ایران و مصر صورت گرفته است، تبادل گردشگر میان این دو کشور از شهرهای تهران، مشهد و شیراز به شرم‌الشیخ مصر پس از ۴۰ سال به‌صورت مستقیم از ۴۵ روز تا ۲ ماه آینده صورت می‌گیرد.»
به گفته «فرهاد دوایی»، هفته گذشته از طریق انجمن‌های صنفی دفاتر خدمات مسافرتی شهرهای تهران، مشهد و شیراز روابطی برای تبادل گردشگر شکل گرفت: «ازآنجاکه ما مراوده‌ای با مصر نداشتیم، اولین گروه پس از ۴۰ سال از طرف متولیان گردشگری ایران وارد مصر شدند و یک پیشنهاد از سوی مجموعه‌های گردشگری مصر به ایران داده شد. قرار است به‌صورت نمادین اولین پرواز از تهران به قاهره حدود ۴۵ روز آینده انجام شود و با توجه به صحبت‌هایی که در کشور مصر صورت گرفته، امیدواریم شاهد تبادل گردشگر میان این دو کشور باشیم. با توجه به صحبت‌هایی که با وزارت گردشگری مصر صورت گرفته است، ملاحظاتی میان دو طرف وجود دارد که حدود دو هفته آینده توافق نهایی میان طرف مصری، طرف عراقی و طرف ایرانی در تهران صورت می‌گیرد تا براساس آن از دو ماه آینده تبادل گردشگر میان ایران و مصر صورت گیرد. با توجه به نزدیکی روابط با کشور مصر امیدواریم اولین رابطه‌ای که با این کشور داریم، در زمینه صنعت گردشگری باشد. در سفر گروهی که برای مذاکره به مصر انجام شد، در فرودگاه این کشور به‌راحتی ویزا برای ما صادر شد. در حال حاضر اولین مقصد ایران به مصر، شرم‌الشیخ، یک شهر ساحلی، است که پایتخت سیاسی مصر محسوب می‌شود و متقاضیان گردشگری زیادی دارد.»
یک روزنه
صنعت گردشگری مصر در سال‌های اخیر تجارب تلخی را پشت سر گذاشته است. آشوب و ناآرامی در کنار سقوط هواپیمای مسافربری روسیه در سال ۲۰۱۵ که از سوی بازرسان، عملیاتی تروریستی خوانده شد، بسیاری از افراد را از سفر به این کشور شمال آفریقا بازداشت. حالا به نظر می‌رسد این کشور هم در تلاش برای رسیدن به جایگاهی بالاتر در حوزه گردشگری است. هرچند همچنان مصر برای برخی کشورها همچون ایران محدودیت‌هایی در سفر قائل است.
«اشکان بروج» فعال حوزه گردشگری در این باره به «پیام ما» توضیح می‌دهد و می‌گوید: «تاکنون روابط صحیح و درستی بین ایران و مصر برقرار نبوده است و حتی در دهه ۱۳۸۰ هم که امکان سفر برای ایرانی‌ها به مصر فراهم شد، این‌طور بود که توریست‌های ایرانی همراه با گارد و با خودروهای اسکورت‌شده به مراکز گردشگری میرفتند، خیلی اجازه نداشتند از هتل خارج شوند، هر جا که میرفتند باید اطلاع می‌دادند و همه‌چیز خیلی تحت کنترل بود. اخیراً هم یکی از سیاستمداران مصری در اظهارنظری گفته بود که فکر نکنید دوستی به‌طور کامل برقرار شده است. همین نشان می‌دهد قرار نیست تصور کنم همه‌چیز صد درصد اصلاح شده است و قطعاً این‌بار هم تدابیر امنیتی در نظر گرفته می‌شود.»
او با بیان اینکه مصر با ایران و چند کشور دیگر به‌دلیل نوع روابط سیاسی با همین گارد بسته و کنترل‌شده برخورد می‌کند، اظهار می‌کند: «ماجرای گردشگری ایران و مصر شبیه آبی است که جرعه‌جرعه داده می‌شود. همین که هر از گاهی یک‌سری گشایش‌ها در حوزه ورود یا خروج گردشگر اتفاق می‌افتد، امیدبخش است؛ به‌ویژه اینکه ایرانی‌ها همیشه سفر به مصر را دوست داشته‌اند.»
بروج توضیح می‌دهد که گردشگری به مصر بالاخره باید از یک‌جایی شروع شود؛ هرچند او معتقد است فعلاً نمی‌توان دربارل دوطرفه بودن این گردشگری و اینکه چرا محدودیت‌ها یک‌طرفه است، نظری داد: «چهره ایران در عرصه بین‌المللی به‌قدری مخدوش و ناامن جلوه داده شده است که گردشگران خارجی چندان تمایلی برای سفر به ایران ندارند و این را همه مسئولان گردشگری ایران هم می‌دانند. گردشگران مصری هم از این قاعده مستثنی نیستند.»
او تأکید می‌کند: «مسئولان از حذف ایران‌هراسی می‌گویند، اما تا زمانی‌که کمپین‌های دائمی و مستمر برای اصلاح تصویر ایران در نگاه بین‌المللی نداشته باشیم، موفق نخواهیم بود. ما باید تلاش کنیم این تصویر منفی را حداقل به خنثی تبدیل و بعد برای بهبود آن هم تلاش کنیم.»
بروج تصریح می‌کند به ماجرای گردشگری مصر و ایران باید این‌طور نگاه کرد که فعلاً نشانه‌های گشایش اتفاق افتاده، زیرا گردشگری یک چرخه از گردشگران ورودی، خروجی و داخلی است و جدا از هم نمی‌توان به آن نگاه کرد.
همه کارشناسان اما مانند «اشکان بروج» فکر نمی‌کنند. از نگاه «حبیبه نیک‌سیرت»، کارشناس گردشگری، همه مردم حق دارند همه آثار باستانی مصر را ببینند و ازاین‌رو، سفر با محدودیت معنایی ندارد: «اگر قرار است مصر اجازه سفر ایرانی‌ها را بدهد، باید این سفر به همه نقاط باشد. مثل این است که بگوییم توریستی که وارد ایران می‌شود اصفهان یا شیراز را نبیند. امکان‌پذیر است؟»
**
ایران و مصر دو قدرت بزرگ منطقه با جمعیتی نزدیک به ۲۰۰ میلیون نفر هستند. نزدیک شدن قاهره و تهران علاوه بر اینکه از جنبه‌های سیاسی اهمیت دارد، رونق گردشگری دو کشور با تاریخچه باستانی قابل‌توجه را هم موجب می‌شود؛ گرچه تا امروز گردشگران مصری در سفر به ایران محدودیت خاصی نداشته‌اند، اما این امیدواری وجود دارد که ایرانی‌ها بتوانند با تعامل‌های بعدی بدون محدودیت خاص سفر به سرزمین عجایب را تجربه کنند.
