پس از ۹ هزار سال کشت سنتی برنج+اینفوگرافی

پیشرفت یعنی آن که کشاورزان بتوانند بدون تلف کردن محصول با یک بار کشت گیاهی مانند برنج، هشت بار از آن برداشت نمایند که این گامی مهم برای کاهش هزینه‌ها و برداشت مستمر در یک دوره زمانی چند ساله است.

اخبار سبز کشاورزی ؛ پیش از این نیز گزارشی در مورد مزایای اقتصادی، کشاورزی و زیست محیطی برنج‌های چند ساله ارائه شده بود که در آن بیش از 56 هزار کشاورز خرده‌پا در جنوب کشور چین و اوگاندا اقدام به کشت چنین محصولی کرده بودند.

برنجکاران از آن جهت این محصول را انتخاب کرده‌اند که دارای مزایای اقتصادی زیادی برای آن‌ها است.

کشاورزان چینی مانند سایر جاهای دنیا اکثرا از نظر سنی نسبتا پیر بوده، ضمن آن که جوانان با ترک روستاها و مهاجرت به شهرها موجب کاهش نیرو برای عملیات کشاورزی شده‌اند. کشت برنج اساسا نیازمند نیروی کار زیاد و پر هزینه است و از این که بتوانند یک دوره کشت را حذف نمایند، صرفه‌جویی زیادی به‌عمل می‌آورند.

سرآغاز کشت تحقیقاتی این برنج از سال 1999 و با همکاری دانشگاه کشاورزی (یون‌نان) چین و انستیتو بین المللی تحقیقات برنج آغاز که طی این سال‌ها موجب مشارکت دانشگاه‌های دیگری در برخی از کشورها گردید. محققان برای تولید این برنج، اقدام به هیبریداسیون و تلاقی یک برنج بومی یک‌ساله آسیایی با یک برنج وحشی آفریقایی کردند و برای پیش برد برنامه خود از ابزارهای دقیق ژنتیک استفاده کردند و در سال 2007 توانستند یک برنج هیبرید را تولید که در سال 2016 به تولید انبوه رسید. گونه اقتصادی آن برای اولین بار در سال 2018 و با نام PR23 معرفی شد.

این گروه تحقیقاتی به مدت پنج سال اقدام به کشت برنج مذکور و بررسی عملکرد و مقایسه آن با برنج‌های یک ساله در ایالت «یون‌نان» چین کردند. با در نظر گرفتن برخی از استثنائات برای چهار سال اول، مقدار 6/8 مگاگرم(6/8 تن) در هکتار برای برنج PR23 و 6/7 مگاگرم(6/7 تن) در هکتار برای برنج معمولی یک ساله به دست آمد. در سال پنجم بنا بر برخی از عوامل، تولید محصول کاهش یافت که از نظر اقتصادی می‌بایست حذف و مجددا کشت برنج انجام شود.

به علت تکرار نکردن کشت سالیانه، کشاورزان برنج کار تقریبا تا 60 درصد در هزینه‌های کارگری و 50 درصد در مخارج تهیه بذر، کود و سایر عوامل صرفه‌جویی داشتند.

کاهش در هزینه‌های کارگری که معمولا توسط زنان و کودکان انجام می‌شود می‌تواند با ماشین‌ها و ادوات جایگزین گردد که گام مهمی در آسایش و چگونگی زندگی این افراد و نیز کاهش گازها و آلاینده‌های گلخانه‌ای ناشی از فعالیت‌های کشاورزی است.

مزایای اقتصادی برنج چند ساله بسته به مناطق مختلف بین 17 تا 161 درصد بود. حتی برخی از مناطق که به دلیل هجوم آفات خساراتی وارد می‌شد، باز در مقایسه با کشت سنتی برنج برای کشاورزان سودآوری داشت.

در سال اول که برنج یکساله و چند ساله در مزارع مجاور یکدیگر کشت شد، همه عوامل یکسان بود و تفاوتی در هزینه‌ها و سودآوری‌ها نبود، اما در سال‌های بعد به دلیل عدم نیاز به هزینه‌های آماده‌سازی زمین، تهیه نکردن بذر، استفاده کمتر از کود، آب و نشاکاری، صرفه‌جویی‌های قابل توجهی به وجود آمد. ضرورت نداشتن انجام دو نوبت شخم زمین در یک سال از نظر زیست‌محیطی نیز مزایای زیادی داشت و کربن و ازت بیشتری در خاک ذخیره گردید.

کشت‌های یک ساله معمولا نیازمند حذف و برداشت بقایای گیاهی به همراه صرف انرژی زیاد، سموم آفت کش و کوددهی مجدد است. تکرار این عملیات ترکیبی تخریب‌کننده زمین و محیط‌زیست، به همراه صرف هزینه‌های بسیار، می‌تواند مشکلات اکوسیستمی نیز در پی داشته باشد. بخش دیگری از ارزیابی‌های به دست آمده، مربوط به کاهش درجه حرارت در منطقه توسط کشت‌های برنج چند ساله بود که در صورت توسعه جهانی می‌تواند در کاهش درجه حرارت موثر باشد.

نکته‌ای که در این جا باید به آن توجه کرد کشت این نوع برنج در مناطق فاقد یخبندان‌های زمستان است.

محققان پس از این توفیق در حال یافتن ابزار و روش‌هایی برای افزودن طعم و عطر، مقاومت به بیماری‌ها و خشکی در واریته‌های بعدی هستند.

پرسش‌های مرتبط با ترسیب کربن، مقاومت و متعادل گازهای گلخانه‌ای در برنج‌های چند ساله، هنوز در جای خود باقی است. علاوه بر آن، این محققان باید در اندیشه تولید برنج‌های چند ساله در مناطق مرتفع باشند که می‌توانند در تثبیت خاک و جلوگیری از فرسایش خاک‌ها اقدام مهمی به شمار آید.

تولید این نوع برنج و احیانا محصولات دیگری از این دست می‌تواند گامی مهم در تامین امنیت غذایی جهانی باشد.

ماهنامه دام و کشت و صنعت- شماره ۲۷۱ - بهمن ۱۴۰۱