پیش به سوی فقر غذایی

اخبار سبز کشاورزی : ترجیع‌بند سخن بسیاری از مسئولان و اقتصاددانان و منتقدان به شرایط معیشتی حاکم بر جامعه در سال‌های اخیر، کوچک و کوچک تر شدن سفره مردم و فرار گوشت قرمز، پرواز مرغ و به دریا برگشتن ماهی‌ها از سبد خانوارها بود که البته کمتر گوش شنوایی در این عرصه یافت شد، چرا که علی‌رغم وعده و شعارهای دولتمردان و قانونگذاران در فصول انتخابات، آنچه کمتر مورد توجه قرار گرفت معیشت مردم بود، ضمن آن که این «معیشت» با موضوعات کلیدی دیگری مانند اشتغال و تولید گره خورده است.

159 وعده عمدتا بی سرانجام روحانی

حسن روحانی در خرداد 1392، 159 وعده اقتصادی به مردم داد اما کمتر وعده‌ای از آن‌ها به اجرا درآمد. هر روز مملکت فقیرتر، بیکاران افزون‌تر، سفره‌ها کوچک‌تر و تنگناهای معیشتی مردم تنگ‌تر شد به گونه‌ای که با کاهش قدرت اکثریت افراد جامعه و خانوارها، مصرف سرانه 12 کیلو گوشت قرمز در سال 99 به 6 کیلو و در سال 1401 به 3 کیلو کاهش یافت اگر چه مرکز آمار کشور به طور رسمی آن را 4 کیلو اعلام کرد.

در مقام مقایسه مصرف گوشت قرمز نسبت به میانگین جهانی و سایر کشورها، در حال حاضر، کشور ایران در شرایط نگران‌کننده‌ای قرار دارد چرا که تامین پروتئین برای تمام آحاد جامعه، نقش بسیار مهمی در حفظ سلامت و کاهش هزینه‌های سلامت و درمان و تقلیل آسیب‌های فردی دارد.

طبق برآوردهای سازمان فائو میانگین سرانه مصرف گوشت(انواع گوشت) در جهان 34 کیلو و گوشت قرمز 12 تا 13 کیلو است و کشورهایی مانند غنا با 9 کیلو و تانزانیا با 10 کیلو و حتی کشور جنگ زده و فقیری مانند یمن با 14/5 کیلو از جمله مناطق خوب در مصرف گوشت قرمز هستند. حال رسیدن سرانه مصرف گوشت قرمز به 3 کیلو در کشور ایران را فقط می‌توان یک فاجعه دانست.

سقوط از جایگاه میانگین سرانه مصرف جهانی گوشت(12 کیلو) و قرار گرفتن در کنار کشورهایی چون بنگلادش، هندوستان و یا اتیوبی، نمی‌تواند موجب فخر و مباهات دلتمردان ما باشد.

آن‌هایی که پیوسته شعار ریشه‌کنی فقر مطلق می‌دادند باید بدانند تنزل مصرف روزانه گوشت به 8 گرم آن هم طی 2 سال، نشان از سوء مدیریت شدید در عرصه‌های اقتصادی، تولیدی و اشتغالزایی دارد و لازم است تا به آسیب‌شناسی آن پرداخته شود. در سال 1993 مصرف سرانه انوع گوشت در کشور چین فقط 5 کیلو بود که اکنون به 53 کیلو ارتقاء یافته و در حدود یازده برابر شده، اما با تدابیر اقتصادی و روش‌های اجرایی در ایران، 12 کیلو به 3 کیلو کاهش یافته است.

احمدی‌نژاد و وابسته کردن کشور به واردات

نگاهی به عملکردهای 2 دوره ریاست جمهوری محمود احمدی نژاد و 2 دوره رئیس الوزرا بودن حسن روحانی و کاستی‌های ناشی از سوء مدیریت‌های به عمل آمده در آن سال‌ها و نیز نتایج یک سال ریاست جمهوری ابراهیم رئیسی، نکات بسیاری را در تبدیل شدن یک سفره به یک بشقاب در خانوارها روشن می‌کند.

محمد احمدی نژاد با به دست آوردن بالاترین میزان درآمدهای نفتی در عمر یک صد ساله صنعت نفت و صادرات آن با هدر دادن اکثر آن درآمدها توسط واردات بی‌رویه، رانت‌های ویران‌گر و ریخت و پاش‌های افسارگسیخته، هیچ بهره‌ای را نصیب مردم جامعه ایرانی نکرد و موجب وابستگی بیشتر به واردات به جای سرمایه‌گذاری در تولید داخل و حمایت از کشاورزان و صنعتگران و بخش‌های خصوصی کرد.

با رفتارهای پوپولیستی و وعده‌های پوچ و غیرقابل اجرا، اصطلاحا همه را «سرکار» گذاشت و در پایان دومین دوره ریاست جمهوری در نقش یک اپوزیسیون کاذب و بدلی از کاخ ریاست جمهوری اسباب کشی کرد.

حسن روحانی با صدها وعده رنگارنگ در سال 1392 زمام قوه مجریه را به دست گرفت و با هر روزی که گذاشت، آنچه را از یاد برد معیشت عمومی بود که آخرین ضربه‌‎های وی در سال پایانی، حذف یارانه‌های دولتی از نهاده‌های کشاورزی و 7 تا 10 برابر کردن قیمت آن‌ها بود. کاری که به کوچک‌تر شدن سفره و فقر بیشتر انجامید، چرا که بسیاری قدرت خرید کالاهای تولید با نرخ‌های مذکور را نداشتند.

در ابتدای سال 99 قیمت گوشت از 70 هزار تومان به 130 هزار تومان در پایان سال رسید و حتی در اسفند 99 از اولین رقم نیز بالاتر رفت. در سال 1400 قیمت‌ها سیر صعودی گرفت تا جایی که دیگری کمتر خانواده کم درآمدی تون خرید گوشت قرمز و حتی گوشت مرغ را داشت.

اکنون با میانگین تورم نقطه‌ای 55 درصد که گاه تورم 200 تا 300 درصد برخی از کالاهای پرمصرف در آن وجود دارد، امیدی به بهبود وضع معیشت اقشار فقیر نیست که به تبع آن تولیدکنندگان محصولات دامی نظیر گوشت قرمز، مرغ و ماهی نیز تحت تاثیر قرار گرفته و عرصه برآن‌ها نیز تنگ‌تر می‌شود.

هشدار

هشدارهای فوق زنگ خطر را برای مسئولان به صدا در می‌آورد که باید حرکتی در جهت اصلاح زیرساخت‌های اقتصادی، افزایش قدرت خرید مردم، تقویت بنیان‌های تولید و اشتغال بکنند.

مهدی رجول دزفولی

ماهنامه دام و کشت و صنعت - شماره ۲۶۶ - شهریور ۱۴۰۱ش