در هفته محیط زیست، با قدرت شگفت‌انگیز حفاظت خاک و آب با اسطوخودوس آشنا شوید. مزرعه مهندس میرعرب در گلستان، با کشت این گیاه دارویی، به مبارزه با فرسایش خاک و حفظ منابع آبی کمک می‌کند.

هفته محیط زیست: فرصتی برای نجات آب و خاک

اخبار سبز کشاورزی؛ پنجم ژوئن، که در تقویم ما مصادف با ۱۵ خرداد است، روز جهانی محیط زیست نام گرفته. این روز فقط برای برگزاری همایش و کارگاه نیست، بلکه فرصتی طلایی برای تأملی عمیق درباره وضعیت منابع طبیعی کشورمان است.

آب و خاک، دو رکن اصلی حیات بر روی زمین، این روزها بیش از همیشه در معرض تهدید قرار دارند و نیاز به مراقبتی ویژه دارند تا بتوانیم زندگی پایداری را برای نسل‌های آینده تضمین کنیم. هفته محیط زیست ۱۴۰۴ که از همین روز آغاز می‌شود، بهانه‌ای است برای بازنگری در آنچه با این زیست‌بنیان‌های ارزشمند کرده‌ایم.

مزرعه‌ای از جنس امید؛ حفاظت خاک و آب با اسطوخودوس در گلستان

در راستای اهمیت حفاظت خاک و آب، مایلم شما را با نمونه‌ای الهام‌بخش از تلاش یک جوان خلاق و پژوهشگر در استان گلستان آشنا کنم.

آقای مهندس مجتبی میرعرب، ساکن روستای فاضل‌آباد از توابع شهرستان آزادشهر، توانسته است با تکیه بر دانش روز و ابتکار خود، کاری فوق‌العاده انجام دهد. او در اراضی دیم و شیب‌دار روستا، یک مزرعه دو هکتاری از گیاه دارویی اسطوخودوس (لوندر) برپا کرده است. این مزرعه نه تنها زیباست، بلکه مصداق بارز حفاظت خاک و آب با اسطوخودوس محسوب می‌شود.

معجزه‌ اسطوخودوس: ریشه‌هایی که خاک را نجات می‌دهند

گیاه اسطوخودوس، با سیستم ریشه‌ای قوی و گسترده‌ای که دارد، یک نگهبان طبیعی برای خاک است. این ریشه‌ها به طرز مؤثری خاک را مهار می‌کنند و از فرسایش آن، به خصوص در دامنه‌ها و اراضی شیب‌دار، جلوگیری می‌کنند. تصور کنید چقدر این گیاه به پایداری زمین کمک می‌کند! ریشه‌های اسطوخودوس به چسبندگی خاک کمک کرده و از رواناب، که اصلی‌ترین عامل فرسایش خاک است، جلوگیری می‌کنند.

مزرعه گردشگری سبزینه مهندس میرعرب در سال ۱۴۰۱ کشت شده و هر سال در اواخر اردیبهشت و اوایل خرداد، به گل می‌نشیند و منظره‌ای بی‌بدیل به رنگ بنفش خلق می‌کند که چشم هر بیننده‌ای را خیره می‌کند.

نکته جالب‌تر اینکه، این گیاه کم‌نیاز تا بیست سال بر زمین باقی می‌ماند و نیازی به کاشت مجدد یا مبارزه شیمیایی با آفات و علف‌های هرز ندارد. این ویژگی‌ها، کاشت و نگهداری اسطوخودوس را در اراضی شیب‌دار به یک راهکار ایده‌آل برای کاهش فرسایش و حفظ مواد مغذی خاک تبدیل می‌کند.

چرا اسطوخودوس یک قهرمان زیست‌محیطی است؟

• سیستم ریشه‌ای قوی: ریشه‌های عمیق و گسترده اسطوخودوس، خاک را محکم نگه می‌دارند و آن را در برابر فرسایش بسیار مقاوم‌تر می‌کنند.
• تثبیت خاک: این گیاه با مهار خاک، از سست شدن و حرکت آن توسط جریان آب، به ویژه در مناطق شیب‌دار، جلوگیری می‌کند.
• کاهش رواناب: رشد متراکم اسطوخودوس، مانند یک سد طبیعی عمل کرده و سرعت آب را کاهش می‌دهد. این کار به جای اینکه آب باعث فرسایش خاک شود، به آن اجازه می‌دهد تا به درون زمین نفوذ کند.
• بهبود سلامت خاک: با جلوگیری از فرسایش، اسطوخودوس به حفظ مواد مغذی حیاتی خاک کمک می‌کند. این موضوع هم برای رشد خود گیاه و هم برای سایر پوشش‌های گیاهی منطقه بسیار مفید است.
• حفاظت و احیای اکولوژیکی: سیستم ریشه‌ای اسطوخودوس با کاهش خطر رواناب، از فرسایش جلوگیری می‌کند و تبخیر از سطح خاک را نیز کاهش می‌دهد. علاوه بر این، این گیاه یک مزیت طبیعی دیگر هم دارد: جذب کربن از هوا و ذخیره آن در زیر زمین، که به مبارزه با مشکلات تغییرات اقلیمی کمک شایانی می‌کند.

آینده‌ای سبز با حفاظت خاک و آب با اسطوخودوس

تجربه موفق مزرعه مهندس میرعرب در گلستان، نشان می‌دهد که چگونه می‌توان با استفاده از راهکارهای طبیعی و پایدار، به حفاظت خاک و آب پرداخت. اسطوخودوس نه تنها یک گیاه زیبا و دارویی است، بلکه می‌تواند نقش مهمی در مقابله با چالش‌های زیست‌محیطی ایفا کند.