بازار سیاه کود اوره: قیمت ۱۰۰ هزار تومانی هر کیلو کود اوره
بازار سیاه کود اوره بیداد می‌کند از افزایش نجومی قیمت کود تا دلایل پنهان مشکلات، چرا کشاورزان برای تامین اوره باید تا ۱۰۰ هزار تومان بپردازند
فصل کاشت و برداشت که از راه می‌رسد، تب‌وتابی عجیب در بازار کود به راه می‌افتد؛ تب‌وتابی که این روزها دامن‌گیر بازار اوره شده و قیمت‌ها را به مرز ۱۰۰ هزار تومان برای هر کیلوگرم رسانده است!
به گزارش اخبار سبز کشاورزی؛ این در حالی است که قیمت مصوب، بسیار پایین‌تر از این ارقام است. اما چه کسی پشت پرده این بازار سیاه کود اوره میلیاردی قرار دارد؟ و چرا کشاورزان مجبورند نیاز خود را با چندین برابر قیمت واقعی تامین کنند؟
قیمت‌های سر به فلک کشیده و دلایل پنهان!
کافی است در فضای مجازی سری به سایت‌های خرید و فروش کود بزنید تا با ارقام باورنکردنی روبرو شوید. برخی از این سایت‌ها، قیمت هر کیلوگرم کود کشاورزی اوره مایع را تا ۹۷ هزار و ۵۰۰ تومان هم اعلام می‌کنند. جالب اینجاست که وقتی برای خرید تماس می‌گیرید، اولین سوال فروشنده این است: "برای بازار داخل می‌خواهید یا صادرات؟"
فروشندگان آنلاین می‌گویند هر تن اوره صادراتی دست کم ۳۵۵ دلار قیمت دارد. با احتساب دلار ۸۰ هزار تومانی، این یعنی هر کیلوگرم اوره صادراتی حدود ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان به فروش می‌رسد. وقتی هم که متوجه می‌شوند برای نیاز داخلی تماس گرفته‌اید، معمولاً با این توجیه که "قیمت‌های صادراتی گران است"، اعلام می‌کنند عرضه داخلی ندارند.
این تفاوت فاحش قیمت بین بازار آزاد، صادرات و نرخ‌های مصوب، بازار سیاه کود اوره را حسابی رونق بخشیده است. کودی که قیمت مصوب آن کمتر از هزار تومان است، حالا در بازار سیاه تا ۱۰۰ هزار تومان معامله می‌شود!
قیمت‌گذاری دستوری: بازی دو سر باخت برای تولیدکننده و کشاورز
فعالان صنعت پتروشیمی معتقدند که قیمت‌گذاری دستوری در حوزه اوره، به یک بازی دو سر باخت تبدیل شده است. اوره‌سازان مجبورند محصولی را که قیمت تمام‌شده تولید هر کیلوگرم آن بیش از ۱۰ هزار تومان است، به یک دهم قیمت در بازار عرضه کنند. هدف اصلی این کار حمایت از کشاورز و کنترل تورم در سبد غذایی مردم عنوان می‌شود.
اما حقیقت این است که رونق چشمگیر سایت‌های خرید و فروش کود نشان می‌دهد بسیاری از کشاورزان نیز در نهایت دست به دامن بازار سیاه کود اوره شده و نیاز خود را با چندین برابر قیمت واقعی تامین می‌کنند. در واقع، این قیمت‌گذاری دستوری به جای حمایت، هم تولیدکننده و هم کشاورز را در تنگنا قرار داده است.
پشت پرده بازار اوره: تاخیر در پرداخت‌های دولتی، نه چالش کشاورز و اوره‌ساز!
برخی، قیمت‌های نجومی کود اوره و نوسان بازار آزاد را نتیجه کاهش عرضه از سوی اوره‌سازان می‌دانند؛ اما واقعیت چیز دیگری است. آقای سعید باغبانی، مدیر کنترل تولید شرکت ملی صنایع پتروشیمی، تاکید می‌کند که چالش اصلی در بازار اوره کشور، تنش بین کشاورزان و اوره‌سازان نیست.
او می‌گوید: "مصرف اوره کشاورزان تنها یک سوم ظرفیت تولید کشور است و مشکلی از جهت تولید و توزیع از سوی اوره‌سازان وجود ندارد."
پس مشکل کجاست؟ به گفته باغبانی، ریشه اصلی این چالش، تاخیر در پرداخت‌ها و تامین مالی از سوی دولت است. اوره‌سازان هزینه‌های جاری خود را دارند و باید آنها را پرداخت کنند، در حالی که پول آنها با تاخیر به دستشان می‌رسد. به عنوان مثال، پتروشیمی‌ها حدود ۴۰ همت بابت پول گاز بدهکار هستند. این یعنی فعالان این صنعت از یک سو طلبکار دولت‌اند و از سوی دیگر بدهکار دولت!
تهاتر سهام هلدینگ خلیج فارس: راه حلی ناتمام برای مطالبات اوره‌سازان
پتروشیمی‌های اوره‌سازی که سهامشان عمدتاً متعلق به بازنشستگان وزارت دفاع و تامین اجتماعی است، طی سال‌های گذشته به دلیل عدم دریافت مطالباتشان از جهاد کشاورزی، متحمل خسارت‌های سنگینی شده‌اند.
هیئت وزیران برای حل بخشی از این مشکل، مصوبه‌ای را تصویب کرد که بر اساس آن، مطالبات اوره‌سازان از طریق واگذاری سهام قابل واگذاری، تهاتر شود. بدین ترتیب، ۴ درصد از سهام هلدینگ خلیج فارس به جای مطالبات دولت به این شرکت‌ها واگذار شد.
اما این تهاتر نیز نتوانست بدهی‌ها را به طور کامل تسویه کند. از ۶۵ همت مطالبات، تنها ۳۷ همت آن پرداخت شده است. این وضعیت، فشار مالی را بر اوره‌سازان افزایش داده و به طور غیرمستقیم بر روند عرضه و در نتیجه بر بازار سیاه کود اوره تاثیر می‌گذارد.
اولویت تامین داخلی و چشم‌انداز افزایش تولید
باغبانی با تاکید بر اینکه اولویت صنعت پتروشیمی، تولید و تامین پایدار کود اوره مورد نیاز داخل کشور است، اظهار داشت: "اوره مازاد بر نیاز داخل، صادر می‌شود. اینگونه نیست که اوره‌سازان برای کسب سود بیشتر نسبت به تامین نیاز داخلی غفلت کنند."
ایران با چهار شرکت پتروشیمی پردیس، شیراز، کرمانشاه و خراسان، از تولیدکنندگان اصلی کود اوره در کشور است. با بهره‌برداری از ۶ واحد توسعه‌ای و ایجادی و افزایش ۵ میلیون تنی، ظرفیت تولید اوره ایران به حدود ۱۵ میلیون تن افزایش خواهد یافت. جالب است بدانید که از این میزان، ۳۵ درصد آن مربوط به گروه نفت و گاز پارسیان است.
در سطح جهانی نیز، تولید اوره هم‌اکنون ۲۳۷ میلیون تن است که ۷۰ درصد آن در قاره آسیا تولید می‌شود. ایران، هند، روسیه، قطر، اندونزی، پاکستان و عربستان سعودی از مهم‌ترین تولیدکنندگان جهانی اوره هستند.
همچنین، خاورمیانه بزرگترین صادرکننده اوره به دنیاست و ۷۰ درصد از تولیدات اوره در آسیا، به‌ویژه در کشورهای چین و هند مصرف می‌شود./ بازار
