بحران آب؛ باز هم غافلگیر شدیم!؟
آیا بحران آب در ایران قابل پیشبینی بود؟ این یادداشت با نگاهی به هشدارهای کارشناسان و سیاستهای نادرست گذشته، به بررسی ریشههای بحران آب میپردازد

به مناسبتی، صورتجلسات شورای عالی کشاورزی و آب در ۴۰ سال اخیر را مرور میکردم؛ در همه آنها بحث اصلی، کمبود آب بوده است! مشکلی که به تدریج به بحران نزدیک میشد! اما از بیان آن طفره میرفتند!
ناترازی به جای بحران؛ بازی با کلمات!
اخبار سبز کشاورزی؛ آنقدر خودمان را گرفتار ظواهر نمودهایم که رئیس جمهور روزنه گشا! نیز به جای کلمه بحران، از عبارت شیک ناترازی استفاده میکند!؟
هشدارهایی که شنیده نشدند
در طی این ۴ دهه، بارها اساتید فن، با هشدارهای به موقعشان، رسیدن این روزها را پیشبینی میکردند! اما وقتی غالبیت، با خرافات چوخ بختیاری باشد (هر که دندان دهد، نان دهد!؟) و حتی به روایت معتبر «لیس للانسان الا ما سعی» اعتنا نشود، عاقبتش این میشود!
سیاستهای غلط و پیامدهای آن
وقتی پدیده و استصوابیون به جای اختصاص اعتبار مکفی برای عملیات سد و بند کوچک و به ویژه آبخوانداری، به منظور جلوگیری از خروج آب از مرزها و ریختنش به دریا و کویر...، برای ایجاد کارخانجات فولاد (صنایع آب بر) در شهرهای کویری و واگذاری جنگلها به آقازادهها، مسابقه گذاشته و هر جا خواستند، چاهی حفر کردند! و برغم مخالفت کارشناسان و حتی وزرای کشاورزی، سال مبنای خلع ید از مخربین مراتع را ۶۵ به ۵۸ فرار دادند!؟ و کماکان بر سیاست متروک خودکفایی (خاص دوران جنگ سرد) اصرار ورزیده و وزرا را مجبور به اجرای طرحهایی با نام قرآنی نمودند!
طرحهای دیمی که نتیجهای جز تخریب مراتع را به دنبال نداشت! نتیجه مقدر این کارها، وقوع مسائل رقت بار این روزهاست! حتی هر آینه ممکن است دفعتا خیابانهای اصلی تهران یا کلانشهرها فرو رفته و فجایعی بیافریند!؟
شهادت یک کارشناس؛ فرزندانتان هشدار دادند!
ملت فهیم ایران!
بنده به عنوان کسی که نیمی از سابقه خدمتم را در عرصه منابع طبیعی (تحقیق، اجرا) بودهام؛ شهادت میدهم که فرزندان کارشناستان؛ با تقید به اخلاق حرفهای، این روزهای صعب و دشوار را پیش بینی و به مافوقشان؛ تذکر لازم را میدادند اما گویا آنها عقلشان را به تعطیلات فرستاده و با همه امور ایدئولوژیک برخورد میکردند!
پیشبینیها و راهکارها در گذشته
مزید استحضار؛ بنده در ۱۵ و ۲۰ سال قبل مطالبی در این باره نوشته و در صفحات روزنامههای بهار (۱۳۹۲/۳/۳۰) و اقتصاد پویا (۱۳۸۵/۸/۱۴) چاپ و منتشر شده است که در آنها علاوه بر پیش بینی این روزها؛ راه حلهایی را نیز پیشنهاد نمودهام. (تصویر بهار ضمیمه است)
دکتر علی فریدونی، عضو هیات علمی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع - امرداد ۱۴۰۴، مشهد
بیشتر بخوانید: بحران آب در ایران؛ ساخت بیش از ۴۰ سد بزرگ در دوران احمدینژاد